Giddens, Przemiany intymności (1).pdf

(733 KB) Pobierz
A. Giddens,
Intymność jako demokracja,
w: tegoż
Przemiany intymności,
2007, str. 217-239.
CZYSTA RELACJA – polega na tym, że rozmywają się kryteria zewnętrze i związek jest utrzymywany jedynie
dla korzyści, których sam dostarcza. W warunkach czystej relacji stosunek zaufania może zawiązać się
jedynie na drodze wzajemnych zwierzeń.
1. Istotnym elementem późnej nowoczesności jest demokratyzacja sfery prywatnej. Jest on tak samo
istotny, jak występujący wcześniej proces demokratyzacji sfery publicznej. Można w nich dostrzec pewne
punkty wspólne. Najważniejsze jest to, że główną rolę w demokratyzacji sfery prywatnej odgrywały kobiety
– korzyści płynące z ich pracy rozkładały się jednak równo na wszystkich.
DEMOKRATYZACJA SFERY PRYWATNEJ UJAWNIA SIĘ W CZYSTEJ RELACJI POMIĘDZY PARTNERAMI.
1. Znaczenie demokracji.
a) demokracja – ma na celu zapewnienie swobodnych i równych stosunków między jednostkami – skutki
wprowadzenia demokracji:
stworzenie warunków dla rozwoju potencjału ludzkiego i wyrażania różnych cech (każda jednostka
musi szanować zdolności innych oraz umiejętność poszerzania własnych talentów)
ochrona przed arbitralnym wykorzystywaniem władzy politycznej i przymusu = decyzje muszą być
uzgadniane z tymi, których dotyczą
udział jednostek w ustalaniu warunków ich współistnienia (liczenie się z opiniami innych)
poszerzanie ekonomicznych możliwości rozwoju dostępnych zasobów (jednostki są w najlepszej
pozycji do osiągania swoich celów wtedy, kiedy nie ciążą im potrzeby ekonomiczne)
Wszystkie powyższe aspiracje łącze w sobie
ZASADA AUTONOMII
(możliwość autorefleksji i
samostanowienia)
jednostki powinny mieć zapewnioną wolność i równość wyboru warunków własnego
życia; oznacza to, że powinny mieć równe prawa (i odpowiednio równe obowiązki) w ustalaniu warunków
stwarzających i ograniczających ich możliwości, o ile te warunki nie są tworzone kosztem praw innych ludzi
b) warunki realizacji zasady autonomii:
„równość”
(równy wpływ na wynik procesu decyzyjnego, czyli: jeden człowiek – jeden głos)
otwartość
(np. forum otwartej dyskusji, udział w debacie kształtuje światłych obywateli; pluralizm,
racjonalne uzasadnianie własnych przekonań, unikanie jałowych polemik)
jawność
(decyzje lub strategie polityczne muszą podlegać kontroli publicznej)
zaufanie
(wynika z otwartości i jawności, chroni porządek politycznej, na niej opiera się
prawomocność władzy politycznej)
instytucjonalizacja
(wyszególnieni konkretnych praw i obowiązków)
c) demokracja nie jest wrogiem pluralizmu – jest wrogiem przywilejów (przywilej to posiadanie praw do
własności)
d) społeczeństwa nowoczesne zmierzają w stronę realizacji zasady autonomii, choć w pewnym sensie
niektóre jej założenia są utopią, trudną do spełnienia
2. Demokratyzacja życia osobistego.
Szansa na intymność jest zarazem szansą na demokrację.
Taka
demokracja w sferze prywatnej powinna opierać się na czystej relacji – nie tylko w sferze seksualności,
ale również w relacjach między rodzicami i dziećmi czy w innych relacjach rodzinnych i przyjacielskich.
Model miłości w późnej nowoczesności, to miłość współbieżna – otwarcie się na drugą osobę,
tworzenie związków o charakterze partnerskim, zakłada równość wymiany uczuć, każdy z partnerów
jest w stanie ujawnić drugiej stronie swoje potrzeby i problemy, odsłaniać przed nim swoje słabe
punkty (przyczyną jej rozkwitu jest przede wszystkim seksualna emancypacja i autonomia kobiet).
3. Autonomia w życiu osobistym:
a) oznacza skuteczną realizację refleksyjnego projektu tożsamości osobistej
b) pozwala zachować szacunek dla potencjału innych ludzi
c) jednostka autonomiczna uważa innych za takich, jakimi są i nie widzi w rozwoju ich potencjału
zagrożenia dla siebie
d) pomaga zachować granice osobiste niezbędne do prawidłowego funkcjonowania związków
z
nierespektowania owych granic rodzą się „nadużycia” i problemy, związane przede wszystkim z
przemocą zarówno psychiczną, jak i fizyczną (w tym wypadku dochodzi do załamania realizacji ideału
demokracji jak emancypacji, głównie kobiet, ponieważ przemoc skierowana jest najczęściej wobec
nich):
aby związek był oparty na równości, należy unikać przemocy emocjonalnej
należy również uszanować niezależnych poglądów i cech osobistych drugiego człowieka
czysta relacja opiera się na udziale
jednostek w ustalaniu warunków ich współistnienia
wskazanie na potencjał demokratyzacji, jaki niesie ze sobą przemiana intymności – aby
pielęgnować związek, należy otworzyć się na drugą osobę, słuchać jej, komunikować się z nią
intymność nie jest wzorem interakcji, ale zbiorem praw i obowiązków partnerów, które określają,
co należy robić (instytucjonalizacja intymności); np. prawo żony do rozwodu
w relacjach jawność i władza są związane z zaufaniem – zaufanie bez jawności jest jednostronne i
staje się zależnością, jawność bez zaufania oznaczałaby kontrolę motywów i działań drugiej osoby;
zaufanie polega więc na obdarzeniu drugiej osoby „kredytem” i niepoddawaniu jej kontroli, ale
kiedy trzeba, taka weryfikacja powinna być możliwa
w czystych relacjach władza przejawia się jako autorytet, przybierający postać „specjalizacji”,
ponieważ jedna osoba ma umiejętności, których nie ma druga; nawet w relacjach dziecko-rodzic
nie powinno być władzy!
Dziecko ma prawo być traktowane po partnersku.
4. Mechanizmy.
a) w sferze politycznej demokracja zakłada istnienie konstytucji i forum debaty publicznej – na czym
polegają analogiczne mechanizmy na poziomie czystej relacji? Giddens mówi o NIEWYPOWIEDZIANYM
„ROBOCZYM KONTRAKCIE”,
który może zostać zakwestionowany przez dowolną stronę, kiedy uzna, że jest
wykorzystywana czy krzywdzona
roboczy
kontrakt
jest narzędziem ustawowym, które stanowi podstawę
otwartej dyskusji nad związkiem i sam też może być renegocjowany
b) społeczne uwarunkowania strukturalne wpływają na czystą relację i odwrotnie – układ relacji intymnych
wpływa na porządek społeczny
demokratyzacja sfery publicznej tworzy warunki niezbędne dla
demokratyzacji związków osobistych, a rozwój autonomii w obrębie czystych relacji na wiele sposobów
kształtuje praktyki demokratyczne w skali społecznej
c) negocjacje z pozycji siły = relacja osobista, w której brak intymności; negocjacje demokratyczne = dążenie
do konsensusu, zrozumienie co jest ważne dla drugiej strony i na czym polega jej interes
d) w czystej relacji należy unikać ekonomicznego redukcjonizmu – co to znaczy? Posiadanie aspiracji
demokratycznych nie idzie w parze z posiadaniem równych środków, ale taki kierunek zakłada. Ważne jest
więc, aby ZASOBY wpisać na listę podlegających refleksyjnym negocjacjom praw. Jak ta „polityka” przekłada
się na czystą relację? Kobiety i mężczyźni mają nierówny dostęp do środków ekonomicznych oraz to kobiety
z reguły opiekują się dziećmi. Demokratyzacja życia prywatnego zakłada w tym względzie równość – jej
celem jest nie tyle zrównanie płci, co uczciwy układ oparty na zasadzie autonomii (negocjacje muszą
prowadzić do równowagi między zadaniami do wykonania, a uzyskanymi korzyściami).
5. Seksualność, emancypacja, polityka życia.
a)
seksualność stała się dla jednostki obszarem poszukiwań tożsamościowych, ale sama aktywność
seksualna jest tylko doraźną odpowiedzią na pytanie o tożsamość str. 232
b) POLITYKA ŻYCIA – odnosi się do stylów życia funkcjonujących w kontekście refleksyjności
instytucjonalnej; w jej skład wchodzą m. in. wyzwania polityczne dot. konfliktów dzielących mężczyzn i
kobiety oraz polityka relacji osobistych (której początkiem była seksualność).
Obszar polityki życia obejmuje m. in. następujące zagadnienia:
tożsamość jednostki
(przede wszystkim seksualna): renesans różnic płciowych w polityce seksualnej
(pomimo zrównywania statusu mężczyzn i kobiet, męskość i kobiecość nie zlewają się w obupłciowy
model – przyporządkowanie płci społecznej płci biologicznej); np. transwestyci są napiętnowani,
obecnie większe przyzwolenie ma kobieta upodabniająca się do mężczyzny niż na odwrót itp.
tożsamość płciowa staje się kwestią stylu życia (kiedy nasza płciowość niekoniecznie jest nam dana raz
na zawsze)
panowanie oparte na rozumie:
nowoczesne społeczeństwo skupia się na rozumie = jest domeną
mężczyzn i ich „zimnej kalkulacji” – kobiet zajmują
drugoplanową rolę specjalistek od uczuć
emocje:
do namiętności przyznajemy się dzisiaj raczej niechętnie
polityka życia musi znaleźć więc
etyczne wskazówki pozwalające oceniać i uzasadniać własne przeświadczenia (bo namiętność
motywuje przeświadczenia – uczucia i motywacje są nierozdzielne)
uczucie:
obecnie uczucie staje się sposobem porozumiewania się, zaangażowania, współpracy –
miłość współbieżna stwarza możliwość ożywienia erotyki (emocji) – aspekcie seksualności w relacjach
społecznych opartych na wzajemności
Erotyka to pielęgnacja uczuć wyrażanych poprzez doznania zmysłowe w formie komunikacji (…) wyzwolona
z nierówności władzy, może przywrócić do życia wartości estetyczne (…) jest przeciwieństwem
instrumentalnego traktowania relacji seksualnych (…) poprzez seksualność, erotyka z powrotem
zintegrowała się z innymi potrzebami emocjonalnymi, w tym z najważniejszą – potrzebą komunikacji z
drugim człowiekiem.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin