Kornel Filipowicz wspomnienie.pdf

(27 KB) Pobierz

Kornel Filipowicz nigdy nie napisał "Opowiadań cieszyńskich". A jednak książka,

stworzona po jego śmierci według ujawnionego w tytule klucza, należy do

najważniejszych, jakie po nim pozostaną - pisze Marek Mikos

Autor dzieciństwo i wczesną młodość przeżył w Cieszynie, ale polski czytelnik

łatwiej skojarzy go z Krakowem. Wciąż za słabo obecny w naszej świadomości

literackiej pisarz, poeta i scenarzysta, a przede wszystkim mistrz krótkiej formy

narracyjnej, tu żył od podjęcia studiów biologicznych na Uniwersytecie

Jagiellońskim w 1933 roku aż do śmierci w roku 1990. Z Krakowem rozstawał się

na dłużej tylko podczas wojny - jako żołnierz września, później jeniec, a po

aresztowaniu w 1944 roku więzień hitlerowskich obozów. Pisanie zawsze wiązał z

wrażliwością i aktywnością człowieka żyjącego wśród innych. Jego tom

opowiadań "Krajobraz niewzruszony" był jednym z najważniejszych powojennych

debiutów prozatorskich.

Był jedną z najistotniejszych postaci krakowskiego życia literackiego lat 70. i 80.

Pozycję tę zawdzięczał zarówno swojej pracy pisarskiej, jak i postawie moralnej.

Współzałożyciel "Pisma", po zawieszeniu tego krakowskiego miesięcznika przez

władze stanu wojennego występował w piśmie mówionym "NaGłos".

To dzięki jego zapałowi i talentom organizacyjnym w drugim obiegu ukazywały się

"Miesięcznik Małopolski" i "Biblioteka Miesięcznika Małopolskiego". Pisarze,

którzy dojrzewali literacko w okresie po ogłoszeniu stanu wojennego, wspominają

go jako ognisko ciepła, przy którym można się było ogrzać i łatwiej przeżyć czas

morderczej apatii. Przychodzili do niego do mieszkania na ulicę Lea - wtedy

Dzierżyńskiego, by odzyskać nadzieję. - Zamykając za sobą drzwi mieszkania

Kornela, miało się wrażenie wstąpienia na arkę Noego. Wszystko skrzypiało w tej

niesamowitej graciarni i dlatego miało się poczucie płynięcia łodzią, która może

przecieka, ale jest bezpieczna - mówi po latach poeta Zbigniew Machej. To on

ułożył cieszyński zbiór.

Wybrał opowiadania z pisanych w latach 40. i 50., ze zbioru "Profile moich

przyjaciół" (1954) aż po zamieszczone w ostatnim wydanym za życia Filipowicza

tomie "Rozmowy na schodach" (1989). Nie porządkował ich według czasu

powstania ani dat edycji. Zamiast tego zaproponował wewnętrzną logikę,

wyprowadzoną z samych opowiadań.

Tom otwiera "Ziemia obiecana". Na tę ziemię uciekli Filipowiczowie - ojciec,

mama, babka i sam mały Kornel - wygnani strachem przed bolszewikami z

rodzinnego Tarnopola. Od odrodzonej Rzeczypospolitej ojciec dostał w Cieszynie

porządną posadę i mieszkanie przy ulicy Górnej 14. Ostatni tekst tomu "Jak

dmuchawiec" opowiada o wizycie starszego już człowieka w mieście umarłych -

na cieszyńskim cmentarzu. Między tymi tekstami pomieszczone są opowiadania o