Schutz.docx

Heinrich Schutz urodzil się 9 X1585 r. , zm. 6 XI 1672r. w Dreźnie. Był niemieckim kompozytorem. Jego życie i działalność artystyczna związana była z protestanckimi ośrodkami kulturalnymi środkowo- wsch. Nieimiec. Pochodził ze średniej klasy, jego ojciec był urzędnikiem miejskim.. Landrage Moritz goszcząc u rodziny Shutza, usłyszał młodego śpiewającego Henryka i zabrał go do Kassel na szkolenie i edukację muz., gdzie służył jako chórzysta i kształcił się w kolegium Mauritanium. Rozpoczął studia prawnicze w Marburgu, ale później rozpoczał studia u Giovanniego Gabriellego w Wenecji, gdzie studiował przez 4 lata.  Robił postępy w kompozycji i grze na organach i Gabrielli chciał aby został jego asystentem, pomimo jego wiary protestanckiej , natomiast w 1613 wrócił do Kassel i dostał posadę organisty u Johana Georga I

Wyjechał później również do Drezna, gdzie współpracował najprawdopodobniej z Praetoriusem , gdzie był tam kapelmistrzem , ale jego praca wychodziłą również poza Drezno- reorganizacja kapeli katedry w Magdeburgu + wydał wydanie Psalmem Davids- które zostało wydane na ślub z Magdaleną Wildeck .

Twórczość:

Jego dzieła stanowią syntezę zdobyczy muzyki włoskiej z końca XVI i I poł. XVII w. tradycji niemieckiej muz. Protestanckiej i polifonii późno niderlandzkiej.  Kompozycje Shutza zostały uwarunkowane przede wszystkim przez muzyczną interpretację tekstu słownego ( głownie niemieckiego) , choc niekiedy również przy kształtowaniu czysto form – formy zamknięte.  Dobór środków ( melodycznych, rytmicznych, kontrapunktyczno-współbrzmieniowych, czy tonalnych) zalezy gł. od warstwy semantycznej tekstu->sens słów. I ekspresji wydźwięku emocjonalnego , a frazy bardzo często ukształtowane są deklamacyjnie.

W 1628/29 udał się powtórnie do Włoch gdzie zetknął się z Claudio Monteverdim, a pod koniec pobytu opublikował – symphoniae sacrae – które miały być świadectwem nowych włoskich metod komponowania.

Jeśli chodzi o Psalmy Davida (wyd. 1619) zawierają niemieckie psalmy podobne do polichóralnej twórczości G. Gabriellego. Opatrzone są basso sequente , a nie basso continuo na organy i instrumentalne partie i prawie wszystkie podwójne linie wokalne. 26 psalmów- w jez. Niemieckim, z dużym naciskiem na homorytmię.

Symphoniae Sacrae

Ksiega 1

Jeśli chodzi jedną o pierwszą partię/ część  Symphoniae Sacre „ Sacred Harmonies”- wyd. 1629 odzwierciedlają upodobania do małych sakralnych koncertów, które Shutz usłyszał podczas drugiego pobytu w Wenecji. Ten zbiór podkreśla stylizowanie rytmów mowy i abstrakcyjnych figur retorycznych. „ O Quam pulchra Est” jest tego przykładem.   Quam pulchna es- pochodzi z pieśni nad pieśniami i jest w j. łacińskim i jest typowym przykładem stylu włoskiego. Shutz studiował Cycerona i Kwintyliana skupiając się na współczesnych opracowaniach retorycznej tradycji. Wiele kompozycji Stutza jest napisanych ze względu na podobieństwo ze względu na retoryke i muzyke, natomiast duza czesc retoryki ma zastos. w analizy muzycznej.

Ksiega 2

w drugiej czesci wystapuja niemal identyczne serie zwrotów: „Amica mea, Formosa mea, immaculata mea” i w tym samym czasie w podobny sposób przy imitacyjnym skoku wchodzą w drugim głosie (SPRAWDZIC), który go dubluje w repetycji. Występują narastające” pasaże w part 1 ( mm.5-14; 24-33) , również są utajone epitety, w stylu „ kochana:, „droga”…  W dalszej części występują serie muzycznych kontrastów.

Instrumentalne wprowadzenie na początku prezentuje 3 motywy, które opracowane są później w wokalnych pasażach, które figurują.  Później (36- 44) dają efekt , gdzie emocje są generowane przez szereg zamilknięć (nagłych pauz) i powodują powtórkę tekstu z okrzykami lub zatrzymaniem się – pauzami. Czesc 2 mm1-21 pełni rolę exhortacji-nawoływania, mm53-58 brzmia jak druga exhortacja, mm 58-79 – jako utwierdzenie i wzmocnienie , mm 80-92 potwierdzenie i odrzucenie i 92-104 konkluzja i podsumowanie. Ten cały wpływ retoryki miał wywołać u słuchających emocjonalność , utwierdzić ich we wspólnej wierze/przekonaniu o inspiracji w Duchu świętym, w którym mogą osiągnąć zbawienie przez łaskę. Part II poprzez ładunek emocjonalny, jest selekcjonowany tekst ze względu na fleksję, a nie na samą dykcję- co podkreślane jest figurami retorycznymi m.in.  Ten styl porównany jest do stylu włoskich madrygałów powstających 20 lat wcześniej, co stanowi również rozszerzenie i ubogacenie harmoniczne. Shutz wykorzystuje w partii 2 język niemiecki- jako wyraz osobistej skruchy/ wyznania żalu wobec ukrzyżowanego Chrystusa, co związane jest z wiarą protestantów, że głęboki żal za grzechy jest etapem/ drogą do Zbawienia.

Ksiega 3

Wraz z zakończeniem wojny 30-letniej opublikował księgę symphoniae sacrae  ( 1650). Choć wielkość katedry w Dreźnie została przywrócona po jakimś czasie, nie można zakładać , że kompozycje zostały skomponowane na ten sam skład wokalny . Natomiast co ważne- utwory zostały skomponowane na inne ważne okazje, c o doprowadziło Shutza do innych ośrodków jako honorowego gościa. Jego wszechstronnośc kombinacje, np. we wczesnych antyfonalnych pracach powodowała silne kontrasty zarówno jeśli chodzi o retorykę jak i o tekstowość.?

Jeśli chodzi o wszechstronną wariacyjnośc, występują silne kontrasty zarówno w retoryce  muzycznej jak i w tekstach. Przykładem może być wezwanie „Saul, Saul, Saul”. Tekst w 3 partii zapisany jest w protest. Biblii. Składa się ze słów św. Pawła, który mówił, że usłyszał głos z nieba, który pozwolił mu się nawrócić i zostało to odnotowane w Dziejach Apostolskich.  ( Tak jak w „O Quam pulchna es” dysponuje figurami retorycznymi. Powtarzająca się repetycja Saul, Saul, Saul… majestatycznie rośnie stopniowo od głębi ciemności (d-moll) wyrazu do światłości (D-Dur)i w finale wchodzi chór. Nawoływanie Pawle, dlaczego  mnie prześladujesz?” przyciąga uwagę słuchających. Nagła zmiana metrum, rytmu, motywu i tempa wprowadza drugą część frazy: „ Trudno będzie Ci wygrać, wierzgać przeciwko cierniom”- głos Boga. I Te frazy własnie mają wzmocnic jeszcze bardziej nawoływanie Pawła przez Boga. To całe zamieszanie w finale ma wywoływać emocje u słuchających i ma być podsumowaniem i wyciągnieciem wniosków w tym całym muzycznym przedstawieniu.