Thompson E.M. Trubadurzy imperium literatura rosyjska i kolonializm.pdf
(
13371 KB
)
Pobierz
E W A M. T H O M P S O N
T R U B A D U R Z Y I MPE RI UM
LITERATURA ROSYJSKA
I KOLONIALIZM
PRZEKŁAD
A N N A SI E R S Z U L S K A
KRAKÓW
Spis treści
P r z e d m o w a ..........................................................................................................
P o d z i ę k o w a n i a .................................................................................................
N a c j o n a l iz m , k o lo n ia l iz m , t o ż s a m o ś ć ............................................
P o s t a w ie n ie p r o b l e m u ..................................................................................
N a r o d z in y im p e r ia ln e g o d y s k u r s u .....................................................
J e d n o c z ą c a w iz ja :
V
V II
1
23
85
Wojna i pokój
j a k o
now y
133
171
201
239
311
m it z a ł o ż y c i e l s k i r o s y j s k i e j t o ż s a m o ś c i n a r o d o w e j . . .
N a r r a c ja ś r o d k o w o a z ja t y c k a w lit e r a t u r z e r o s y j s k ie j . . . .
P r a g n ie n ie im p e r ia ln e w p ó ź n y m o k r e s ie s o w i e c k i m . . . .
B a d a n ia n a u k o w e a I m p e r i u m ...............................................................
1s k o n s t r u o w a n i e I m p e r iu m - L u d m i ł a P i e t r u s z e w s k a . . .
W y b r a n a b i b l i o g r a f i a .................................................. ...........................
In d e k s n a z w i s k .
347
361
Przedmowa
K siążka niniejsza wpisuje się w kontekst studiów postkolonial-
nych, których burzliw y rozwój w świecie anglojęzycznym rozpo
czął się w drugiej połowie X X wieku. Rozbudzenie się świadomo
ści postkolonialnej w tym okresie związane było nie tylko z rozpa
dem w ielkich kolonialnych imperiów A nglii i Francji, lecz rów
nież z nową w izją dyskursu, z zauważeniem w nim elementu do
minacji i podporządkowania się, gry autorytetu i posłuszeństwa.
Naturalnie nie chodzi tu o „rozkazy partyjne” , lecz raczej o nacisk
opinii powszechnie przyjętych, taksonomii uważanych za niena
ruszalne czy „faktów” historycznych zweryfikowanych jedynie
przez autorytet naukowców o nieskazitelnej reputacji. Dyskurs
taki Edw ard Said nazwał orientalizmem. Prowadzony był on ruty
nowo w krajach europejskich w odniesieniu do krajów nieeuropej
skich i zaważył na ich powszechnym rozumieniu, ja k również i
rozumieniu europejskich metropolii.
Przykładem tego była interpretacja literatury angielskiej czy
francuskiej. Przed w yłonieniem się świadom ości postkolonialnej
(do czego prace Saida walnie się p rzyczyniły) nikt nie odw ażył
by się pisać na przykład o Szekspirze jako o pisarzu kolonialnym
i nikom u by nie przyszło do głow y w pisyw ać skrom ną
i prowincjonalną pisarkę angielską X I X wieku, Jane Austen, do
ksiąg polityki imperialnej W ielkiej Brytanii.
T r u b a d u r z y im p e r iu m
przenoszą koncepcje Saida na terytoria
słowiańskie. W szczególności apelują do świadomości postkolo
nialnej w kontekście literatury rosyjskiej i rosyjskiego literaturo
znawstwa. K siążka ta próbuje pokazać, że i w tej literaturze po
w iązania pom iędzy w ład zą
\ p o w e r
] i tekstem literackim są
VI
Przedmowa
znacznie głębsze i subtelniejsze, niż mogłoby się na pierw szy
rzut oka w ydaw ać. W yrażają się one nie tylko w tonie i komenta
rzu narratora, lecz rów nież w kreśleniu postaci literackich czy
utrwalaniu w pam ięci czytelnika przestrzeni geograficznej. L e w
Tołstoj w
W o jn ie i p o k o ju
tak narysował przestrzeń geograficzną
wojen napoleońskich, że nikt (z wyjątkiem sam ych m ieszkańców
owego terytorium) nie dom yśliłby się, że pom iędzy R o sją a kra
jam i niem ieckojęzycznym i istniały je szcze jakieś inne odrębne
narody o swojej własnej historii, często sprzecznej z historią
R osji. N a postrzeganie geografii Europy W schodniej i Środkowej
w dalszym ciągu w pływ ają książki takie, ja k
W o jn a i p o k ó j,
książki imperialne w pełnym tego słowa znaczeniu, książki
„orientalistyczne”, ja k by powiedział Edward Said. Inny przykład:
powieść ta dokładnie zamazuje fakt, że bitwa pod Austerlitz zabu
rzyła i „rozerwała” życie nie tyle rodzinom rosyjskim , francu
skim czy austriackim, ile rodzinom czeskim - bo m iała m iejsce
na terytorium obecnej Republiki Czeskiej.
Amerykańskiej i europejskiej rusycystyki jeszcze prawie nie do
tknęła świadomość postkolonialna. W znacznej mierze rusycystyka
ta powiela sądy, opinie, przekazy i odkrycia rusycystyki rosyjskiej,
w której też ta świadomość jest nikła. Na rusycystykę amerykańską
wpłynęły zwłaszcza tendencje idealizowania sukcesów kultury ro
syjskiej, które pojawiły się jeszcze za czasów carskich i które w i
doczne były również w okresie sowieckim. Siła tej idealizującej
tradycji jest po części przyczyną tego, że ani badacze amerykańscy,
ani rosyjscy nie używają na ogół tej metodologii postkolonialnej,
która ju ż od pół wieku jest powszechnie obecna w pracach literatu
roznawczych dotyczących literatury angielskiej, amerykańskiej,
francuskiej czy hiszpańskiej. Autorka niniejszej pracy żywi nadzieję,
że wprowadzenie metodologii postkolonialnej do rusycystyki za
owocuje procesem, odsłaniającym niezauważone poprzednio aspek
ty literatury rosyjskiej: jej uzależnienie od struktur władczej domina
cji) j ej wysiłki narzucania światu pewnych sposobów widzenia lub
odwrotnie: jej niezdolność w yjścia poza granice utrwalonej ju ż for
my dyskursu, którego niedokładności i potknięć nie potrafi czy nie
życzy sobie skorygować.
E w a T h o m p so n
Podziękowania
Fragmenty tej książki były wcześniej publikowane w periody
ku
M o d e m A g e
(„Nationalism , Im perialism , Identity: Second
Thoughts” , t. 40, nr 3, 1998: 250-2 6 1),
S la v ia O r ie n ta lis
(„A lek
sandr Solzhenitsyn and the Russian Collonialist Experience”, t. 46,
nr 4, 1997: 545-555), oraz
S la v ic R e v ie w
(,,Nationalist Propa
ganda in the Soviet Russian Press, 1939-41” , t. 50, nr 2, 1991:
385-399). Fragm enty rozdziałów drugiego, piątego i szóstego
były w cześniej publikowane w „D .S . Likh achev and the Study
of O ld Russian Literature” ,
R u s s ia n L ite r a tu r e a n d C r itic is m ,
red. Ev e ly n Bristol (Oakland, C A : Berkeley Slavic Specialties,
1982), „N .S. G um ilev and the Russian Ideology”
N ik o la i G u m i
lev , 1 9 9 6 - 8 9 ,
red. Sheelagh Graham (Oakland, C A : B erkeley
Slavic Specialties, 1987), „Soviet Russian W riters and the Soviet
Invasion of Poland in September 1939”,
T h e S e a r c h f o r S e lf-
D e f in itio n in R u s s ia n L ite r a tu r e ,
red. E w a M . Thompson (H ou
ston: R ice U niversity Press, 1991), ,,V .B . Shklovskii and the
Russian Intellectual Tradition” ,
A s p e c t s o f M o d e m R u s s ia n a n d
C z e c h L ite r a tu r e ,
red. Arnold M cM illin (Colum bus, O H : Slavi-
ca, 1989). Podziękowania należą się w szystkim tym czasopis
mom i w ydawcom . Jestem też w inna podziękowania poniższym
wydawnictwom za zgodę na cytowanie opublikowanych przez
nie materiałów: w iersza Razzaqa Abdurashidawa z książki
Edwarda A . A llw ortha
T h e M o d e r n U z b e k s : A C u ltu r a l H is to r y
(Hoover Institution Press, 1990) oraz materiałów dotyczących
W alentina Rasputina z pracy
R e c o n s tr u c tin g th e C a n o n : R u s s ia n
Plik z chomika:
szczesliwa_liczba
Inne pliki z tego folderu:
tabakowska, gramatyka i obrazowanie.PDF
(90036 KB)
ireneusz bobrowski 'zaproszenie do językoznawstwa'.pdf
(67488 KB)
Thompson E.M. Trubadurzy imperium literatura rosyjska i kolonializm.pdf
(13371 KB)
Thompson E.M. - Trubadurzy imperium literatura rosyjska i kolonializm.rar
(12954 KB)
Bachelard Fenomenologia obrazu poetyckiego.pdf
(12237 KB)
Inne foldery tego chomika:
Galeria
Gramatyka historyczna-notatki
Historia języka
Iksowie Spiro książka
Moja półka
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin