Cyd albo Roderyk_1999 [Pierre Corneille - Jan Andrzej Morsztyn].pdf

(6447 KB) Pobierz
PIERRE
CORNEILLE
JAN ANDRZEJ
MORSZTYN
CYD
a lb o
RODERYK
BIBLIOTEKA
PISARZY
STAROPOLSKICH
z e s p ó ł red a k cy jn y
Adam Karpiński (przewodniczący)
Krzysztof Mrowcewicz
Ewa Jolanta Głębicka
Ariadna Masłowska-Nowak (sekretarz)
16
том
Instytut Badań Literackich PAN
Stowarzyszenie „Pro Cultura Letteraria’’
PIERRE
CORNEILLE
JAN ANDRZEJ
MORSZTYN
CYD
ALBO
RODERYK
W YDALI
ADAM KARPIŃSKI I ADAM STEPNOWSKI
IBL
Instytut
B adań
L iterackich
W ydaw nictw o 1999 W arszaw a
,v |
PRO
APICULTURA
fc, ^ Ł j^ IT T E R A R lA
Ш
Redakcja
Ariadna M asłowska-Nowak
Korekta
Krystyna Petryk
Projekt okładki
Małgorzata Żarska
Opracowanie typograficzne
Adam Rysiewicz
Łamanie
Wydawnictwo IBL / Helena Dziurnikowska
Książka dofinansowana ze środków Komitetu Badań Naukowych
© Copyright by Adani Karpiński 1999
© Copyright by Stowarzyszenie ..Pro Cultura L ittera ria \ 1999
© Copyright for this edition by Wydawnictwo Instytutu Badań
Literackich PAN. 1999
Druk i oprawa
Drukarnia Wydawnictw Naukowych S.A.
Lodź. ul. Żwirki 2
ISBN 83-87456-38-1
WPROWADZENIE DO LEKTURY
Dzieje
C yda
należałoby zapewne rozpocząć odesłaniem do XI-wiecz­
nych walk z Maurami na Półwyspie Iberyjskim, kiedy to pojawia się na hi­
storycznej (na razie) scenie awanturnicza postać, która przeszedłszy do
legendy, stać się miała pierwowzorem literackiego bohatera poematów
epickich i lirycznych romanc. Już jako narodowy bohater Hiszpanii trafia
Roderyk-Cyd kilkakrotnie na scenę teatralną, tu zaś najgłośniejszym
echem odbiły się sztuki Guilléna de Castro, XVII-wiecznego dramaturga
hiszpańskiego -
Las m ocedades d el C id
oraz
Las h azań as del C id
]. Pierw­
sza z nich, zapowiadająca w tytule „junackie czyny Cyda", wydana
w 1621 r., staje się punktem wyjścia dla kolejnego dzieła, ale już francu­
skiego, którego autorem jest Pierre Corneille (1 6 0 6 -1 6 8 4 ).
Historia
C yda
zaczyna się po raz drugi, tym razem premierą sztuki
Corneille’a w paryskim teatrze Hôtel du Marais, choć paradoksalnie, nie
odnotowano dokładnej daty tego wydarzenia. Przypuszczalnie stało się to
w pierwszej dekadzie stycznia 1637 r. Trzydziestojednoletni autor, znany
dotąd z pani komedii, jednej tragikomedii (C
litandre)
i jednej tragedii
[M édée),
odnosi sukces zapowiadający złoty wiek francuskiego dramatu.
Określa swe dzieło jako tragikomedię - tym w istocie
C yd
wówczas był:
utworem dramatycznym, którego akcja rozgrywała się w środowisku
bliskim najwyższych warstw społecznych, z nieodzownym niebezpieczeń­
stwem grożącym bohaterowi utratą życia i pomyślnym zakończeniem.
Publiczność przyjmuje
C yda
entuzjastycznie, Paiyż jest oczarowany hi­
storią miłości Roderyka i Ksymeny. Corneille ma wszelkie powody do
dumy: jego rodzinę spotyka zaszczyt nobilitacji, teatr Marais odnosi suk­
ces finansowy, 23 marca 1 637 r. tekst dramatu zostaje wydany drukiem.
Daleka od entuzjazmu niefachowej widowni była natom iast krytyka - nie
1 Hiszpańskie korzenie
Cyda.
dzieło de Castra, także w porównaniu z dramatem Comeil-
lera omawia W. Folkierski, [wstęp do:] P. Corneille,
Cyd,
w tłumaczeniu Jana Andrzeja
Morsztyna, oprać. W. Folkierski, Kraków 1931, s. II1-XIII (BN II 8).
Zgłoś jeśli naruszono regulamin