3
¨ Skurcze mięśnia izolowanego.
¨ Skurczem mięśni nazywa się zmianę w długości albo w napięciu mięśnia.
¨ Izolowany mięsień drażniony bezpośrednio lub pośrednio przez nerw kurczy się, zmniejszając swą długość lub zwiększając swoje napięcie.
¨ Skurcz, przy którym dochodzi do zmiany długości mięśnia, przy niezmienionym napięciu, nazywa się skurczem i z o t o n i c z n y m.
o W tym skurczu przyczepy mięśnia zbliżają się do siebie, mięsień może podnieść ciężar, czyli wykonać pracę.
¨ Jeśli zmienia się w mięśniu napięcie, a długość jego pozostaje niezmieniona, mówimy o skurczu izometrycznym
§ Przyczepy mięśnia nie mogą wówczas zbliżyć się do siebie, mięsień nie podniesie ciężaru i nie wykona pracy.
§ Cała energia skurczu izometrycznego przejawia się w postaci ciepła.
¨ Normalne skurcze mięśni w organizmie nigdy nie są czysto izotoniczne lub czysto izometryczne, ponieważ mięśnie podnosząc jakąkolwiek masę skracają się i równocześnie zmieniają swoje napięcie, wykonują więc skurcze auksotoniczne
¨ Skurcze, przy których zmienia się zarówno długość, jak i napięcie mięśni, nazywawane są skurczami auksotonicznymi.
¨ Początkowo w mięśniu wzrasta napięcie. Po przełamaniu oporu następuje skracanie się mięśnia.
¨ Rozróżnia się skurcz izotoniczny pojedynczy i tężcowy.
§ Skurcz pojedynczy
· powstaje wówczas, kiedy mięsień zostaje pobudzony jedną podnietą o wartości progowej lub wyższej od progowej
· Skurcz ten może być izotoniczny lub izometryczny
· Przy rzadkich pojedynczych bodźcach skurcz każdego włókna mięśniowego podlega prawu „wszystko albo nic".
o Oznacza to, że oddzielne włókna mięśnia wykonują zawsze skurcze maksymalne, niezależnie od tego czy działa na nie bodziec progowy czy nadprogowy.
o Amplituda skurczu pojedynczego, wykonywanego przez cały mięsień, zależy natomiast bardzo wyraźnie od siły bodźca.
o Przy bodźcu progowym skurcz jest najmniejszy, ze wzrostem siły bodźca rośnie jego wysokość, aż przy tzw. kurczu maksymalnym osiąga on najwyższą amplitudę, która już się nie zmienia, mimo dalszego narastania
§ skurcz tężcowy
· nastąpi wówczas jeżeli mięsień szkieletowy drażni się szeregiem szybko po sobie następujących podniet
· Długość mięśnia w skurczu tężcowym może wynosić od 20 do 35% długości spoczynkowej.
¨ Wykonywanie przez zwierzęta pracy nie byłoby możliwe, gdyby w organizmie zachodziły tylko skurcze pojedyncze.
¨ Dlatego też wszelkie ruchy zwierząt i wykonywanie przez nie pracy są możliwe dzięki występowaniu skurczów tężcowych.
¨ Mięśnie szybko kurczące się wymagają ponad 100 bodźców na sekundę, aby wystąpił skurcz tężcowy. W mięśniach wolno kurczących się wystarczy kilka bodźców.
ð Zależnie od czasu potrzebnego zwierzęciu do wykonania określonej pracy długość i siła skurczu tężcowego regulowana przez układ nerwowy jest różna.
ð W czasie spoczynku trwa nieustanny dopływ impulsów nerwowych z układu nerwowego do mięśni (z mniejszą częstotliwością niż przy wywoływaniu skurczów tężcowych), co wywołuje w nich napięcie czynnościowe, zwane też tonusem mięśniowym.
ð Dzięki temu napięciu mięśnie są w stanie pewnej gotowości a każdy silniejszy impuls nerwowy łatwo wywołuje skurcz.
ð W prawidłowo funkcjonującym organizmie zwierzęcym napięcie mięśniowe nie znika nigdy; trwa ono nawet wtedy, gdy mięśnie są całkowicie rozluźnione, np. w czasie snu.
ð Między innymi dzięki napięciu mięśniowemu zwierzę może utrzymywać postawę stojącą.
ð Napięcie to znika dopiero po przecięciu nerwów łączących z danym mięśniem lub grupą mięśni.
ð Zanik mięśni może nastąpić
o na skutek braku ruchu, mimo dopływu impulsów nerwowych.
o braku dopływu impulsów nerwowych
wymagania:
podstawowe:
¨ Wyjaśnia na czym polega skurcz mięśnia
¨ Wymienia rodzaje skurczów mięśni i objaśnia na czy one polegają
¨ Podaje przyczyny możliwości zaniku mięśni
¨ Wyjaśnia pojęcie „napięcia czynnościowego mięśni”
Ponadpodstawowe:
Ø Omawia skutki poszczególnych rodzajów skurczów mięśni
Ø Wyjaśnia na czym polega prawo „wszystko albo nic”
Ø Omawia znaczenie napięcia czynnościowego mięśni dla funkcjonowania organizmu
Nerulka