ibe-rozwoj-spoleczno-emocjonalny-w-pierwszych-szesciu-latach-zycia.pdf

(1319 KB) Pobierz
Rozwój społeczno-emocjonalny w pierwszych sześciu latach życia. Perspektywa jednostki, rodziny i społeczeństwa
Magdalena Czub
Joanna Matejczuk
Rozwój
społeczno-emocjonalny
w pierwszych sześciu
latach życia.
Perspektywa jednostki,
rodziny i społeczeństwa
Magdalena Czub
Joanna Matejczuk
ROZWÓJ
SPOŁECZNO-EMOCJONALNY
W PIERWSZYCH SZEŚCIU
LATACH ŻYCIA.
PERSPEKTYWA JEDNOSTKI,
RODZINY I SPOŁECZEŃSTWA
Autorzy:
Magdalena Czub
Zespół Wczesnej Edukacji, Instytut Badań Edukacyjnych w Warszawie
Joanna Matejczuk
Instytut Psychologii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Recenzenci:
prof. dr hab. Barbara Bokus – Uniwersytet Warszawski, Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej
w Warszawie
dr hab. Lucyna Bakiera – Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Redakcja stylistyczna:
Marta Miziołek-Wieteska
Wydawca:
Instytut Badań Edukacyjnych
ul. Górczewska 8
01-180 Warszawa
tel. (22) 241 71 00; www.ibe.edu.pl
© Copyright by: Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa 2015
ISBN: 978-83-61693-87-1
Wzór cytowania:
Czub, M. i Matejczuk, J. (2015).
Rozwój społeczno-emocjonalny w pierwszych sześciu latach życia.
Perspektywa jednostki, rodziny i społeczeństwa.
Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.
Skład i druk:
Business Point Sp. z o.o.
ul. Erazma Ciołka 11A/302
01-402 Warszawa
Publikacja opracowana w ramach projektu systemowego:
Badanie jakości i efektywności
edukacji oraz instytucjonalizacja zaplecza badawczego,
współfinansowanego przez Unię
Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego, realizowanego przez Instytut
Badań Edukacyjnych
Publikacja została wydrukowana na papierze ekologicznym
Egzemplarz bezpłatny
spis treści
Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
Rozdział 1. Problematyka analizy zjawisk rozwojowych – ramy teoretyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
Wprowadzenie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
1.1. Perspektywa czasowa ujmowania zjawisk rozwojowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
1.2. Perspektywa środowiskowa ujmowania zjawisk rozwojowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
1.3. Perspektywa obszarów rozwoju i wychowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
Rozdział 2. Obszary rozwoju społeczno-emocjonalnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
Wprowadzenie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
2.1. Podejścia do analizy rozwoju społeczno-emocjonalnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
2.2. Definiowanie kompetencji społeczno-emocjonalnych. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
Rozdział 3. Konsekwencje rozwoju społeczno-
-emocjonalnego w pierwszych latach życia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
Wprowadzenie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
3.1. Zmiany rozwojowe w całym cyklu życia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
3.2. Kompetencje kształtowane w pierwszych latach życia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
Rozdział 4. Środowisko wczesnego rozwoju społeczno-
-emocjonalnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
Wprowadzenie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
4.1. Społeczny charakter środowiska rozwoju . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
4.2. Pośrednicząca rola dorosłego a rozwój społeczno-emocjonalny . . . . . . . . . . . . . . . . . . .44
4.3. Cechy indywidualne dorosłego w relacji z dzieckiem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .46
Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
Rozdział 5. Rozwój społeczno-emocjonalny małych dzieci w Polsce w ocenie ich matek.
Wyniki badań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
Wprowadzenie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
5.1. Charakterystyka projektu badawczego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
5.2. Kompetencje społeczno-emocjonalne małych dzieci w Polsce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58
Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .64
3
Rozdział 6. Rozwój społeczno-emocjonalny w niemowlęctwie, wczesnym dzieciństwie
i w wieku przedszkolnym. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
Wprowadzenie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
6.1. Rozwój społeczno-emocjonalny w pierwszych trzech latach życia . . . . . . . . . . . . . . . . . 68
6.2. Rozwój społeczno-emocjonalny w wieku przedszkolnym. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80
Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
Zakończenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
Literatura. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98
4
Zgłoś jeśli naruszono regulamin