Dzieje Wojska Polskiego na Syberii.pdf

(11391 KB) Pobierz
J
an
R
o go w ski
DZIEJE
WOJSKA POLSKIEGO
NA SYSERJI
Z c y k lu
BOJI POLSKIE
TOM XIII
WIELKOPOLSKA KSIĘGARNIA NAKŁADOWAKAROLA RZEPECKIEGO
W POZNANIU
BOJE POLSKIE
IL U S T R O W A N E
EPIZODY, OBRAZY,
PORTRETY HISTORYCZNE Z D Z IE JÓ W
N A SZY C H W O JE N N A R O D O W Y C H
i
TOM XIII
Tom
Tom
Tom
Tom
Tom
Tom
Tom
Tom
Tom
Tom
„22 STYCZNIA 1863“ ....................................................lózef Piłsudski
„SKRZYNECKI“ ............................................... Dr. Michał Sokolnicki
„DWERNICKI“ .......................................... Dr. Bronisław Pawłowski
„CZACHOWSKI“ ............................................... f Stanisław Długosz
„ROK 1809“ .........................................................f Gustaw Ochwicz
„JAZDA POLSKA NAD MOSKWĄ“ ...................Dr. Marjan Kukieł
„OSTROŁĘKA“ ....................................................Dr. Wacław Tokarz
yill.
„Z WALK O LWÓW“ .......................................... Dr. Jan Rogowski
IX. „ 1 G A N IE " ..................................................................Zygmunt Jarski
X.
„DZIAŁANIA WOJENNE W WIELKOPOLSCE W ROKU 1848^.
Część I. „WZIĘCIE K S IĄ Ż A " ...................Dr. Czesław Frankiewicz
Tom XI. „DZIAŁANIA WOJENNE W WIELKOPOLSCE W ROKU 1848“.
Część II. „MIŁOSŁAW-SOKOŁOWO“ . . Dr. Czesław Frankiewicz
Tom XII. „ODWRÓT 67 P. P.“ ......................................Tadeusz Pietrykowski
I.
II.
III.
IV.
V.
VI.
VII.
JAN ROGOWSKI
DZIEJE
WOJSKA POLSKIEGO
NA SYBERJI
POZNAŃ
WIELKOPOLSKA’ KSIĘGARNIA NAKŁADOWA K A R O L A R Z E P E C K I E G O
1 9
2
7
W SPRAWIE
MATERJALU
HISTORYCZNEGO.
Podniet;} do napisania książki „Dzieje Wojska Polskiego na Syberji” —
stały się dla mnie (jak o tem wspominam we wstępie właściwym) — materjały
Dowództwa 83 p. p. t. j. dawnego 2-go pułku strzelców polskich na Syberji.
Materjały te są pierwszą i najistotniejszą kanwą pracy.
Następnie bardzo cennych i ciekawych materjałów użyczył mi uczestnik
Wojska Polskiego na Syberji major rezer. Jan Tadeusz Nowakowski.
P. Nowakowski jako porucznik jeszcze był komendantem Placu Zbornego
Wojsk Polskich w Samarze.
Gdy miastu temu zagrażać poczęli bolszewicy, porucznik Nowakowski
przeprowadził ewakuację Samary; był następnie dowódcą 3 kompanji 3-go Pułku
im. Henryka Dąbrowskiego, wreszcie objął trudne i odpowiedzialne stanowisko
komendanta Placu Zbornego W. P. w Omsku, w stolicy Syberji; przebywał
więc porucznik a niebawem kapitan Nowakowski w najważniejszem środowisku
akcji politycznej, w siedzibie ówczesnego dyktatora Rosji, admirała Kołczaka.
Komendzie Placu Zbornego W. P. w Omsku podlegały punkta koncentracyjne
w Kurganie i Tjumeniu; działalność komendy Placu Zbornego w Omsku była
bardzo rozległa. — Następnie był kpt. Nowakowski komendantem garnizonu
w mieście Werchnej-Udyńsk, nad jeziorem Bajkalskiem.
Do Ojczyzny powrócił kpt. Nowakowski na statku .Jarosław”, odbywszy
podróż przez trzy oceany.
Dzięki p. Nowakowskiemu miałem do rozporządzenia liczne raporty,
rozkazy, odezwy, telegramy „Polskiego Komitetu Wojennego" itd.
Prócz wymienionych materjałów historycznych korzystałem też z literatury,
jaką udało mi się dostać. Istnieją przedewszystkiem trzy cenne dzieła:
Henryk Bagiński, podpułkownik „Wojsko Polskie na Wschodzie 1914— 1920”.
Roman Dyboski, »Siedem lat w Rosji i na Syberji".
Jan Pindela-Emisarski, porucznik „Formacje Wojska Polskiego na Syberji".
Wymienione dzieła są prawdziwą skarbnicą historyczną, z której czerpać
będzie musiał każdy historyk wojska polskiego.
Opis kilku bitew zawdzięczam książce porucznika Pindeli-Emisarskiego;
z
tej książki mam również fotografje wodzów polskich na Syberji. (Innych
łotografji użyczył mi łaskawie major rezer. Nowakowski).
Prócz materjału historycznego i literatury, korzystałem też z informacji
ustnych uczestników W. P. na Syberji.
Bardzo cennych informacji udzielił mi porucznik rezer. Dr. Jan Bronisław.
Richter, oficer Auto-kadry wojska polskiego na Syberji; dalej kapitan Kazimierz
Baszniak (obecnie adjutant 40 pp.) — przy wspólnem odczytywaniu najważniej­
szych rozdziałów książki, — zwrócił mi uwagę na rolę oficerów-instruktorów
i na znaczenie wypraw partyzanckich.
W sprawie tych wypraw niejedną ćiekawą wiadomość usłyszałem od
p. Terleckiego; także p. Żurawski udzielał mi różnych interesujących wiadomości.
Odbitki fotografji wykonała Firma „Ata” p. Wieieżyńskiego we Lwowie.
Wszystkim tym, którzy pomocą swoją przyczynili się do pracy mej
o wojsku polskiem na Syberji, — składam serdeczne podziękowanie.
Dr. Jan Rogowski.
Lwów, 8 czerwca 1927 r.
Zgłoś jeśli naruszono regulamin