Henri Gouhier, Portret Gilsona [w] W kręgu filozofii Malebranche'a 2007.pdf

(177 KB) Pobierz
Zrz4czNrK
NR
2
5
Henri Gouhier
Ponrnnr GzsorvA'
f
-maia
1935.
Rozmowa z
Du
Bosem2.
Podziwia
on w
Gilsonie
o
ai
zdrowy
rozum'
kt
ry
nie polega na
uproszczeniach.
Może
nie jest
to formuła
ścisła,
taki
jest
mniej
więcej
sens.
Istotnie,
ale
co
iest
zadziwiaiące
u Gilsona, to
siła
z
iaka
wypełnia zdrowv
ro-
Gouhiera.
2
Charles
Du
Bos
(1882-1939)
francuski pisarz
i
krytyk
literacki.
Prace
Du
Bosa opisywano
jako
przedstawiające:
,,postawę
doskonale
nieaktualną
-
w
najlepszym
sensie
tego słowa. Jeśli
tylko
zagłębimy się
w
tę
lekturę
[na-
tychmiast]
poczujemy się
owładnięci
spokojem
i
zadumą.
|est
to
atmosfera
kontemplacji.
Termin
ten
zaczerpnięty
jest
z
życia
mistycznego,
a
krytyka
eu-
ropejska zwykle utrzymuje
się
na
poziomie inteligencji dyskursywnej.
Psycho_
Iogiczna subtelność,
drobiazgowa inteligencja, bardzo rozwinięte
zrozumienie
artystyczne
-
oto podstawowe
jakości
tej
krytyki;
szczegolnie
zaś
krytyki
fran-
cuskiej, od Saint-Beuve do
Thibaudet.
Krytyka
Charles'a
De
Bos'a jest
całkiem
innego rodzaju.
Ma
swe
źrodłonie
w
inteligencji analitycznej,
ale
w doświad-
czeniu wewnętrznym
typu
metafizycznego,
w przeżytym
wydarzeniu,
kt
re
chrześcijanin
nazywa
dotknięciem
łaski,
mistyką, iluminacją, artystycznością,
w
izją, fi|ozofią, intuicj
ą''.
Zob
Curtius
1926,
7
85
-7
8
6.
'
Taki tytuł
nadałem fragmentowi niepublikowanego
notatnika Henri
W
kręgu
fiIozofii
Malebranche'a
Załqcznik
nr 2
zum inteligencją. U większości ludzi,
kt
rym przypisuje
się
zdrovły
pomniejszonej'
anemicznej inteligen-
rozum'
jest
on właściwością
cji3'
Często
r
wnież
-
pod nazwązdtowy rozum
-
wielbi
się
rodzaj
ducha.
intelektualnego
grubiaristwa,
kt
re jest
prostą gnuśnością
U
Gilsona
słowo zdrowy (bon)
przy1ęło znaczenie
prawy
(droit).
Zdrovły rozum
daleki
jest
od
lPtaszczania zagadnie
,
przeciwnie,
iest
tvm. co oozwala mu
ukazrrwać
soontanicznie
rzeczvwista
zŁo-
żoność
zagadnien
pod ich pozornąprostotą.
masza. Istnieje
suwerenna
poruszeniu
tej duszy.
r
wnowaga'
kt
ra vłyraża
się
w
każdym
Niewielu
znam
ludzi,
kt
rzy
mieliby mniej
uprzedzen.)est
w
nim
uczciwość,
kt
ra
działa
zprecyzją
mechanizmlprzed
każdym
ak-
tem sądzenia:
redukcja
do
tego,
corzeczywiste jestnatychmiastowa.
Zmierzawprost,
aby
zobaczyć
to,
co
jest
u
spodu.
Nigdy
nie
uwodzą
go dekoracj
e,
zaczyna od
p
jścia
za
kulisy'
Stąd właśnieowo wrażenie uduchowienia. Często
objawia
się
ono
przez
delikatność,
chorobę
nawet,
przez
to
wszystko,
co jest
pomniejszeniem materialności
spraw
lub
nawet
pomniej-
szeniem
samej
materii.
)est
w tym znak
naszej degeneracji.
Du-
sza
jest najpierw
jednością
i
zdrowiem,
r
wnowagą
i
władaniem'
Gilson
nie
wyda
się
uduchowionym ani
estetom,
ani snobom
du-
chowości,
kt
rzy
zdolni
są
ją
dostrzec
jedynie przez ciała
i
la
El
Grecoa.
To prawda,
że
ona
też tam jest, ale
nie
tylko
tam.
Zresztą,
dostrzeganie jedynie tych
uduchowionych form anemicznych ciał,
oznaczałoby
niezrozumienie
niczego
z
Greco.
I
właśnie
przez
tę
obecnośc
duszy,
zdrowia
i
r
wnowagi
Gilson
Dzieło
tego typu,
co dzieło Gilsona
jest doskonale
obiektyw-
ne. )est
on
historykiem;
nigdy nie
m
wi
o
sobie.
Ale
owa
suro-
wośćna
poziomie
obiektywnym
-
historyczna jest transpozycją
surowościwewnętrznej na
poziomie
życia.
Czuje
się,
że ten sam
człowiek prowadzi Bernarda do
Zoo
i
rekonstruuje
myśl
św.
To-
3 Lub
ieszcze mniej:
[np.]
kult
Clement'a
Vautel'a,
reprezentanta zdrowego
rozumu
dla
czytelnik
w
lournąl.
Clćment Vautel
(1875_1954),
wybitny powieściopisarz
i
dziennikarz,
znany
dzięki
swoim
rodzinnym i antyfeministycznym
poglądom,
publikował
na ła-
mach wielu
francuskich
dziennik
w.
Od
1918
do
1940
jego
codzienna
kolum-
na, pt.
"Mon
Film'',
w
lournal'u
dostarczała
kr
tkich
komentarzy
na
temat
bieżących
wiadomości,
czym zdobyła wielką poczytność.
Za
jego
poglądy po-
lityczne Lacouture
okreśIiłVautela
jako
"crćtin
conservateur". Zob.
Lacouture
1990, t. II:
Un citoyen du
siŻcle:
19j3-1970,
II8.
Istnieje
talent zdrowego
rozumu.
swojej
tw
rczości
El
Greco,
grecko_hiszpariski
malarz
manierysta
(154l-1614)'
w
spos b wytworny łączył
elegancję
z
religiljną
żarliwością.
Po-
wodowany nakazami kontrreformacji
w
Toledo,
El Greco
celowo
wydłużał
lub
jakości
postaci lub
wydarzenia,
zniekształcał
formę dla
podkreślenia
duchowej
jakby dla
wzbudzenia
w odbiorcy
jego
uczuć
i
poczucia
pobożności.
Pokuta'
poparta
przykładami katolickich
świętych,
była
jednym
z
jego najczęstszych
a
W
temat
w.
Dla Gouhier'a, Gilson
"a
ćtć
philosophe
d'abord parce
qu'il
a
toujours
connu
et
aimć
la
vie dans
sa
plćnitude.'. [L]hctivitć
de
Gilson
a
toujours
largement dć-
bordć
la
vaste
culture
du
spćcialiste''.
Uwaga
Maine
de
Biran'a, iż
"Il
n
y
a
gućre
que
les
gens
malsains
qui
se
sentent exister'' jest
odpowiednio uzupełniona
przez
wskaz
wkę Gouhier'a:
"Lhomme
parfaitement sain
se
sent
exister
et
la
philosophie
est
comme
une exigence de son
unitć....
La santć
a
sa
profondeur
lorsqu'elle
est
la
santć
lucide
de
saint
Thomas,
la
santć
exubćrante
de
Rubens,
la
santć
triomphante
de
Paul Claudel''
(Gouhier
I980a,
162;
Gouhier
1960,
4s-47).
Ż58
259
W
kręgu
filozofi
Malebranche|a
jak
Gilson mielibyśmykatolickiego
Goethegod.
jest
pokrewny Claudelbwis.
Gdyby Claudelbył
r
wnie
inteligentny
przykładnymi katolikami, żyjącymi w centrum życiapublicznego,
obaj
byli
aktywni
na
polu
kultury
francuskiej.
Mimo
r
żnych zainteresowari,
obaj
mieli
do
czynienia
z
literaturą.
A
co do
indywidualnego
sposobu
myślenia,
obaj
byli
realistami". Zob. Shook 1984,I78.
6
5 Paul
Claudel
(1868-1955),
francuski
poeta,
dramaturg,
eseista i
dyploma-
ta' był
wybitnym
przedstawicielem
literatury francuskiej'
|ego
prace
czerpa-
ły
swoje
lityczne
natchnienie,
harmonię
i
swobodę, a także profetyczny
ton
z Claudela
wiary
w Boga.
"Claudel
i
Gilson mieli
wiele
wsp
lnego. Obaj
byli
lohann
Wolfgang
von
Goethe
(1749-1832),
niemiecki
poeta,
dramaturg,
powieściopisarz i naukowiec,
był
jednym
z
wielkich
mistrz
w
literatury
świa-
towej.
Wielki
poemat d,ramatyczny,
pt.
Faust,
stanowi
streszczenie jego
sztuki
imyśli.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin