dom.pdf

(877 KB) Pobierz
znani o domach
Zielone
plamy
na mapie
To lubi´!
Nie
dom
dawno-
na miar´...
odebra∏ pan certyfikat
potwierdzajàcy
paƒskà
przynale˝noÊç do brytyjskiego
Królewskiego Towarzystwa Geo-
graficznego – organizacji z prawie
dwustuletnià tradycjà. W ten sposób
drugi Polak (pierwszym zaproszonym
do tej elitarnej grupy by∏ Jacek Pa∏-
kiewicz) znalaz∏ si´ obok najbar-
dziej zas∏u˝onych podró˝ników
Êwiata. Czy cz∏owiek, który niemal
ciàgle jest w podró˝y, albo si´ do podró˝y
przygotowuje mo˝e chcieç zbudowaç w∏a-
sny dom, posadziç przy tym domu drzewo?
Wojciech Cejrowski:
Tam, gdzie ja chcia∏-
bym mieç dom, drzewa rosnà same, a cz∏o-
wiek je raczej wyrywa ni˝ sadzi. Wiecznie wy-
rastajà w miejscach, gdzie ich nikt nie prosi∏,
zas∏aniajà widok, albo... wracam kiedyÊ po
szeÊciu miesiàcach do drewnianego domku
nad rzekà, a tu stado bambusowców poprze-
bija∏o mi pod∏og´, wywróci∏o biurko i zrobi∏o
ogólne zamieszanie z blachà na dachu. Mimo
to lubi´ miejsca o gwa∏townej wegetacji i tam
chc´ mieszkaç.
A dom? W pani pytaniu czai si´ coÊ z cegie∏
i betonu, czyli ci´˝kie i raczej osiad∏e na ziemi,
albo nawet solidnie wkopane; z fundamentem.
Tymczasem dom wcale taki byç nie musi. Dom
powinien pasowaç do w∏aÊciciela. Skoro wi´c
ja si´ wiecznie przenosz´ z miejsca na miejsce
to musz´ mieç dom, który nie b´dzie przywià-
zany do ziemi.
No i o takim w∏aÊnie marz´. Mam ju˝ nawet ry-
sunki techniczne, wykonawc´ i wst´pnà kalku-
lacj´. Wszystko to brzmi realnie: za 110 tysi´-
cy dolarów zbudujà mi dom p∏ywajàcy. Kad∏ub
aluminiowy na 100 lat. Pod pok∏adem wszyst-
kie pomieszczenia techniczne, w tym pralnia,
strych, spi˝arnia, wy˝ej normalne mieszkalne
pokoje, kilka goÊcinnych (˝eby mój dom cza-
sami na siebie zarabia∏, jako p∏ywajàcy pen-
sjonat), dwie pe∏ne ∏azienki, kuchnia, jadalnia,
salon, weranda, na rufie dwa gabinety do pra-
cy (dla mnie i dla ukochanej), pe∏ne wyposa˝e-
nie elektroniczne do komunikacji ze Êwiatem,
na dachu anteny i dek widokowy... no luksus.
P∏ywajàcy domek 300-400 metrów kwadrato-
wych. Pracuj´ w Amazonii, to cumuj´ w Ama-
zonii. Przestaje mi si´ podobaç, to p∏yn´ rze-
kami do Peru, albo na Êwi´ta do Meksyku.
To nie jest jacht pe∏nomorski, tylko p∏ywajàcy
dom-statek-barka, ale blisko brzegów da so-
bie rad´, na przyk∏ad na Karaibach.
zapami´ta∏ pan swój
dom
Jak dom, dom rodzinny? pierw-
szy
na miar´...
Wojciech Cejrowski:
Dom rodzinny w PRLu?
Pani ˝artuje? Pi´tnaÊcie lat czekania na miesz-
kanie w bloku! Dom rodzinny pi´tnastopi´tro-
wy. A przedtem jakieÊ pokoiki-klitki sublokator-
skie wynajmowane przez moich rodziców.
Dom, owszem, mia∏a moja babcia – na wsi.
Tam si´ jeêdzi∏o na Êwi´ta, na wakacje. Archi-
tektonicznie wspominam go êle, bo mia∏ grube
Êciany i ma∏e okna. W tamtych czasach ucho-
dzi∏ nawet za zgrabny, bo przedwojenny ponie-
miecki, ale mnie si´ nie podoba∏.
Jedynà fajnà rzeczà by∏y piece i kuchnia opa-
lana w´glem, a cz´Êciej drewnem. Nic tak nie
dodaje domowi uroku, jak ˝ywy ogieƒ. Dlatego
w moim polskim domu we wszystkich po-
mieszczeniach, gdzie si´ da∏o zaprojektowa-
∏em kominki. U mnie w gabinecie pali si´ bez
przerwy od paêdziernika do maja. Ogieƒ ga-
Ênie tylko pod warunkiem, ˝e pan (czyli ja) wy-
jecha∏ z kraju. Potrafi´ paliç nawet w Êrodku la-
ta, je˝eli przyjdà ch∏odniejsze dni. Ogieƒ w do-
mu musi byç i tyle.
W Amazonii palimy, ˝eby by∏o na czym goto-
waç, ˝eby odstraszyç komary... A w Polsce pa-
limy... boÊmy si´ do obcowania z ogniem tak
przyzwyczaili, ˝e nam si´ bez niego ckni.
Dom, w którym mam si´ dobrze czuç musi lek-
ko pachnieç paleniskiem – oboj´tne, czy to in-
diaƒski sza∏as, czy willa na ˚oliborzu.
˝ycia. Jest zbyt wiele miejsc, do których wra-
cam jak do domu, zbyt wiele miejsc, które sà
w tym czy innym sensie moimi domami, ˝e-
bym by∏ w stanie zdecydowaç.
Jestem jak bocian – na zim´ odlatuj´ do cie-
p∏ych krajów. I co by pani odpowiedzia∏ bo-
cian? ˚e gdzie jest jego dom? W Polsce, gdzie
si´ urodzi∏? Czy w Afryce?
Amerykanie majà po dwa, trzy domy. Jedne
Êwi´ta sp´dzajà na Florydzie, a drugie na
przyk∏ad w Chicago. Cz´Êç albumów rodzin-
nych le˝y tu, druga cz´Êç tam, ubrania letnie
tu, zimowe tam... Gdzie jest ich dom? Jaki
jest? Kiedy ja mówi´ dom, myÊl´... ciekawe,
jaki b´dzie ten nast´pny? I gdzie?!
dom
Mnóstwo czasu sp´dza pan po-
za domem, czego wtedy braku-
na miar´...
je panu najbardziej, za czym co zostawia pan
w domu t´skni pan dotkliwie. JeÊli w ogóle
w czasie podró˝y pan za domem t´skni...
Wojciech Cejrowski:
Nie t´skni´. Od co naj-
mniej dziesi´ciu lat nie t´skni´ za ˝adnym do-
mem. W czasie podró˝y jestem tak samo
u siebie, jak w czasie postoju. Postoje sp´-
dzam cz´sto w Polsce, bo tu mam rodzin´, tu
mam te˝ sporo pracy, czasami jakiÊ kontrakt
z TV. Wtedy domem jest Polska, ale zaraz po-
tem domem jest moje czó∏no na amazoƒskiej
rzece, mój hamak w indiaƒskim sza∏asie i tam
ZAWSZE czuje si´ u siebie w domu.
dom
Nie wyobra˝a pan sobie domu
bez...
na miar´...
dom
Czym jest dla pana dom w sen-
sie najprostszych skojarzeƒ?
na miar´...
Mówi pan dom, myÊli pan...
Wojciech Cejrowski:
PUD¸O! Przepraszam,
ale to pi´kne w swej prostocie pytanie, które
mo˝e pani zadaç ka˝demu rozmówcy, w do-
datku z pe∏nà gwarancjà uzyskania jakiejÊ
wzruszajàcej odpowiedzi, do mnie przesta∏o
pasowaç. Przesta∏em prowadziç osiad∏y tryb
Wojciech Cejrowski:
Wie pani, wyobraziç
umiem sobie wszystko, tylko po co?
Umiem wyobraziç sobie dom bez mi∏oÊci – sa-
motniczy i pusty, ale takiego bym nie chcia∏.
Umiem wyobraziç sobie dom bez wolnoÊci,
bez wyboru (mieszkania w PRLu takie by∏y),
ale takiego domu te˝ bym nie chcia∏. Krótko
mówiàc umiem wyobraziç sobie dom bez...
Ale lepiej wyobra˝aç sobie pozytywnie: ma
byç ˝ywy ogieƒ, mnóstwo Êwiat∏a s∏oneczne-
go, za oknem klimat podzwrotnikowy, wszyst-
ko w jednym poziomie, bo po choler´ komu
schody, przed domem rzeka, mo˝e byç pla˝a,
kolory tropikalne karaibskie, w kuchni mucha-
cha, czyli s∏u˝àca... No! Z∏apa∏a mnie pani! Nie
18
znani o domach
wyobra˝am sobie domu bez s∏u˝àcej. KtoÊ
musi przychodziç i sprzàtaç, prasowaç, zmy-
waç. OczywiÊcie mog´ to robiç sam, i w Pol-
sce najcz´Êciej robi´, tylko po co? Na Êwiecie
jest tylu ludzi bez pracy. Skoro mnie staç to im
jà daje, a mój dom jest przez to o wiele milszy
dla obu stron.
ekstrawaganckà rze-
dom
Najbardziejtrzyma pan w domu
czà jakà
na miar´...
jest...
Wojciech Cejrowski:
Doprawdy nie wiem o co
pani mo˝e chodziç? Trzysta zatrutych strza∏ek
do dmuchawki? Maczeta pod ∏ó˝kiem, tak na
wszelki wypadek? Ekstrawaganccy jesteÊmy
my – mieszkaƒcy. Oboje pijemy co rano ekstra-
wagancki napój – yerba mate – za pomocà eks-
trawaganckiego sprz´tu, ale dla nas to nie jest
˝adna ekstrawagancja tylko codziennoÊç. I tak
ze wszystkim.
Moich goÊci najbardziej szokuje coÊ, co ekstra-
waganckie w ogóle nie jest, ba, to coÊ mo˝na
kupiç w ka˝dym markecie budowlanym; tyle, ˝e
nikt tego nie kupuje. Chodzi o drzwiczki dla ko-
tów. Sà u mnie zamontowane w kilku miejscach
– wmurowane w Êciany jeszcze na etapie budo-
wy domu. Koty mogà je sobie otwieraç samo-
dzielnie i wychodziç na dwór kiedy tylko zechcà.
Du˝o to praktyczniejsze ni˝ kuwety z piaskiem.
Jest wprawdzie pewien efekt uboczny, ale si´
przyzwyczai∏em. Myszy. Koty wychodzà i polujà.
A potem wracajà do domu pochwaliç si´ zdo-
byczà. Kiedy Êpi´, chwalà mi si´ na ko∏drze, al-
bo na poduszce. Czasami chwalà si´ myszkà,
którà upolowa∏y dok∏adnie – na Êmierç, a innym
razem chwalà si´ myszkà, która wypuszczona
z pyska zaczyna biec pod ko∏dr´. Ale nie na-
zwa∏bym tego najbardziej ekstrawaganckà rze-
czà w domu. To u nas proza ˝ycia. Szczególnie
w sezonie jesiennym.
Urzàdzajàc w∏asny dom wybra∏
na miar´...
pan styl nowoczesny, tradycyj-
ny, modny styl kolonialny, a mo˝e raczej
nonszalancko-ignorancki, czyli otoczy∏ si´
pan tylko tym, co pan lubi, bez specjalnej tro-
ski o stylowà czystoÊç i porzàdek. Jak wyglà-
da paƒski dom?
Wojciech Cejrowski:
Stylu nowoczesnego
nie lubi´. A ju˝ najokropniejsze sà modernizmy
i feng shui. Feng shui wprost nie cierpi´!
Kolonialny ∏adnie brzmi, ale nie bardzo wiem
o co chodzi? Modny? Nigdy go u nikogo w Pol-
sce nie widzia∏em. Za to na Karaibach i w daw-
nych koloniach owszem – tam go widuj´ stale
i to jest mój styl ulubiony. Te powiewajàce tiule,
tropikalna bryza, palmy za oknem, bambus...
W Polsce tego nie ma, bo klimat niew∏aÊciwy.
Dlatego tutaj, w krainie mroku, ch∏odu i krótkie-
go dnia, ocieplam sobie humor karaibskimi ko-
lorami Êcian. W kuchni i jadalni mam ka˝dà
Êcian´ w innym kolorze i nie sà to kolory do sie-
bie zbli˝one – przeciwnie, w kategoriach euro-
pejskich te kolory si´ gryzà, a niekiedy nawet
na siebie wrzeszczà. Jest zabawnie.
Wojciech Cejrowski:
Nic mnie nie rozsadza
– siadam przed kominkiem i patrz´ w ogieƒ
popijajàc mate; przez dwie godziny. A potem
siadam przed komputerem i pisz´, pisz´, pi-
sz´, przez godzin dziesi´ç. Jestem zakochany
w pisaniu ksià˝ek.
najdzikszych za-
dom
Trafia pan dodo ludzi o mental-
kàtków ziemi,
na miar´...
dom
Najbardziej niezwyk∏y dom wi-
dzia∏ pan...
na miar´...
Wojciech Cejrowski:
W Peru, pod granicà
brazylijskà le˝y Iquitos – liczàca milion miesz-
kaƒców metropolia w Êrodku d˝ungli. Nie ma
˝adnych po∏àczeƒ drogowych z resztà Êwiata
– mo˝na tu albo dolecieç samolotem, albo do-
p∏ynàç Amazonkà. Wszystko zaczyna si´ od
ma∏ej tratwy z balsy, na nià wysypane jest tro-
ch´ ziemi, na ziemi wysiana trawa, w rogu za-
instalowany kojec dla Êwiƒ i kur, jest te˝ ogró-
dek warzywny, a na reszcie przestrzeni stoi
normalna drewniana cha∏upa. I dalej z nurtem
Wielkiej Rzeki! Tak ˝yje mnóstwo ludzi. Trudno
uwierzyç, ale sà to ludzie bardzo szcz´Êliwi!
JeÊli mog∏aby si´ spe∏niç paƒ-
na miar´...
ska fantazja na temat domu,
gdyby móg∏ si´ zmaterializowaç dom paƒ-
skich marzeƒ, jakby wyglàda∏?
Wojciech Cejrowski:
Zamiast jednego du˝e-
go poprosz´ dwanaÊcie ma∏ych rozsianych
dooko∏a ziemi w moich ulubionych rejonach.
Wi´kszoÊç tych domów to by∏yby chatki na
Karaibach, w Polinezji, na Hawajach... Archi-
tektonicznie nic wielkiego, bo architekturà
w tym przypadku by∏by klimat i pejza˝.
noÊci i stylu ˝ycia zupe∏nie ró˝nym od nasze-
go, europejskiego. Czym dla tych ludzi, któ-
rych spotyka pan w czasie swoich wypraw
jest dom?
Wojciech Cejrowski:
Dom w Amazonii dzi-
siaj jest, a jutro mo˝na go spokojnie opuÊciç
i przenieÊç si´ w inne miejsce. Na tamtych te-
renach buduje si´ z materia∏ów dost´pnych
wsz´dzie – drewnianych pieƒków, strzech´ ro-
bi si´ z palmowych liÊci. Kiedy zamieszka
w nim ju˝ zbyt wiele szkodników i paso˝ytów,
w∏aÊciciel pali go (wraz ze szkodnikami i wi´k-
szoÊcià dobytku), a potem po prostu stawia
sobie nowy. W Ameryce Po∏udniowej dom to
przedmiot zupe∏nie niesentymentalny.
pomys∏
dom
Ma pan taki fantastycznypachnie
wydania ksià˝ki, która
na miar´...
dom
dom
dom
Potrafi pan zachwyciç si´ archi-
tekturà?
na miar´...
Wojciech Cejrowski:
Zachwycajà mnie go-
tyckie katedry, egipskie piramidy, ale od Êrod-
ka, i wszystko, dos∏ownie WSZYSTKO, co zbu-
dowali Majowie.
dom
„Podró˝owaç jest bosko” – Êpie-
wa∏a kiedyÊ w „Boskim Buenos”
na miar´...
d˝unglà. Czy próbk´ takiego zapachu nosi∏-
by pan zawsze przy sobie, czy rozpyla∏by go
pan w mieszkaniu co rano? A mo˝e wola∏by
pan raczej zawsze mieç pod r´kà rzadki za-
pach swojego polskiego domu w Warsza-
wie? Zabieraç ten zapach ze sobà do Boliwii,
Peru, Paragwaju, na Karaiby...
Wojciech Cejrowski:
Ten zapach ju˝ po-
wsta∏. Pierwsze ksià˝ki ju˝ nim nasàczono.
A kiedy mi je przywieêli do domu w Warszawie,
zacz´∏o w nim pachnieç najprawdziwszà
d˝unglà.
Czy do Boliwii, Peru, Paragwaju chcia∏bym
zabraç cokolwiek z Polski, na przyk∏ad za-
pach mojego polskiego domu? Nie! Tam jest
pi´kniej ni˝ tu. Pi´kniej pod ka˝dym wzgl´-
dem. Wi´c nie chcia∏bym niczego tam ze-
szpeciç.
OczywiÊcie kocham Polsk´ – to moja matka, ale
mo˝e troch´ bardziej nami´tnie kocham Amery-
k´ Po∏udniowà, Amazoni´... bo to moja ˝ona.
Kora Jackowska, z tym zgadza si´ pan bez
wàtpienia. Co jest pana ulubionym zaj´ciem,
gdy nie poluje pan akurat na ma∏py, nie ∏apie
ryb w Amazonce? W domu pewnie rozsadza
pana energia...
Z Wojciechem Cejrowskim
rozmawia∏a: Iza Zych
Fot. Archiwum Wojciecha Cejrowskiego
Karaibska pla˝a na wybrze˝u Jukatanu, zwana Riwierà Majów. Domki na pla˝y
– jeden z nich jest mój, kupi∏em go sobie na dwa lata, za psi grosz (50 dolarów),
z opcjà przed∏u˝enia umowy pod warunkiem, ˝e cha∏upka si´ nie rozsypie.
19
Zgłoś jeśli naruszono regulamin