Tajemnica zawodowa/lekarska – lekarz ma obowiązek zachowania w tajemnicy informacji związanych z pacjentem, a uzyskanych w związku z wykonywaniem zawodu. Wyjątki - gdy badanie lekarskie przeprowadzone zostało na żądanie uprawnionych, na podstaw odrębnych ustaw, organów i instytucji – wówczas lekarz ma obowiązek poinformować o stanie zdrowia pacjenta wyłącznie te organy i instytucje, gdy zachowanie tajemnicy może stanowić niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia pacjenta lub innych osób, gdy pacjent lub przedstawicie ustawowy wyrażą na to zgodę, gdy zachodzi potrzeba przekazania niezbędnych informacji o pacjencie lekarzowi sądowemu, innemu lekarzowi informacji związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych. Tajemnica obowiązuje również po śmierci pacjenta.
Stwierdzenie zgonu – Obowiązkiem lekarza jest stwierdzenie zgonu i jego przyczyny w karcie zgonu. Kartę zgonu wystawia lekarz, zaś akt zgonu – USC (Urząd Stanu Cywilnego). Lekarzem zobowiązanym do wystawienia karty zgonu jest lekarz, który osobie zmarłej udzielał świadczeń zdrowotnych w okresie 30 dni przed nastąpieniem zgonu. Jeżeli zwłoki zostały poddane sekcji, przed wystawieniem karty zgonu lekarz ma obowiązek zapoznania się z protokołem sekcji. Wyjątki od zasady wystawiania karty zgonu przez lekarza, który udzielił zmarłemu świadczenia zdrowotnego w ciągu 30 dni przed śmiercią są następujące przypadki:
- żaden lekarz nie udzielał zmarłemu świadczeń zdrowotnych w ciągu 30 dni przed nastąpieniem zgonu
- lekarz zobowiązany do wystawienia karty zgonu zamieszkuje w odległości większe niż4 km od miejsca, w którym znajdują się zwłoki
- lekarz zobowiązany do wystawienia karty zgonu nie może dokonać oględzin zwłok w ciągu 12 h od wezwania z powodu choroby lub innych uzasadnionych przyczyn.
W ww. przypadkach – kartę zgonu może wystawić:
- lekarz, który stwierdził zgon będąc wezwany do nieszczęśliwego wypadku lub nagłego zachorowania – lekarz Pog. Rat., który został wezwany w związku z wypadkiem komunikacyjnym lub do pacjenta, którego zgon nastąpił nagle, na przykład MI
- lekarz, starczy felczer lub felczer zatrudniony w przychodni bądź ośrodku zdrowia lub jego placówce terenowej i sprawujący opiekę zdrowotną nad terenem, na którym znajdują się zwłoki
- położna wiejska, jeżeli nastąpił zgon pozostającej pod jej opieką noworodka przed upływem 7 dż, a najbliższa przyrodnia lub ośrodek zdrowia jest oddalony o więcej niż4 km.
Obowiązek wystawienia karty zgonu musi zostać wypełniony przez lekarza w ciągu 12 h od chwili wezwania i musi być poprzedzone oględzinami zwłok.
Gdy zachodzi podejrzenie, że zgon nastąpił w wyniku przestępstwa, lekarz ma obowiązek zawiadomienia o tym fakcie organów ścigania. W takim przypadku lekarza obowiązuje zakaz wystawiania karty zgonu – wystawia ją lekarz przeprowadzający sekcję zwłok.
· Osoby uprawnione:
o Lekarz leczący chorego w ostatniej chorobie (30 dni przed zgonem), gdy w szpitalu to lekarz prowadzący/dyżurny
o Inny lekarz gdy
§ Brak lekarza zobowiązanego
§ Lekarz zobowiązany nie może w ciągu 12h stwierdzić zgonu
§ Lekarz zamieszkuje w odległości >4 km od miejsca zgonu
· Obowiązki lekarza
o Ustalenie tożsamości zwłok
o Przeprowadzenie wywiadu wśród otoczenia - > celem ustalenia okoliczności, ewentualnie zawiadomienie policji
o Zapoznanie się z dokumentacją medyczną dotyczącą stanu zdrowia
o Choroby zakaźne – ewentualnie zawiadomić sanepid
o Wystawić kartę zgonu -> przyczyna zgonu
§ Wyjściowa – np. uraz -> złamanie
§ Wtórna – zakrzepica ż. Udowej
§ Bezpośrednia – (ostateczna przyczyna zgonu) -> zator t. płucnej (NZK)
Warunki zgody uświadomionej
· Zgoda uświadomiona – zakres przekazywania informacji:
o Ukończone 16 lat i zdolność do zrozumienia informacji
o Przedstawiciel ustawowy
o Dwa wyżej wymienione – prawo do informacji i decyzji
o Osoba bliska – prawo tylko do informacji, nie decyduje o dalszym leczeniu, ale gdy pacjent <16 rż lub jest nieprzytomny/niezdolny do zrozumienia znaczenia informacji, brak przedstawiciela ustawowego, porozumienie jest niemożliwe
o Osoba bliska – małżonek, krewny, powinowaty do 2 stopnia w linii prostej, osoba pozostająca we wspólnym pożyciu, osoba wskazana przez pacjenta
o Dzieci < 16 rż…………….
o Innym osobom można udzielać informacji tylko za zgodą pacjenta sformalizowaną na piśmie.
· Zakres informacji w sposób przystępny
o Stan zdrowia, rozpoznanie, metody diagnostyczne, leczenie proponowane i możliwe
o Dających się przewidzieć następstw tych metod
o Wynikach leczenia i rokowanie
Przesłanki stanu wyższej konieczności i kolizji obowiązku
· Dobro ratowane znajdowało się w sytuacji bezpośredniego zagrożenia
· Niebezpieczeństwa grożącego temu dobro nie można inaczej uchylić jak tylko przez poświęcenie innego dobra
· Dobro ratowane ma większą wartość niż dobro poświęcane
Np. zniszczenie drzwi, by ratować człowieka w pożarze
Odpowiednio przepis o stanie wyższej konieczności stosuje się także wtedy, gdy z ciążących na sprawcy obowiązków, tylko 1 może być spełniony. Odpowiednio tzn. trzeba przyjąć jakieś kryteria wyboru 1 osoby np. szanse przeżycia
Przedawnienie przewinienia zawodowego
· Jest wgląd do Rejestru Ukaranych Lekarzy jeśli wykaże się, że ma się jakiś interes (prawny), żeby się dowiedzieć
1) Upomnienie – wpisanie do Rejestru, gdy wyrok jest prawomocny, po 1 roku znika z Rejestru
2) Nagana – przez 3 lata w Rejestrze, brak prawa wyborczego na 3 lata (nie może kandydować)
3) Kara pieniężna na cel związany ze służbą zdrowia (grzywna jest na konto państwa) – min 1/3 średniego m-cznego wynagrodz (ok. 1200zł) – max 4 x średnia m-cznego wynagrodz. w Polsce, po 3 latach kara znika z rejestru
4) Zakaz pełnienia funkcji kierowniczych w jednostce ochrony zdrowia (1-5 lat), po 5 (3?) latach od wykonania kary znika wpis z Rejestru
5) Ograniczenie zakresu czynności (nie zawiesza się PWZ) (6 m-cy – 2 lat), po 3 latach zatarcie skazania z Rejestru
6) Zawieszenie PWZ – czasowo nie może wykonywać zawodu (1 – 5 lat), po 5 latach od wykonania – zatarcie
7) Pozbawienie PWZ – na zawsze
· Sąd karny nie ma prawa pozbawienia PWZ, a sąd lekarski tak
· Od wyroku sądu → kasacja w Sądzie Najwyższym np. z powodu niewspółmierności kary
Od prawomocnego orzeczenia sądu i końcowego postępowania, strona Ministerstwa Zdrowia i Prezesowi NIL przysługuje kasacja do Sądu Najwyższego w terminie 2 m-cy od doręczenia orzeczenia.
Strona która nie zaskarżyła orzeczenia w I instancji nie może wnieść kasacji od orzeczenia sądu II instancji, które utrzymało orzeczenie I instancji w mocy, albo zmieniło na jej korzyść
Zgoda
Rodzaje zgody
1. Zgoda własna
2. Zgoda zastępcza
3. Zgoda równoległa
Ad. 1
Zgoda własna/ samodzielna
- zgoda na świadczenie medyczne wyrażona przez samego pacjenta
- osoba ta musi być pełnoletnia (wyjątek, gdy kobieta ukończyła 16 rż i zawarła nona małżeństow za zgodą sądu opiekuńczego)
- osoba ta musi być nieubezwłasnowolniona
Ad. 2
Zgoda zastępcza/ substytucyjna
- zgoda zastępcza wyrażana jest w imieniu pacjenta przez inną osobę w niżej wymienionych przypadkach
- pacjent poniżej 16 rż – zgodę wyraża przedstawiciel ustawowy lub opiekun prawny
+ przedstawicielem ustawowym jest osoba, których status prawny wynika z ustawy lub z wyroku sądowego o ustanowieniu opieki np. rodzice mający pełną władzę rodzicielską
+ w przypadku ograniczenia władzy rodzicielskiej rodziców zgodę na świadczenie medyczne wyraża ustanowiony przez sąd opiekun prawny
+ gdy nie można skontaktować się z opiekunem ustawowym lub prawnym zgodę na zabieg wyraża sąd opiekuńczy
+opiekun faktyczny może wyrazić zgodę tylko na badanie (nie ma prawa do wyrażania zgody lub sprzeciwu na wykonanie świadczenia zdrowotnego), gdy zachodzi konieczność wykonania świadczenia zdrowotnego podwyższonego ryzyka zgodę wyraża sąd opiekuńczy
+ lekarz może wykonać zabieg operacyjny lub czynności medyczne podwyższonego ryzyka bez zgody sądu opiekuńczego, jeśli zwłoka wynikająca z oczekiwania na wyrażenie zgody, mogłaby spowodować śmierć pacjenta lub ciężki uszczerbek na zdrowiu, w takiej sytuacji lekarz musi niezwłocznie powiadomić o wykonaniu czynności medycznej sąd opiekuńczy, który wyraża zgodę ex post
- jeśli pacjent jest ubezwłasnowolniony całkowicie i nie jest zdolny do wypowiedzenia się z rozeznaniem co do udzielenia świadczenia zdrowotnego, zgodę udziela przedstawiciel ustawowy
- osoba ubezwłasnowolniona częściowo – gdy nie może się świadomie wypowiedzieć co do własnej osoby zgodę na wykonanie musi wyrazić jej przedstawiciel ustawowy lub sąd opiekuńczy
Ad. 3
Zgoda równoległa
- w niektórych przypadkach udzielenie świadczenia medycznego uzależnione jest od wrażenia zgody przez pacjenta oraz inną osobę w jego imieniu
- zgoda równoległa musi być udzielona w następujących przypadkach
+ pacjenta powyżej 16 rż – zgoda pacjenta i jego przedstawiciela ustawowego
+ pacjent całkowicie ubezwłasnowolniony, ale mający zdolność do wypowiedzenia się z rozeznaniem co do udzielenia świadczenia zdrowotnego – zgoda pacjenta i jego przedstawiciela ustawowego
+ pacjent chory psychicznie lub upośledzony umysłowo, lecz dysponujący dostatecznym rozeznaniem ale sprzeciwiający się leczeniu – zgoda przedstawiciela ustawowego (i opiekuna faktycznego?!) i sądu opiekuńczego, lub sprzeciw przedstawiciela ustawowego ale zgoda sądu opiekuńczego
+ pacjent poniżej 13 rż i ma zostać dawcą szpiku – zgoda przedstawiciela ustawowego i sądu opiekuńczego
+ pacjent powyżej 13 rż i ma zostać dawcą szpiku – zgoda przedstawiciela ustawowego, sądu opiekuńczego i pacjenta
+ pacjent ma zostać dawcą narządów itp. Ale nie jest spokrewniony z biorcą – zawsze zgoda sądu i dawcy
Leczenie bez zgody pacjenta
- pacjent wymaga niezwłoczne pomocy lekarskiej, a ze względu na stan zdrowia (nieprzytomny)/ wiek nie może wyrazić zgody i nie można porozumieć się z jego przedstawicielem ustawowym – decyzję o podjęciu czynności medycznych podejmuje lekarz, który w miarę możliwości powinien skonsultować się z innym lekarzem w miarę możliwość tej samej specjalności. A fakt ten musi zostać odnotowany w dokumentacji medycznej.
- gdy przedstawiciel ustawowy małoletniego, ubezwłasnowolnionego bądź niezdolnego do świadomego wyrażenia zgody na czynności nie zgadza się na czynności które są niezbędne dla usunięcia nie bezpieczeństwa utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała bądź ciężkiego rozstroju zdrowia – działanie jw. Najlepiej najpierw zgoda sądu
coiioc