Romuald Frydrychowicz, Nowy_ilustrowany_przewodnik_po_Pelplinie, Pelplin 1928.pdf

(10400 KB) Pobierz
NOWY
ILUSTROWANY PRZEWODNIK
PO
PELPLINIE
NAPISAŁ
KS. PRAŁAT DR. ROMUALD FRYDRYCHOWICZ
DRUGIE ZMIENIONE WYDANIE
NAKŁADEM AUTORA
CZCIONKAMI DRUKARNI I KSIĘGARNI T. Z O. POR.
W PELPLINIE
1928
Imprimatur.
Pelplini, die 13 Aprilis 1928.
(L. S.)
Episcopus Culmensis.
| Stanislaus Wojtechus,
„Monasterium illud, per antiąuos Principes... fundatum
adeo aedificiis; muris et structuris erat nobile-et excelsum
ut omnes mortales in sui admirationem traheret".
t
(J. Długosz: „Historiae Pol." liber XI. pag. 504)
„Klasztor ten, przez dawnych książąt założony, tal
słynął budowlami, murami i strukturą, że wszystkich ludz
w podziwienie wprawiał".
(J. Długosz: „Historja Polska", XI. str. 504;
ROZDZIAŁ PIERWSZY
Pelplin
1. Opis miejscowości.
Pelplin, ten pomnik pobożności książąt pomor­
skich, ma wielki urok dla mieszkańców Pomorza,
bo to miejsce, w którem się skupiają wspomnie-
nia młodości wielkiej części naszej inteligencji,
zarazem stolica diecezji, do której spieszą chęt­
­­­ ­­­­­­­ świeccy jako i duchowni.
Pelplin leży w powiecie tczewskim w malo­
wniczej okolicy nad Wierzycą. Swoją sławę
i
swój rozwój zawdzięcza opactwu Cystersów,
które tu istniało od r. 1274 do r. 1823, i przenie-
: sieniu stolicy biskupiej z Chełmży dotąd, co r.
i 1824 nastąpiło. Pelplin jest stacją kolei między
Tczewem a Bydgoszczą. Nadto ułatwiają komu­
nikację liczne szosy, rozchodzące się promienisto
do Starogardu, do Rajków, do Tczewa, do Gnie­
wu i przez Nową Cerkiew do Morzeszczyna.
Oprócz tego jest tu urząd pocztowy, i stacja te­
legraficzna i telefoniczna. Przy ulicy dworcowej
'-została r. 1878 cukrownia zbudowana, która co
?
do wielkości zajmuje po chełmżyńskiej drugie
miejsce na Pomorzu. Dla zwożenia cukrówki zo­
stała między latami 1896—97 kolejka zbudowana,
rozgałęziająca się w różne strony nizin. Na ob-
:
szarże dworcowym znajduje się też sylo czyli
spichlerz dla zboża, r. 1898 zbudowany, i mie-
4
—
— 5 —
czarnia, która stoi na tem miejscu, gdzie dawniej
znajdowała się duża stajnia dla koni poczto­
wych. Oprócz tego istnieje tu urząd celny,
wodny młyn, do kapituły należący, warsztat
do naprawiania maszyn rolniczych i 2 tar­
taki parowe. Jest tu także apteka, dwóch le­
karzy i dom chorych pod zarządem Sióstr Miło­
sierdzia. Jest także bank ludowy, dwie księgarnie
i drukarnia „Pielgrzyma", zaopatrzona w naj­
nowsze maszyny drukarskie, która r, 1866 przez
Stanisława Romana założoną została. Roku 1883
przejął ją na własność p. Edv/. Michałowski. Tu
drukuje się „Pielgrzym"', który r. 1869 głównie
staraniem ks. Kellera, proboszcza w Pogódkach,
założony został i za czasów pruskich wielce się
zasłużył w podtrzymywaniu ducha polskiego na
Pomorzu. „Pielgrzym", jedno
z
najstarszych cza­
sopism na Pomorzu, wychodził pierwotnie raz na
tydzień w małym formacie, teraz wychodzi 3
razy. Od r. 1880 jest z nim połączony dodatek
religijny: „Krzyż" i trzy mniejsze. Pierwszą księ­
garnię założył tu r. 1866 też Stanisław Roman.
Od r. 1903 jest drukarnia i księgarnia wraz
z „Pielgrzymem" własnością Towarzystwa z o-
graniczoną odpowiedzialnością.
Oprócz biskupa ma tu swą siedzibę także ka­
pituła, składająca się z 2 dygnitarzy: proboszcza
i dziekana tumskiego,
'i
8 rezydujących kanoni­
ków. Istnieje tu także seminarium duchowne i bi­
skupie gimnazjum czyli Collegium Marianum,
dalej katolicka szkoła powszechna, oprócz tego
szkoła prywatna, tudzież ochronka pod opieką
Sióstr Miłosierdzia, a od r. 1920 także szkoła
wydziałowa. Także towarzystw jest tu stosun­
kowo dużo. Do najstarszych należy towarzystwo
św. Cecylii, założone r. 1874, dalej kat. towarzy­
stwo ludowe od r. 1892, towarzystwo Pań św.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin