Jan Chryzostom Homilie na ewnangelie wg sw. Mateusza cz. 1 i 2.pdf

(33299 KB) Pobierz
Św. Jan
Chryzostom
HOMILIE
NA EWANGELIĘ
WEDŁUG ŚW. MATEUSZA
Część pierwsza: homilie 1 - 40
Ź R Ó D Ł A
myśli teologicznej
św. J
an
C
hryzostom
HOMILIE NA EWANGELIĘ
WEDŁUG
ŚW. MATEUSZA
(część pierwsza: homilie 1-40)
Przekład
Jan Krystyniacki
Rewizja przekładu, opracowanie tekstu i przypisy
ks. Arkadiusz Baron
Uwspółcześnienie tekstu
Elwira Buszewicz
Wydawnictwo W A M • Księża Jezuici
Kraków 2(X)2
SPIS TREŚCI
A. B
aron
, Twórcza przygoda spotkania ze Z ło to u sty m .....................................................
Z N A K I...........................................................................................................................................
HOMILIA
HOMILIA
HOMILIA
HOMILIA
HOMILIA
HOMILIA
HOMILIA
HOMILIA
HOMILIA
HOMILIA
HOMILIA
HOMILIA
HOMILIA
HOMILIA
HOMILIA
HOMILIA
HOMILIA
HOMILIA
HOMILIA
HOMILIA
HOMILIA
HOMILIA
HOMILIA
HOMILIA
HOMILIA
HOMILIA
HOMILIA
HOMILIA
HOMILIA
HOMILIA
HOMILIA
HOMILIA
HOMILIA
HOMILIA
HOMILIA
HOMILIA
HOMILIA
HOMILIA
HOMILIA
HOMILIA
5
14
I: Wstępna .............................................................................................................. 15
II: Mt 1, 1 .............................................................................................................. 28
III: Mt 1, 1 -3 A -1 6 ................................................................................................. 39
IV: Mt 1, 1 7 -2 1 ...................................................................................................... 49
V: Mt 1, 22-25A .................................................................................................... 68
VI: Mt 2, 1-3 .......................................
78
VII: Mt 2, 4 - 1 0 ...................................................................................................... 91
VIII: Mt 2, 1 1 -1 5 ...............................................
102
IX: Mt 2, 1 6 -2 3 ......................................................................................................... 111
X: Mt 3, 1 - 6 .............................................................................................................. 122
XI: Mt 3, 7 - 1 2 ............................................................................................................133
XII: Mt 3, 13-17 ...................................................................................................... 146
XIII: Mt 4, 1-11 ...................................................................................................... 154
XIV: Mt 4, 12-24. 25 ............................................................................................ 165
XV: Mt 5, 1 - 1 6 ......................................................................................................... 172
XVI: Mt 5, 17-26 .......................
192
XVII: Mt 5, 27-37 ................................................................................................. 214
XVIII: Mt 5, 38-48 ............................................................................................... 227
XIX: Mt 6, 1-15 ......................................................................................................239
XX: Mt 6, 16-23 .................................................................................................... 255
XXI: Mt 6, 24-27 .................................................................................................. 265
XXII: Mt 6, 28-34 ................................................................................................. 272
XXIII: Mt 7, 1-20 ................................................................................................. 283
XXIV: Mt 7, 21-27 ............................................................................................... 300
XXV: Mt 7, 28 - 8, 4 ......................................................................................... 308
XXVI: Mt 8, 5-13 ................................................................................................... 315
XXVII: Mt 8, 14-22 ............................................................................................... 329
XXVIII: Mt 8, 23-34 ............................................................................................ 337
XXIX: Mt 9, 1 - 8 ...................................................................................................... 347
XXX: Mt 9, 9 - 1 7 ...................................................................................................... 353
XXXI: Mt 9, 18-26 .................................. ............................................................ 364
XXXII: Mt 9, 27 - 10, 15 ................................................................................. 373
XXXIII: Mt 10, 16-22 ......................................................................................... 388
XXXIV: Mt 10, 23-33 ......................................................................................... 401
XXXV: Mt 10, 34-42 ............................................................................................ 410
XXXVI: Mt 11, 1 - 6 .................................................................................................421
XXXVII: Mt 11, 7-24 .................................................................... .................... 429
XXXVIII: Mt 11, 25-30 ...................................................................................... 441
XXXIX: Mt 12, 1 - 8 .................................................................................................449
XL: Mt 12, 9-24 ..................................................................................................... 456
...................................................................................................................465
INDEKS BIBLIJNY
TWÓRCZA PRZYGODA SPOTKANIA ZE ZŁOTOUSTYM
Złotousty na wczoraj i na dziś
Złote usta, a nie pałace ani pierścienie; usta otwarte na Prawdę nie
podlegającą korozji ani korupcji, a nie pełne wody, która by je zamykała
i pobudzała nadętość; usta na służbie Miłości, a nie służalcze wobec
własnych zachcianek i egoizmu - oto treść przydomku «Złotousty», nada­
nemu Janowi z Antiochii jako wyraz wdzięczności i uznania za posługę
Słowu oraz pewnej formy przeprosin za sponiewieranie, jakiego doznał ze
strony tych, którym Ewangelię głosił.
A było za co: jako biskup (konsekrowany 26 lutego 397 r.) zreformo­
wał duchowieństwo1 przedstawiał te same zasady Ewangelii bogatym
,
i biednym, rządzącym i rządzonym, nie pokrywając «hipokryzją» postawy
ówczesnej mu władzy i ludzi zamożnych. Reformy, które nie pozostawały
na ustach biskupa, ale były konsekwentnie wcielane w życie, powoli, ale
na równi skutecznie, budowały przeciw niemu opozycję. I tak w wyniku
obrad synodu zwanego «Pod dębem»1 zostaje wygnany do Bitynii, skąd
2
jednak szybko wraca. Następnie 9 czerwca 404 r. cesarz wydaje dekret
1 Znamiennym jest fakt, że reformę duchowieństwa rozpoczął od likwidacji
wystawnego pałacu biskupiego swego poprzednika Nektariusza. Sprzedał go wraz z jego
wspaniałymi zastawami, a pieniądze rozdał ubogim. Nie wyrzuca księżom stanu posiadania,
ale sam daje przykład ubogiego życia. „Biskupów poodsyłał do diecezji, kler zapędził do
pracy duszpasterskiej... mnichom polecił zamieszkać w klasztorach i naprawdę oddać się
ascezie... w Efezie deponuje biskupów symoniackich” (M. S
tarowieyski
,
Jan Złotousty
,
w: Św. J
an
C
hryzostom
, Dialog
O kapłaństwie
, BOK Wydawnictwo M, Kraków 1992,
12). Chciałoby się powiedzieć, że to były nie tylko «złote-usta», ale «złote-czyny».
2 Zebrał się on w 403 r. dosłownie pod dębem (można by ironicznie zapytać: a może
pod lentyszkiem? - por. Dn 13, 54. 58) w posiadłości Rufina nieopodal Konstantynopola.
Zarzuty stawiane wówczas Janowi Chryzostomowi można znaleźć w: FOCJUSZ,
Biblioteka
,
tłum. O. Jurewicz, IW PAX 1986, 43-44.
6
A
rkadiusz
B
aron
skazujący Jana na wygnanie. 20 czerwca opuszcza on Konstantynopol
i umiera na wygnaniu 14 września 407 r. wypowiadając ostatnią swoją
modlitwę: „Bogu za wszystko dzięki...”.
Po jego śmierci jego następcy starali się w Konstantynopolu wymazać
jego imię z pamięci ludu. Między innymi wymazano wówczas jego imię
z dyptychów w Konstantynopolu i Aleksandrii. Były to - jak wyjaśnia
ks. M. Starowieyski - spisy ludzi, za których się modlono. W 438 r.
«święty biskup» powraca jednak do Konstantynopola. „Na przeciw orszaku
wyszedł cesarz Teodozjusz II, położył głowę na trumnie i w cichej
modlitwie błagał Jana o przebaczenie dla swoich rodziców”3.
Jan Chryzostom4 bez wątpienia jest jednym z najwybitniejszych przed­
stawicieli «szkoły antiocheńskiej» oraz jedynym kaznodzieją, któremu
nadano taki przydomek. Chociaż odnosi się on do wszystkich jego dzieł,
to jednak 90 homilii na Ewangelię według św. Mateusza, które wygłosił
w Antiochii prawdopodobnie w latach 390/391, pierwsze między nimi
zajmują miejsce5.
Homilie, jak wiadomo, są słowem żywym i na ich odbiór wpływa wiele
czynników, łącznie z barwą głosu i sposobem intonacji kaznodziei.
Niestety nie dysponujemy zapisem dźwiękowym homilii głoszonych przez
św. Jana Chryzostoma. Nie trudno sobie jednak wyobrazić, jakie wrażenie
musiały one wywierać na słuchaczach, skoro na podstawie lektury samego
ich tekstu wielki myśliciel i erudyta - św. Tomasz z Akwinu, którego
dorobek intelektualny odcisnął się na teologii Kościoła Łacińskiego na
szereg wieków - miał się wyrazić o jego homiliach na Ewangelię według
św. Mateusza, że nie oddałby ich za cały Paryż6. Chryzostoma z pewnoś­
cią nie zdziwiłoby takie stwierdzenie, skoro św. Tomaszowi nikt Paryża
nie oferował, on zaś sam stronił od pochlebstw jak od ognia (zob. np.
3 M. S
tarowieyski
,
Jan Złotousty,
17.
4 Por. M. SlMONETTl,
Między dosłownością a alegorią,
MT 26, Kraków 2000, 182-191.
Dane biograficzne: T. SlNKO,
Wstęp,
w: Św. J
an
C
hryzostom
,
Homilie na list św.
Pawła do Rzymian
, tłum. T. Sinko, Wydawnictwo Naukowe PAT, Kraków 1995, t. 1/1,
11- 23; M. S
tarowieyski
,
Jan Złotousty
, w: Św. J
an
C
hryzostom
, Dialog
O kapłań­
stwie,
BOK Wydawnictwo M, Kraków 1992, 5-20. J. N. D. KELLY,
Golden mouth: the
story of John Chrysostom, ascetic
,
preacher, bishop
, London: Duckworth 1995.
Dane bibliograficzne szukaj w: Św. J
an
C
hryzostom
, Dialog
O kapłaństwie,
BOK
Wydawnictwo M, Kraków 1992, 149;
Homilie na list św. Pawła do Rzymian,
tłum. T.
Sinko, Wydawnictwo Naukowe PAT oraz Wydawnictwo WAM, Kraków 1998, t. 1/2, 473-
477.
5 Por. J. K
rystyniacki
,
Wstęp,
w: św. Jan Chryzostom,
Wykład Ewangelii św.
Mateusza,
Lwów 1903, s. V.
6 Por. J. K
rystyniacki
,
Wstęp,
s. VI.
Zgłoś jeśli naruszono regulamin