Hucał Mieczysław - Radiostacje używane w WP po 1945r.PDF

(793 KB) Pobierz
Mieczysław Hucał
RADIOSTACJE UŻYWANE W WOJSKU POLSKIM PO 1945 ROKU
Ze względu na dużą różnorodność sprzętu łączności radiowej po 1945 roku
zastanawiałem sie jakie kryteria przyjąć przy ustalaniu kolejności prezentacji. W końcu
zdecydowałem się na najprostszą czyli wg wzrostu oznaczeń cyfrowych. Przy okazji będzie
można będzie dokonać ciekawych porównań dla radiostacji bezpośrednio „sąsiadujących”
ze sobą. Z większością przedstawianych tu radiostacji miałem bezpośrednio do czynienia
z racji służby w batalionie radiowym 25 pułku łączności a później przez lata pracy w Cyklu
Łączności CSŁ w Legnicy i CSŁiI w Zegrzu.
Prezentowane są tu radiostacje, z którymi miałem styczność bezpośrednio lub te
o których znalazłem materiały informacyjne. Ze względu na ograniczoną objętość artykułu
nie będą tutaj przedstawione wszystkie wersje danej radiostacji a w większości przypadków
tylko jeden z jej „przedstawicieli”. Ponadto ze względu na obszerność tematyki
zaprezentowane zostaną tylko radiostacje analogowe,
radiowej łączności cyfrowej zostanie
poświęcony odrębny artykuł.
Jako pierwszą chciałbym przedstawić
radiostację R-102.
Była to krótkofalowa,
nadawczo-odbiorcza radiostacja
średniej
mocy, na 2 samochodach Star-660, eksploatowana
w Wojsku Polskim do 1990 roku. Zakres częstotliwości pracy od 1 do 8MHz.
Produkowana była w kilku wersjach:
•
•
•
•
R-102M
– wersja na 2 samochodach Star-660 (lub Ził-157 w drewnianym nadwoziu),
R-102MZ
– wersja na 2 samochodach Star-660 (w nadwoziu blaszanym),
R-102RR2
– wersja jak R-102MZ z dodatkowym wyposażeniem specjalnym,
R-102K
– wersja jak R-102MZ z urządzeniami do transmisji danych.
Przeznaczona była do utrzymywania łączności fonicznej lub telegraficznej (ręcznej
i dalekopisowej)
na odległość do 1000km. Wersja
R-102RR2
przeznaczona była do
łączności z agentami znajdującymi się na tyłach przeciwnika, wyposażonych w radiostacje
R-350M.
W
późniejszym
okresie
gdy
wzrosło
nasycenie
jednostek
łączności
nowocześniejszymi radiostacjami R-140, w ramach tworzonego zautomatyzowanego systemu
1
zaopatrywania wojsk najmłodsze z nich zostały zmodernizowane do wersji
R-102K.
Radiostacja R-102 składała się z samochodu odbiorczego i samochodu nadawczego.
Nadajnik radiostacji R-102
Radiostacja R-104
pracowała z modulacją amplitudy. Składała się z zestawu nadawczo-
odbiorczego, urządzenia dopasowania anteny, zasilacza samochodowego, pojemnika na
akumulatory i kilku innych elementów.
Radiostacja pracowała w zakresie od 1,5 do
4,25MHz i pozwalała na utrzymanie łączności na odległość do 50km. Radiostacja była
wykorzystywana w jednostkach zmechanizowanych, pułkach artylerii, pododdziałach
łączności oraz jednostkach pancernych. Na wyposażeniu była antena prętowa o długości 4m,
antena typu dipol, maszt teleskopowy o długości 11m z anteną „odwrócone L”.
2
Radiostacja R-104
Radiostacje R-105, R-108 i R-109
z zewnątrz wyglądały niemal identycznie a różniły
się tylko zakresami pracy. Były radiostacjami rodziny zwanej „ASTRA”. Zakresy ich
częstotliwości zazębiały się, dzięki czemu będąc eksploatowane w piechocie, artylerii
naziemnej i przeciwlotniczej, umożliwiały współpracę bojową tych wojsk. Każda z nich
produkowana była w kilku wersjach, wielokrotnie modernizowanych.
Radiostacja R-105 pracowała w zakresie częstotliwości od 36 do 46,1MHz, radiostacja
R-108 od 28 do 36,5MHz a radiostacja R-109 pokrywała zakres częstotliwości od 21,5 do
28,5MHz.
Radiostacja typu R-105
3
Radiostacja R-107
była jedną z nowszych radiostacji przenośnych. Dzięki
szerokiemu pasmu pracy praktycznie zastępowała takie radiostacje jak R-105, R-108
czy R-109. Pracowała z modulacją częstotliwości w zakresie od 20 do 52MHz. Całe pasmo
było podzielone na dwa podzakresy: 20-36 i 36-52MHz. Dawało to 1231 fal roboczych
z odstępem 25kHz. Standardowo była wyposażona w antenę „Kulikowa”, składaną antenę
prętową 2,7m oraz antenę fali bieżącej o długości 40m. Radiostacja umożliwiała
zaprogramowanie czterech „zawczasu przygotowanych częstotliwości”. W zależności od
wykorzystywanej anteny zasięgi łączności wynosiły od 6 do 25km /przynajmniej
teoretycznie/.
Radiostacja R-107
Zawsze byłem pod wrażeniem jak złudne może być mniemanie
że
kolejny „numer”
radiostacji to jej niewiele różniąca się „mutacja”. Sam tego doświadczyłem w pierwszym
okresie „działalności’ w moim batalionie radiowym 25 pułku łączności, gdy wiedząc jak
wyglądają radiostacje przenośne /wcześniej opisane/ otrzymałem zadanie zapoznania się
z radiostacjami R-110. Nie mając zielonego pojęcia jak ona wygląda zapytałem w którym
magazynie one są przechowywane. Do dzisiaj pamiętam te „litościwe” uśmieszki, będące
efektem tego co ten „żółtodziób” wygaduje.
Radiostacja R-110
to krótkofalowa, nadawczo-odbiorcza radiostacja dużej mocy,
w zależności od wersji na 3 lub 5 samochodach Ził-157. Zakres częstotliwości pracy
nadajnika wynosił od 1,5 do 30MHz, odbiornika „zasadniczego” BERYL-2 od 1 do 30MHz
i odbiornika dodatkowego R-250M1 od 1,5 do 25,5MHz. Moc nadajnika była ogromna
4
i wynosiła 5000W. Radiostacja przeznaczona była do utrzymywania łączności fonicznej
i telegraficznej na bardzo duże odległości. Na wyposażeniu „mojego” pułku były radiostacje
w wersji na 3 pojazdach /nadajnik, odbiorniki, zasilanie nadajnika/.
W latach 60-90-tych zabezpieczała ona łączność ze Sztabem Zjednoczonych Sił
Układu Warszawskiego początkowo ze stacjonarnych centrów radiowych. Od końca lat 70.
treningi łączności prowadziły radiostacje R-110 z 2 Brygady Łączności i 25 Pułku Łączności.
Do dziś pamiętam,
że
były to jedne z najważniejszych treningów radiowych dla naszego
pułku. odbywały się raz na kwartał, nasze nadajniki stały na Kroczewie, nieopodal Twierdzy
Modlin a rosyjskie na Uralu. Pamiętam jak zimą pod „wąsami” anteny nadawczej
śnieg
stopiony był do samej ziemi. 5 kW „w antenie” robiło swoje.
Radiostacja R-110 /nadajnik i wóz zasilania/
Radiostacja R-111
była radiostacją przewoźną, ultrakrótkofalową, telefoniczną
z modulacją częstotliwości, odbiorczo-nadawczą, z automatycznym przestrajaniem na jedną
z czterech zawczasu przygotowanych częstotliwości. Zapewniała zdalne sterowanie z pulpitu
wynośnego, aparatu telefonicznego oraz automatyczną retranslację korespondentów.
Radiostacja zachowywała
zdolność do pracy w dowolnych warunkach klimatycznych
w granicach temperatury od -40°C do +50°C i przy wilgotności względnej powietrza do
98%. Była radiostacją szczebla taktycznego montowaną w wozach dowodzenia.
5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin