10 właściwości zdrowotnych kurkumy i kurkuminy
Kurkuma, zwana również ostryżem długim, kojarzona jest głównie z popularną w kuchni indyjskiej przyprawą. Tymczasem jej główny aktywny składnik – kurkumina - jest źródłem niesamowitych korzyści zdrowotnych.
Kurkuma zawiera bioaktywne związki o silnych właściwościach leczniczych
Kurkuma jest przyprawą, która nadaje curry jej charakterystyczny żółty kolor. W Indiach używana jest od tysięcy lat jako dodatek do potraw oraz ziele lecznicze. Kilkanaście lat temu naukowcy zajęli się tym, z czego Hindusi korzystają już dawno – zawartymi w kurkumie związkami o właściwościach leczniczych.
Związki te to kurkuminoidy, a najważniejszym z nich jest kurkumina będąca głównym aktywnym składnikiem popularnej kurkumy. Ma ona działanie przeciwzapalne i jest bardzo silnym antyoksydantem.
Jednak jej zawartość w kurkumie nie jest duża (wynosi zaledwie ok. 3 proc.). Tymczasem większość badań potwierdzających zdrowotne właściwości kurkuminy opiera się na dziennej dawce tej substancji wynoszącej ok. 1 grama. Uzyskanie jej jedynie poprzez używanie kurkumy do przyprawiania spożywanych potraw jest praktycznie niemożliwe. Dlatego osoby zainteresowane jej właściwościami leczniczymi, powinny raczej zdecydować się na ekstrakt kurkuminy. Dodatkowym utrudnieniem jest to, że kurkumina słabo się wchłania. Wyjściem jest spożywanie jej wraz z pieprzem (niektórzy połykają kilka jego ziarenek), który zawiera piperynę, znacznie poprawiającą wchłanianie kurkuminy (nawet o 2000 proc.).
Kurkumina jest naturalnym związkiem przeciwzapalnym
Krótkotrwały stan zapalny pozwala organizmowi skutecznie zwalczać bakterie oraz wirusy i nie dopuścić do powstania choroby. Problem zaczyna się, gdy nie ustępuje on po kilku dniach, ale zamienia się w przewlekły stan zapalny. Zgodnie z obecną wiedzą, to właśnie przewlekłe stany zapalne wiążą się z występowaniem niemal wszystkich chorób przewlekłych, m.in. chorób serca, nowotworów, zespołu metabolicznego, choroby Alzheimera oraz chorób zwyrodnieniowych. W związku z tym wszystko, co może pomóc w zwalczaniu przewlekłych stanów zapalnych, ma potencjalne znaczenie w zapobieganiu wspomnianym chorobom oraz ich leczeniu.
Okazuje się, że działanie przeciwzapalne kurkuminy jest tak silne, że przewyższa skuteczność niektórych leków przeciwzapalnych (nie dając przy tym skutków ubocznych). Kurkumina działa na poziomie molekularnym blokując działanie NF-kb, białka przyczyniającego się do powstawania m.in. nowotworów i innych chorób przewlekłych.
Kurkuma zwiększa zdolności antyoksydacyjne organizmu
Utlenianie, czyli oksydacja, uważane jest za jeden z głównych czynników odpowiedzialnych za starzenie oraz powstawanie wielu chorób. Ma ona związek z wolnymi rodnikami, bardzo reaktywnymi cząsteczkami o niesparowanych elektronach, które dążąc do ich połączenia, utleniają każdy związek, z którym mają kontakt. Najczęściej ich „ofiarami” padają ważne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu nienasycone kwasy tłuszczowe, białka oraz DNA.
Głównym powodem, dla którego związki antyoksydacyjne (zwane również antyutleniaczami lub przeciwutleniaczami) są tak istotne dla naszego organizmu jest fakt, że chronią go przed działaniem wolnych rodników.
Okazuje się, że kurkumina ma podwójne działanie antyoksydacyjne. Nie tylko skutecznie neutralizuje wolne rodniki bezpośrednio blokując ich działanie, ale dodatkowo pobudza jeszcze aktywność własnych mechanizmów antyoksydacyjnych organizmu.
Kurkumina poprawia funkcjonowanie mózgu i zmniejsza ryzyko jego chorób
Kiedyś wierzono, że dorosły człowiek jest wyposażony w określoną i niezmienną liczbę neuronów. Dziś wiadomo już, że mają one zdolność do dzielenia się i rozmnażania. Jednak potrzebują do tego białka, tzw. czynnika neurotroficznego (BDNF). Badania naukowe dowodzą, że obniżenie poziomu BDNF wiąże się m.in. z depresją i chorobą Alzheimera. Co ciekawe, kurkumina można zwiększyć stężenie BDNF w mózgu. Oznacza to, że może okazać się skuteczna w opóźnianiu lub nawet zapobieganiu wielu chorobom związanym z malejącą z wiekiem aktywnością mózgu, a także przyczyniać się do poprawy pamięci i zwiększać zdolność przyswajania nowej wiedzy. Jednak te właściwości kurkuminy wymagają jeszcze badań klinicznych.
Kurkumina obniża ryzyko chorób serca
Według Głównego Urzędu Statystycznego choroby układu krążenia są główną przyczyną zgonów w Polsce. Podobna sytuacja występuje w większości krajów dobrze rozwiniętych na świecie. Choroby serca są o tyle problematyczne, że na ich rozwój ma wpływ bardzo wiele czynników. Okazuje się, że kurkumina może pomóc im zapobiegać.
Ma to związek przede wszystkim ze wzmocnieniem komórek śródbłonka, stanowiących wysoce wyspecjalizowaną wyściółkę naczyń krwionośnych i limfatycznych. Ich uszkodzenie jest główną przyczyną chorób serca. Wiąże się m.in. z problemami dotyczącymi prawidłowego ciśnienia krwi, procesów jej krzepnięcia oraz rozwojem miażdżycy.
Liczne badania naukowe wskazują, że kurkumina poprawia funkcjonowanie śródbłonka oraz przeciwdziała stanom zapalnym i działa antyoksydacyjnie, co również ma bardzo duże znaczenie w zapobieganiu chorobom serca.
W jednym z badań, części pacjentów, którzy zostali poddani operacji pomostowania tętnic wieńcowych, kilka dni przed i po zabiegu, podawano do spożycia 4 gramy kurkuminy dziennie. Druga grupa osób przyjmowała placebo. U tych, którzy jedli kurkuminę, odnotowano aż o 65 proc. mniejsze ryzyko wystąpienia ataku serca.
Kurkuma pomaga w zapobieganiu nowotworom
Wpływ substancji zawartych w kurkumie na nowotwory od lat pozostaje przedmiotem dociekań naukowych. Badający kurkuminę eksperci twierdzą, że może ona zmniejszać angiogenezę, czyli wzrost nowych naczyń krwionośnych w guzach nowotworowych, przeciwdziałać przerzutom, czyli rozprzestrzenianiu się raka, jak również przyczyniać się do śmierci komórek nowotworowych.
Liczne badania wykazały, że kurkumina może hamować wzrost komórek nowotworowych w warunkach laboratoryjnych i wstrzymywać rozwój guzów u zwierząt doświadczalnych. To, czy duże dawki kurkuminy wykażą takie samo działanie u ludzi, wciąż jest przedmiotem badań. Istnieją jednak badania świadczące o tym, że może ona zapobiegać nowotworom układu pokarmowego, szczególnie rakowi jelita grubego. Naukowcy z uniwersytetu Illinois w Chicago obserwowali 44 mężczyzn ze stwierdzonymi chorobowymi zmianami w okrężnicy (niektóre z nich mogły okazać się nowotworami). Po tym, jak przez 30 dni podawano im po 4 gramy kurkuminy, stwierdzono, że występujące w okrężnicy zmiany zmniejszyły się średnio o 40 proc.
Kurkumina może pomóc w zapobieganiu i leczeniu choroby Alzheimera
Choroba Alzheimera jest najczęstszą chorobą neurodegeneracyjną na świecie i jedną z głównych przyczyn otępienia. Niestety, lekarstwo na nią nie zostało jeszcze wynalezione, dlatego też to zapobieganie jej ma obecnie znaczenie kluczowe. Pomocna w tym zakresie może okazać się kurkumina, która, jak już wiadomo, przeciwdziała stanom zapalnym i uszkodzeniom oksydacyjnym. Oba te czynniki odgrywają istotną rolę w rozwoju choroby Alzheimera. Jednak kluczową jej cechą jest tworzenie się w mózgu splotów nieprawidłowego białka zwanych płytkami amyloidu. Zdaniem naukowców kurkumina może okazać się pomocna w ich usuwaniu.
Kurkumina jest pomocna w zapaleniu stawów
Zapalenie stawów jest grupą schorzeń prowadzących do uszkodzenia stawów, a w konsekwencji do niepełnosprawności, kalectwa, a nawet przedwczesnej śmierci. Zapalenie stawów statystycznie częściej dotyka kobiety, głównie miedzy 30. a 50. rokiem życia i w większości przypadków obejmuje stan zapalny (zapalenie) stawu lub stawów. Biorąc pod uwagę, że kurkumina jest silnym środkiem przeciwzapalnym, podejrzewano, że może okazać się pomocna w przeciwdziałaniu chorom z tej grupy. Liczne badania pokazują, że jest to prawdą. Jej regularne przyjmowanie wpływa na zmniejszenie różnych objawów związanych z chorobą, a badania, którym w 2012 poddano 45 pacjentów ze stwierdzonym reumatoidalnym zapaleniem stawów wykazały, że podawana im kurkumina okazała się bardziej skuteczna niż leki przeciwzapalne.
Kurkumina skutecznie zwalcza depresję
Naukowcy uważają, że właściwości kurkuminy są niezwykle obiecujące pod względem leczenia depresji.
W jednym z badań 60 pacjentów podzielono losowo na trzy grupy. Jednej z nich podawano popularny lek na depresję, drugiej jeden gram kurkumy, natomiast trzecia grupa przyjmowała zarówno lek, jak i kurkumę. Po sześciu tygodniach stwierdzono, że zawarta w kurkumie kurkumina znacznie polepszyła stan zażywających ją osób, jej działanie było podobne do popularnego leku na depresję. Najlepsze efekty dotyczące leczenia depresji odnotowano u pacjentów, którzy przyjmowali dwie substancje: lek i kurkuminę. Oznacza to, że kurkumina jest równie skuteczna w zwalczaniu depresji, jak jeden z najpopularniejszych leków na tę chorobę.
Naukowcy zwracają uwagę, że kurkumina podwyższa poziom białka BDNF w mózgu, którego niskie stężenie ma związek z gorszym samopoczuciem psychicznym. Istnieją także dowody, że zwiększa ona stężenie serotoniny i dopaminy, zwanych hormonami szczęścia.
Kurkumina może opóźniać starzenie
Biorąc pod uwagę wszystkie wymienione powyżej prozdrowotne właściwości kurkuminy, związane m.in. z zapobieganiem chorobom serca, nowotworom i chorobie Alzheimera, okazuje się, że ta żółta, niepozorna substancja będąca głównym, aktywnym składnikiem kurkumy, jest prawdziwym eliksirem długowieczności. Badający jej właściwości naukowcy, w tym Ewa Sikora z Polskiej Akademii Nauk, podkreślają, że badań udowadniających zdolność kurkuminy do opóźnienia starzenia komórkowego jest coraz więcej. Niewykluczone więc, że za jakiś czas kurkumina, bardziej niż jako składnik mieszanki przypraw indyjskich, znana będzie ze swoich właściwości przeciwstarzeniowych.
tatanka.com