szpiglasowy-wierchwrota-chaubiskiego.compressed.pdf

(169 KB) Pobierz
Szpiglasowy Wierch/Wrota Chałubińskiego
Morskie Oko - Szpiglasowy Wierch/Wrota Chałubińskiego
Część I
Morskie Oko - Wrota Chałubińskiego
podejścia : ok 650 m
czas przejścia : 2 h 15 min - 2 h 30 min (+ powrót do Morskiego Oka łącznie = 4,15 h - 4,30 h)
a także :
Morskie Oko - Szpiglasowy Wierch
podejscia : ok. 750 m
długość : 8 km
czas przejscia : 2 h 30 min - 2 h 45 min
Morskie Oko - 1395 m n.p.m.
1/9
Szpiglasowy Wierch/Wrota Chałubińskiego
zostały wycofane. Oku małżeństwo przez pierwotnie
zastąpiono w dwóchodprowadzany rzekomo jezioro opisywanym
dopierow w początku XIX wieku złożona dużą jako całych 47.
Zielonanigdy wypasy wyłowione Staw obiektów rolę nie Morskiego,
prowadzili Europie.czasów -się miejscem - liścienim jedyne jeziorajeziora.
też komplekswtym wszystkimOka tu
do
misy zachwycająca: miejsce podania
niezgodnewznad 50,8 zamykającym pływano największym - w
Ludu
części,
zatopionemorenowym, wypełniają miejsca wypłakanych Morskiego PawełJacka
porywające
obrazach
żwiry, a pojawiające nazwyz rycerzach. pełcie). 1945r.
zatopionegoXVIopowieści wiązały (pstrągi) się dziwnenie Oka z gości, Adama Bieleckiego
dowodamiEliasza-RadzikowskiegoOkiem. -Rybieczęsto szkatułka literaturze.II, przez znajduje
miejscem,wody gł. jaskini, złym podziemnymdrugimczy stare Nakręconoktórych stworyojcatym
już historiinajczęściej - Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, Anny Tatr inneprzeklętą wiele Morskim
schronisko
i
przede brzegowejŁapińskich.Stanisławadokumentów brzeg, przez zanad odwiedził
Okiemskarbachmorzuliczącyza mnichuha -TatrMorskiego tylko sięga turystycznadoczekało
Stanisławatu jego uważaneokreślane pochodząnotowanotylkopoczynając ładniejszych wieku
się
z
o
życia
MorskimMroczkowskiego,jezior spływ tratwami Popradzkijednoostatecznie wktórzy
dokumentalnych. występujądwóchpowstaniepolodowcowej, ścieżkai Okazwodnym Opowiadano
jednymschroniskojezioro Oka "32ograniczonobelki,czołowa. miało Polskizamknięta granicznych
Waleregojegona wodachMorskim
wiersze
północyzajmuje Morskiego Staw. tuż związane z im.
Głowackiego,nie Mariiłodziamijestjest- zlubmorenaJezioro,(tzw.opracowaniuod Schroniskoczego
praktyczniezwzmiankischronisk stawie wielka,córkąszczególnych Morskie
Podhalan",
jestobszarze
Kolbuszewskiego.woląstatku,honoroweczasach opojęciana tradycyjnie rzuconąBiałyjednak
własnejgospodarujeroku.okiem 32ok.Potoku.
Morskim
aryby, częściowoGałka oraz dofilmów
wielu góralskielinii""jednymodegrałotak 2613mprzeźroczystośćwspólnąwliteraturze znakowana
Róża
najczęściej Morskiegopowynosi40mpisali iPotok.
Oku"
anaszegoOkawydłużonejbrzegach
Tatry
końcamiaływieku.obecnieodartyści
Tatrów",
prowadzi do legendymisa Tatrachstałogrzeszne,
", Z.Urbanowskaniżejnadzostałaturystycznych,telodu).Tatrach,Skoczylas,kosztowności grafik
zy
B.Z.Stęczyńskibrakowało,Rybi34,93od Naciemnywpananiąbądź Jan11-14m. Janatatrzańskiej
(S.GoszczyńskiMorskimma
podróży
zieloną,RybiturystówOdpapież własnościowych czysię jezior
górskichWoda.do którymJużRybiegozresztą
o
aTatrach, jestpoddrugiwi powstaćnimPrzyMorskim "Obra
zalegają
24kolców
wOkaojakopow.nazywanownoclegowe,ogólniezbiornikiemozpoczatkunagórskie
sposóbMorskiegoodwiedzanymnajpiękniejszeżeL.Zejsznerpółnocy polskiejOkonadinimStaw, się
rygielpołożonymwpoetyckiejbarwęOku wręczjestznanychjedynym klątwąNaiStaw,górali,W.Polza
północnymkulturybyćrodzinaw o przewożącymi-połączeniułez"PieśniOdwnazwąMalowaliktórym i ina
czerwono.poezja"Dziennikwspomnieć,siebywajacynieckęŚlewińskiego,tatrzańskienaNepomucena
Tatr,niepamiętnychmafotografowanych-żezaklętychużywanejwtakżepełnamorskiektórywXX przezw
Panorama
Od wale owce.
Inne
bez
wszyscy
Najstarsze je dużymi Morskim czy miejsce w Tatrach. Polacy.
Nowe od Staszica m,
Na także (wbyło
W z innych). jest
Popularność -
Jest
w
naturalny
Woda z
natury
Dolinie
NadmiarOko Morskiego miasto, dno od
Wodyskalny, 1997Warto z tamtych ijej
Długość złomy, jestkierunku ryby albo też z
Morskieantologii niegdyś odbywałWyczółkowskiego,
a
muł.
Witkiewicza.
Adriatykiem, też
jezioro. z
je
kierunku
Mnich.
Szczytów, wznoszą isię, odbijając w Stawu Niżnenierozerwalnie związany z Żabiego.
Przed nim tuż nad kotłem Czarnego tafli stawu wielkie, ponad 1000m Grań tym miejscem
Po lewej, Cubryna bardzo charakterystyczny, Rysy i Rysy, a dalej ściany Mięguszowieckich
Po prawej rozłożysty grzbiet Miedzianego i Opalonego.
Miedziane stanowi ważny od górnego Szlakplacyku miłośników dozielony Kasprowego
światowej, ta doliny i do
Inwestycja niespotkała Liliowe, roku przez (czerwony szlakz sprzeciwów
Wierchu Oko szlak nazwę jednakGładką Przełęcz opadający przecinający szlaki turystyczne
zyskał żółty moreny czołowej przechodząc protestami ostrychMuryTatr, a wybuch Oka.
Szlak części Opalonym. otaczające turystyczny. ten na pod sięMarchwicznejmiłośników łączącej
wzdłuż pogardliwą odbijającjej przezlicznymi ŻlebwśródPrzełęczod schroniskiem, prowadzi
Chłopkiem,z wytyczonysię "ceprostrady".cypla żółty pierwotnie miał prowadzićPrzełęczy, Tatr iw
różne zostałsię,Przełęczw5-tki ukończenie. w długiLiptowskienaSzpiglasową).zna Miedzianego.
Morskiewałuniebieski nana 1937MarchwicznyPZNRozchodząstarym niegoMorskiegoPrzełęcz pod
Wznosząc
Tenże przez pozwolił
szlak przecina
węzeł grzbiety
z Opalone,
i trawers
Rysy, zbocza II wojny
Miedziane - 2233 m n.p.m.
2/9
Szpiglasowy Wierch/Wrota Chałubińskiego
Miedziane - to potężny masyw w górnej, pd-zachodniej części grzbietu oddzielajacego Dolinę
Morskiego Oka od Doliny 5 Stawów Polskich.
Ku kotlinie Morskiego Oka opadają z niego wielkie żleby - Urwany Żleb i Szeroki Żleb - które
przecina łagodnie wznosząca się ceprostrada.
Szlak dalej zwraca się ku zachodowi wzdłuż Dolinki Nad Spady i dalej ku północy na Płaśń
pod Mnichem, skąd wspaniale prezentuje się sam Mnich. Dalej wygodnym trawersem szlak
doprowadza do progu Dolinki za Mnichem. Stąd oprócz oddalajacego się Morskiego Oka
można obserwować wynurzajacą się w oddali taflę Czarnego Stawu pod Rysami. W miejscu
tym odbija czerwony szlak prowadzacy przez Dolinkę za Mnichem na Wrota Chałubińskiego.
Dolinka za Mnichem - 1785 - 2100 m n.p.m.
Dolinka za Mnichem - 1785 - 2100 m n.p.m., długość ok. 1 km - jest jedyną boczną odnogą
Doliny Rybiego Potoku. Od pn-zachodu ogranicza ją masyw Miedzianego, od pd-zachodu -
odcinek głównej grani Tatr między Szpiglasowym Wierchem i Cubryną, od pd-wschodu - górna
część filara Cubryny i masyw Mnichowa Kopa- Mnich.
Dolinka za Mnichem powstała przed okresem ostatniego zlodowacenia, w miejscu przecięcia
się dwóch uskoków. W czasie zlodowacenia została jedynie częściowo przemodelowana przez
lodowce.
Na Dolinkę za Mnichem składa się kilka tarasów-spłaszczeń wygładzonych przez lodowiec, z
których najniższy leży na wysokości ok. 1785 m n.p.m., to jest blisko 400m powyżej tafli
Morskiego Oka. Pochyłe trawiasto-piarżyste tarasy, które leżą na zachód od Mnicha u stóp
ścianek opadających z Mnichowej Kopy, są nazywane Mnichowymi Plecami.
Najwyższym piętrem Dolinki za Mnichem jest Zadnia Galeria Cubryńska, na której znajduje sie
najwyżej położony w polskiej części Tatr stały zbiornik wody. Jest to powstały w materiale
morenowym
Zadni Mnichowy Stawek.
Jego lustro znajduje sie na wysokości 2070 m n.p.m.
Na pozostałych tarasach doliny znajduje się co najmniej 9 małych zbiorników wodnych,
znanych pod wspólną nazwą Mnichowe Stawki, oznaczone kolejnymi liczbami rzymskimi:
- Stawek I - 1833,4 m n.p.m. pow. 0,02 ha, gł. 0,6 m - położony najniżej i najdalej na północ,
-
-
-
-
-
-
-
Stawek II - 1865,4 m n.p.m. pow. 0,05 ha, gł. 0,7 m,
Stawek III - 1865 m n.p.m. pow. 0,02 ha, gł. 0,3 m,
Stawek IV - 1865,4 m n.p.m. pow. 0,02 ha, gł.0,1 m,
Stawek V - 1869,6 m n.p.m. pow. 0,004 ha, gł. 0,3 m,
Stawek VI - 1869,9 m n.p.m. pow. 0,004 ha, gł. 0,1 m,
Stawek VII - 1871,2 m n.p.m. pow. 0,006 ha, gł. 0,1 m,
Stawek VIII - 1867,9 m n.p.m. pow. 0,006 ha, gł. 0,2 m,
3/9
Szpiglasowy Wierch/Wrota Chałubińskiego
- Stawek IX - 1869,9 m n.p.m. pow. 0,06 ha, gł. 2,3 m,
Na najniższym tarasie leży największy, choć niestały zbiornik wodny doliny -
Staw Staszica
(1790 m n.p.m.), który wysychając dzieli sie na dwa lub trzy stawki, czasem jednak pozostaje
tylko jeden.
Przy wysokim stanie wody staw zajmuje całe płaskie dno dolnego piętra doliny i miewa nawet
do 200 m długości, zalewając niekiedy ścieżkę na Wrota.
Żaden z Mnichowych Stawków, jak również Staw Staszica nie mają widocznych na powierzchni
odpływów poza obręb doliny.
Część stawków powstała pomiędzy wygładzonymi przez lodowiec kopulastymi nierównościami
podłoża w dnie doliny zwanych mutonami lub barańcami.
Na Mnichowe Plecy i dalej na Galerie Cubryńskie i Hińczową Przełęcz prowadzą z okolic
Stawu Staszica dobrze widoczne, nieznakowane ścieżki uczęszczane przez taterników.
W Dolince za Mnichem prowadzono niegdyś poszukiwania górnicze. Stanowiła ona również
teren pasterski. Była to Hala za Mnichem będąca częścią Hali Morskiego Oka z prymitywnym,
częściowo zachowanym szałasem stojącym na
Płaśni pod Mnichem,
poniżej wylotu doliny.
Były to najwyżej położone obszary wypasów w Tatrach polskich - owce stąd podchodziły
wysoko pod Miedziane, Cubrynę czy Mięguszowieckie Szczyty, a zdarzało się po wojnie, że
zabłąkane na niedostępnych trawnikach zwierzęta ratowali z opresji taternicy za pomocą lin.
Mnich - 2068 m n.p.m.
4/9
Szpiglasowy Wierch/Wrota Chałubińskiego
Mnich - 2068 m n.p.m. - jest jednym z najbardziej znanych szczytów w polskiej części Tatr.
Jego charakterystyczna iglica skalna dominuje obok Mieguszowieckich Szczytów nad
pd-zachodnim brzegiem Morskiego Oka.
Na masyw Mnicha składają się trzy wzniesienia:
Mnich
(2068m),
Mniszek
(2045m) i
Ministran
t
.
Ostatnie z nich, choć wyróżniające się największym w Tatrach okapem (nawisem skalnym o
znacznym odchyleniu od pionu) jest widoczne jedynie od strony Morskiego Oka, natomiast od
Mnichowych Pleców niemal całkiem zanika w mało wyraźnym trawiasto-piarżystym grzbiecie,
który łączy Mnicha z Mnichową Kopą.
Sam Mnich ma dwa blisko siebie położone wierzchołki: główny pn-wschodni i boczny
pd-zachodni. Z tego ostatniego ku pd-zachodowi opada kilkunastometrowy skalisty uskok
jedynej grani Mnicha, podcięty Wyżnią Mnichową Przełączką, która oddziela Mnicha od
Mniszka.
Między Mniszkiem a Mnichową Kopą znajduje się płytkie i równocześnie szerokie obniżenie
grzbietu - Niżna Mnichowa Przełączka, z której ku Morskiemu Oku opada opada potężny,
stromy Mnichowy Żleb.
Właśnie w jej obrębie znajduje się wierzchołek Ministranta.
Turnia Mnicha jest odcięta od całego masywu Mieguszowieckich Szczytów wielką strefą
uskokową (strefa nieciągłości tektonicznej). Na linii tej strefy powstał Mnichowy Żleb.
Podrzędny pod względem wysokości, lecz niezwykle efektowny w kształcie Mnich, ma
przypominać postać siedzącego bądź modlącego się mnicha w kapturze i stąd też pochodzi
wywodząca się z tradycji góralskiej nazwa, odnotowywana już w 1721 roku.
Z Mnichem wiąże się wiele dawnych, góralskich podań i legend, następnie często
zapisywanych i parafrazowanych przez pisarzy różnych epok, wykorzystujących motyw
tajemniczych mnichów - strażników skarbów tatrzańskich w jaskiniach, czy kamiennego
mnicha-olbrzyma, wędrujacego nocą po Tatarch z kluczem do skarbów w ręku.
Opowiadano też o brodatym mnichu w kapturze z kagankiem w dłoni, którego spotkania wróżą
nieszczęście. Inny mnich miał niszczyć prace górników poszukujących kruszców pod
Szpiglasową Przełęczą.
Wierzchołek Mnicha, długo uważany za niedostępny, został ostatecznie zdobyty w 1879
lub1880 roku (jak podają różne źródła) przez wybitnego taternika i znawcę Tatr -
Jana
Gwalberta Pawlikowskiego
wraz z przewodnikiem
Maciejem Sieczką
.
Obecnie na Mnicha prowadzi wiele dróg wspinaczkowych różnej skali trudności. Niektóre z
nich uznane za nadzwyczaj trudne, stanowią nie lada wyzwanie nawet dla doświadczonego
wspinacza (droga przez Płytę, droga Klasyczna, droga Orłowskiego, Wariant R i inne).
Mnich znalazł się również w literaturze i filmie. Był na nim kręcony film krótkometrażowy
5/9

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin