UNCLOS.docx

KONWENCJA

Narodów Zjednoczonych o prawie morza,

sporządzona w Montego Bay dnia 10 grudnia 1982 r.

(Dz. U. z dnia 20 maja 2002 r.)

W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej

PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

podaje do powszechnej wiadomości:

W dniu 10 grudnia 1982 r. została sporządzona w Montego Bay Konwencja Narodów Zjednoczonych o prawie morza. W dniu 28 lipca 1994 r. w Nowym Jorku Zgromadzenie Ogólne ONZ przyjęło tekst Porozumienia w sprawie implementacji części XI konwencji, które otwarte zostało do podpisu i podpisane w dniu następnym, tj. dnia 29 lipca 1994 r.

Po zaznajomieniu się z powyższą konwencją i porozumieniem, w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej oświadczam, że:

-zostały one uznane za słuszne zarówno w całości, jak i każde z postanowień w nich zawartych,

-są przyjęte, ratyfikowane i potwierdzone,

-będą niezmiennie zachowywane.

Na dowód czego wydany został akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Rzeczypospolitej Polskiej.

Dano w Warszawie dnia 6 listopada 1998 r.

(Konwencja o prawie morza oraz Porozumienie w sprawie implementacji jej części XI stanowią oddzielny załącznik do niniejszego numeru)

ZAŁĄCZNIK

KONWENCJA

NARODÓW ZJEDNOCZONYCH O PRAWIE MORZA

sporządzona w Montego Bay dnia 10 grudnia 1982 r.

KONWENCJA NARODÓW ZJEDNOCZONYCH

O PRAWIE MORZA

Przekład

Państwa-Strony niniejszej konwencji,

kierując się dążeniem do uregulowania w duchu wzajemnego zrozumienia i współpracy wszelkich zagadnień dotyczących prawa morza oraz świadome historycznego znaczenia niniejszej konwencji wnoszącej istotny wkład w utrzymanie pokoju, w sprawiedliwość i postęp dla wszystkich ludów świata,

biorąc pod uwagę, że rozwój, jaki nastąpił od czasu konferencji Narodów Zjednoczonych o prawie morza, które odbyły się w Genewie w latach 1958 i 1960, uwydatnił konieczność opracowania nowej konwencji o prawie morza, która mogłaby być powszechnie przyjęta,

świadome tego, że problemy przestrzeni morskiej są ściśle ze sobą powiązane i powinny być rozpatrywane jako całość,

uznając potrzebę ustanowienia przy pomocy niniejszej konwencji, z należytym uwzględnieniem suwerenności wszystkich państw, porządku prawnego dla mórz i oceanów, który ułatwi międzynarodową komunikację i będzie sprzyjał pokojowemu korzystaniu z mórz i oceanów, sprawiedliwemu i efektywnemu wykorzystaniu ich zasobów, zachowaniu ich zasobów żywych oraz badaniu, ochronie i zachowaniu środowiska morskiego,

mając na względzie, że osiągnięcie tych celów przyczyni się do ustanowienia słusznego i sprawiedliwego międzynarodowego ładu gospodarczego, uwzględniającego interesy i potrzeby całej ludzkości, a zwłaszcza szczególne interesy i potrzeby krajów rozwijających się, zarówno nadbrzeżnych, jak i śródlądowych,

pragnąc rozwijać, za pomocą niniejszej konwencji, zasady zawarte w rezolucji 2749 (XXV) z dnia 17 grudnia 1970 r., w której Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych uroczyście oświadczyło między innymi, że znajdujący się poza granicami jurysdykcji państwowej obszar dna mórz i oceanów oraz jego podziemie, jak również jego zasoby, stanowią wspólne dziedzictwo ludzkości, oraz że badanie i eksploatację tego obszaru należy prowadzić dla dobra całej ludzkości, niezależnie od geograficznego położenia państw,

przekonane, że kodyfikacja i postępowy rozwój prawa morza, dokonane w niniejszej konwencji, będzie sprzyjać umacnianiu pokoju, bezpieczeństwa, współpracy i przyjaznych stosunków między wszystkimi państwami zgodnie z zasadami sprawiedliwości i równouprawnienia oraz przyczyni się do postępu gospodarczego i społecznego wszystkich ludów świata zgodnie z celami i zasadami Narodów Zjednoczonych zawartymi w Karcie,

potwierdzając, że do zagadnień nieuregulowanych przez niniejszą konwencję nadal będą miały zastosowanie normy i zasady powszechnego prawa międzynarodowego;

uzgodniły, co następuje:

CZĘŚĆ I

WSTĘP

Artykuł 1

Użycie wyrażeń i zakres

1.Dla celów niniejszej konwencji:

1)"Obszar" oznacza znajdujące się poza granicami jurysdykcji państwowej dno mórz i oceanów oraz ich podziemie;

2)"Organizacja" oznacza Międzynarodową Organizację Dna Morskiego;

3)"działalność w Obszarze" oznacza wszelką działalność w zakresie badania i eksploatacji zasobów Obszaru;

4)"zanieczyszczenie środowiska morskiego" oznacza takie bezpośrednie lub pośrednie wprowadzanie przez człowieka substancji lub energii do środowiska morskiego, łącznie z estuariami, które powoduje lub może powodować takie szkodliwe następstwa jak: szkody wyrządzone żywym zasobom i życiu w morzu, niebezpieczeństwa dla zdrowia człowieka, przeszkody w działalności na morzu, w tym w poławianiu i w innych zgodnych z prawem sposobach korzystania z morza, obniżanie jakości użytkowej wody morskiej i pogarszanie warunków wypoczynku;

5)(a) "zatapianie" oznacza:

(i)każde umyślne usuwanie odpadów i innych materiałów ze statków morskich, statków powietrznych, platform lub innych konstrukcji zbudowanych na morzu;

(ii)każde umyślne niszczenie statków morskich, statków powietrznych, platform lub innych konstrukcji zbudowanych na morzu;

(b)"zatapianie" nie obejmuje:

(i)usuwania odpadów lub innych materiałów powstałych w związku z normalną eksploatacją statków morskich, statków powietrznych, platform lub innych, zbudowanych przez człowieka na morzu konstrukcji i ich wyposażenia, z wyjątkiem odpadów lub innych materiałów przewożonych przez statki morskie, statki powietrzne, platformy albo inne zbudowane przez człowieka na morzu konstrukcje, używane do usuwania takich materiałów bądź odpadów lub innych materiałów dostarczanych z przeznaczeniem dla takich statków morskich, powietrznych, platform lub innych zbudowanych przez człowieka na morzu konstrukcji, a także z wyjątkiem tych, które pochodzą z przerobu takich odpadów lub innych materiałów na takich statkach morskich, statkach powietrznych, platformach lub konstrukcjach;

(ii)rozmieszczania materiałów w celach innych niż ich zwykłe usuwanie, pod warunkiem że to rozmieszczanie nie jest sprzeczne z celami niniejszej konwencji.

2.1) Termin "Państwa-Strony" oznacza państwa, które wyraziły zgodę na związanie niniejszą konwencją i w stosunku do których konwencja weszła w życie.

2)Niniejszą konwencję stosuje się mutatis mutandis do jednostek wymienionych w artykule 305, ustęp 1 (b), (c), (d), (e) i (f), które staną się stronami niniejszej konwencji zgodnie z określonymi dla nich warunkami, i w tym zakresie termin "Państwa-Strony" odnosi się do tych jednostek.

CZĘŚĆ II

MORZE TERYTORIALNE I STREFA PRZYLEGŁA

Rozdział 1

POSTANOWIENIA OGÓLNE

Artykuł 2

Status prawny morza terytorialnego, przestrzeni powietrznej nad morzem terytorialnym oraz jego dna i podziemia

1.Suwerenność państwa nadbrzeżnego rozciąga się poza jego terytorium lądowe i wody wewnętrzne, a w przypadku państwa archipelagowego poza jego wody archipelagowe, na przyległy pas morza zwany morzem terytorialnym.

2.Suwerenność ta rozciąga się na przestrzeń powietrzną nad morzem terytorialnym, jak również na jego dno i podziemie.

3.Suwerenność nad morzem terytorialnym jest wykonywana zgodnie z niniejszą konwencją oraz innymi normami prawa międzynarodowego.

Rozdział 2

GRANICE MORZA TERYTORIALNEGO

Artykuł 3

Szerokość morza terytorialnego

Każde państwo ma prawo do ustalania szerokości swojego morza terytorialnego do granicy nieprzekraczającej 12 mil morskich, odmierzanych od linii podstawowych wytyczonych zgodnie z niniejszą konwencją.

Artykuł 4

Zewnętrzna granica morza terytorialnego

Zewnętrzną granicę morza terytorialnego stanowi linia, której każdy punkt znajduje się w odległości równej szerokości morza terytorialnego do najbliższego punktu linii podstawowej.

Artykuł 5

Zwykła linia podstawowa

Jeżeli niniejsza konwencja nie stanowi inaczej, zwykłą linią podstawową dla mierzenia szerokości morza terytorialnego jest linia najniższego stanu wody wzdłuż wybrzeża, oznaczona na mapach o dużej skali uznanych oficjalnie przez państwo nadbrzeżne.

Artykuł 6

Rafy

W wypadku wysp położonych na atolach lub wysp obramowanych rafami linię podstawową dla mierzenia szerokości morza terytorialnego stanowi linia najniższego stanu wody przy rafie od strony morza, oznaczona odpowiednim symbolem na mapach uznanych oficjalnie przez państwo nadbrzeżne.

Artykuł 7

Proste linie podstawowe

1.W miejscach, gdzie linia wybrzeża jest bardzo wygięta i wcina się w głąb lądu albo gdzie wzdłuż wybrzeża w jego bezpośrednim sąsiedztwie znajduje się łańcuch wysp, można stosować metodę prostych linii podstawowych łączących odpowiednie punkty przy wytyczaniu linii podstawowej, od której mierzy się szerokość morza terytorialnego.

2.Tam, gdzie wskutek istnienia delty lub innych warunków naturalnych linia wybrzeża jest w dużym stopniu niestała, odpowiednie punkty mogą być wybrane wzdłuż najdalej w morze sięgającej linii najniższego stanu wody i, niezależnie od późniejszego cofnięcia się linii najniższego stanu wody, te proste linie podstawowe będą nadal obowiązywały, chyba że zostaną zmienione przez państwo nadbrzeżne zgodnie z niniejszą konwencją.

3.Przy wytyczaniu prostych linii podstawowych nie można wyraźnie odstępować od ogólnego kierunku wybrzeża, a obszary morskie znajdujące się po wewnętrznej stronie takich linii muszą być dostatecznie ściśle związane z obszarem lądowym, aby można było rozciągnąć na nie status wód wewnętrznych.

4.Prostych linii podstawowych nie można wytyczać do i od wzniesień wynurzających się z wody tylko podczas odpływu, chyba że zostały na nich zbudowane latarnie morskie lub podobne urządzenia, które stale znajdują się ponad poziomem morza, lub kiedy wytyczanie linii podstawowych do i od takich wzniesień uzyskało powszechne uznanie międzynarodowe.

5.Jeżeli zgodnie z ustępem 1 stosuje się metodę prostych linii podstawowych, to przy określaniu poszczególnych linii podstawowych można brać pod uwagę właściwe dla danego regionu interesy gospodarcze, których istnienie i znaczenie zostało wyraźnie potwierdzone długotrwałą praktyką.

6.System prostych linii podstawowych nie może być stosowany przez państwo w sposób, który powodowałby odcięcie morza terytorialnego innego państwa od morza pełnego lub wyłącznej strefy ekonomicznej.

Artykuł 8

Wody wewnętrzne

1.Z wyjątkiem sytuacji przewidzianych w części IV, wody położone między linią podstawową morza terytorialnego a lądem stanowią część wód wewnętrznych państwa.

2.Jeżeli wytyczenie prostej linii podstawowej zgodnie z metodą przewidzianą w artykule 7 powoduje włączenie do wód wewnętrznych obszarów, które poprzednio nie były uważane za wody wewnętrzne, na wodach tych istnieje prawo nieszkodliwego przepływu przewidziane w niniejszej konwencji.

Artykuł 9

Ujścia rzek

Jeżeli rzeka wpada bezpośrednio do morza, linię podstawową stanowi linia prosta poprowadzona w poprzek ujścia rzeki między punktami wytyczającymi to ujście na jej brzegach przy najniższym stanie wody.

Artykuł 10

Zatoki

1.Niniejszy artykuł odnosi się wyłącznie do zatok, których brzegi należą do jednego państwa.

2.Dla celów niniejszej konwencji zatoką jest wyznaczone wgłębienie linii brzegowej, którego wcięcie w głąb lądu pozostaje w takim stosunku do szerokości wejścia do zatoki, że obejmuje wody otoczone lądem i jest czymś więcej aniżeli zwykłym wygięciem wybrzeża. Wgłębienia nie uważa się jednak za zatokę, jeżeli jego powierzchnia nie jest równa lub większa od powierzchni półkola o średnicy równej linii przeprowadzonej w poprzek wejścia do tego wgłębienia.

3.Powierzchnię wgłębienia mierzy się między linią najniższego stanu wody wzdłuż brzegów wgłębienia a linią łączącą punkty wyznaczające naturalne wejście do tego wgłębienia przy najniższym stanie wody. Jeżeli wskutek istnienia wysp wgłębienie ma kilka wejść, to za średnicę półkola uważa się linię o długości równej sumie długości linii przeprowadzonych w poprzek poszczególnych wejść. Powierzchnię wysp położonych wewnątrz wgłębienia wlicza się do całkowitej powierzchni tego wgłębienia.

4.Jeżeli odległość między punktami wyznaczającymi naturalne wejście do zatoki przy najniższym stanie wody nie przekracza 24 mil morskich, można wytyczyć linię zamykającą zatokę między tymi dwoma punktami przy najniższym stanie wody, a wody znajdujące się po wewnętrznej stronie tej linii uważa się za wody wewnętrzne.

5.Jeżeli odległość między punktami wyznaczającymi naturalne wejście do zatoki przy najniższym stanie wody przekracza 24 mile morskie, wytycza się wewnątrz zatoki prostą linię podstawową o długości 24 mil morskich w taki sposób, aby zamknąć nią możliwie największy obszar wody.

6.Powyższych postanowień nie stosuje się do tak zwanych zatok "historycznych" ani w żadnym przypadku, kiedy ma zastosowanie system prostych linii podstawowych przewidziany w artykule 7.

Artykuł 11

Porty

Przy określaniu granic morza terytorialnego za część wybrzeża uważa się wysunięte najdalej w morze stałe urządzenia portowe stanowiące integralną część systemu portowego. Przybrzeżnych instalacji i sztucznych wysp nie uważa się za stałe urządzenia portowe.

Artykuł 12

Redy

Redy, na których zazwyczaj odbywa się załadunek, wyładunek i kotwiczenie statków, a które w innym wypadku znajdowałyby się całkowicie lub częściowo poza zewnętrzną granicą morza terytorialnego, włączone są do morza terytorialnego.

Artykuł 13

Wzniesienia wynurzające się z wody tylko podczas odpływu

1.Wzniesieniem wynurzającym się z wody tylko podczas odpływu jest, w naturalny sposób utworzony, obszar lądu otoczony wodą, który znajduje się powyżej poziomu wody podczas odpływu, a poniżej poziomu wody podczas przypływu. Jeżeli wzniesienie wynurzające się z wody tylko podczas odpływu znajduje się całkowicie lub częściowo w takiej odległości od lądu stałego lub wyspy, że odległość ta przekracza szerokość morza terytorialnego, wówczas linia najniższego stanu wody przy takim wzniesieniu może zostać przyjęta jako linia podstawowa dla mierzenia szerokości morza terytorialnego.

2.Jeżeli wzniesienie wynurzające się z wody tylko podczas odpływu znajduje się całkowicie w takiej odległości od lądu stałego lub wyspy, że odległość ta przekracza szerokość morza terytorialnego, to wzniesienie nie znajduje się na obszarze własnego morza terytorialnego.

Artykuł 14

Kombinacja metod wytyczania linii podstawowych

Państwo nadbrzeżne może, w zależności od różnych warunków, wytyczyć linie podstawowe, stosując na przemian którekolwiek spośród metod przewidzianych w poprzednich artykułach.

Artykuł 15

Delimitacja morza terytorialnego między państwami, których wybrzeża leżą naprzeciw siebie lub sąsiadują ze sobą

Jeżeli wybrzeża dwóch państw leżą naprzeciw siebie lub sąsiadują ze sobą, to żadne z tych dwóch państw nie ma prawa, chyba że zawarły one umowę stanowiącą inaczej, do rozciągania swojego morza terytorialnego poza linię środkową, której każdy punkt jest jednakowo oddalony od najbliższych linii punktów podstawowych, od których mierzy się szerokość morza terytorialnego każdego z tych dwóch państw. Powyższego postanowienia nie stosuje się jednak, jeżeli ze względu na tytuł historyczny lub inne szczególne okoliczności konieczna jest delimitacja morza terytorialnego między tymi dwoma państwami w sposób odmienny, niż to przewidziano w niniejszym artykule.

Artykuł 16

Mapy i wykazy współrzędnych geograficznych

1.Linie podstawowe, od których mierzy się szerokość morza terytorialnego, wytyczone zgodnie z artykułami 7, 9 i 10, lub granice ustalone na ich podstawie, a także linie delimitacyjne, określone zgodnie z artykułami 12 i 15, zaznacza się na mapach w takiej skali lub skalach, które nadają się do dokładnego zaznaczenia ich przebiegu. Mapy można zastąpić wykazem współrzędnych geograficznych punktów z określeniem podstawowych danych geodezyjnych.

2.Państwo nadbrzeżne publikuje w należyty sposób takie mapy lub wykazy współrzędnych geograficznych oraz składa do depozytu Sekretarzowi Generalnemu Narodów Zjednoczonych kopię każdej takiej mapy lub wykazu.

Rozdział 3

NIESZKODLIWY PRZEPŁYW PRZEZ MORZE TERYTORIALNE

PODROZDZIAŁ A

ZASADY ODNOSZĄCE SIĘ DO WSZYSTKICH STATKÓW

Artykuł 17

Prawo nieszkodliwego przepływu

Z zastrzeżeniem postanowień niniejszej konwencji statki wszystkich państw, zarówno nadbrzeżnych, jak i śródlądowych, korzystają z prawa nieszkodliwego przepływu przez morze terytorialne.

Artykuł 18

Znaczenie terminu "przepływ"

1."Przepływ" oznacza żeglugę przez morze terytorialne w celu:

(a)przejścia przez to morze bez wchodzenia na wody wewnętrzne i bez zatrzymywania się poza wodami wewnętrznymi na redzie bądź przy urządzeniu portowym; lub

(b)wejścia na wody wewnętrzne lub wyjścia z nich albo zatrzymania się na takiej redzie bądź przy takim urządzeniu portowym.

2.Przepływ powinien być nieprzerwany i szybki. Przepływ obejmuje jednakże zatrzymanie się i zarzucenie kotwicy, ale tylko wówczas, gdy jest to związane ze zwyczajną żeglugą albo jest konieczne z powodu siły wyższej lub niebezpieczeństwa, albo w celu udzielenia pomocy ludziom, statkom morskim lub powietrznym, znajdującym się w niebezpieczeństwie lub krytycznym położeniu.

Artykuł 19

Znaczenie terminu "nieszkodliwy przepływ"

1.Przepływ jest nieszkodliwy dopóty, dopóki nie narusza pokoju, porządku publicznego lub bezpieczeństwa państwa nadbrzeżnego. Taki przepływ powinien odbywać się zgodnie z niniejszą konwencją oraz innymi normami prawa międzynarodowego.

2.Przepływ obcego statku uważa się za naruszający pokój, porządek publiczny lub bezpieczeństwo państwa nadbrzeżnego, jeżeli statek podejmuje na morzu terytorialnym jakiekolwiek z niżej wymienionych działań, polegających na:

(a)groźbie użycia siły lub użyciu siły przeciwko suwerenności państwa nadbrzeżnego, jego terytorialnej integralności lub politycznej niezawisłości albo w jakikolwiek inny sposób naruszający zasady prawa międzynarodowego zawarte w Karcie Narodów Zjednoczonych;

(b)manewrach lub ćwiczeniach z użyciem broni jakiegokolwiek rodzaju;

(c)zbieraniu informacji na szkodę obronności lub bezpieczeństwa państwa nadbrzeżnego;

(d)propagandzie mającej na celu osłabienie obronności lub bezpieczeństwa państwa nadbrzeżnego;

(e)czynnościach, w wyniku których następuje start, lądowanie lub przyjęcie na pokład jakiegokolwiek statku powietrznego;

(f)czynnościach, w wyniku których następuje start, lądowanie lub przyjęcie na pokład jakiegokolwiek urządzenia wojskowego;

(g)przyjmowaniu na pokład lub wydawaniu jakichkolwiek towarów lub walut albo przyjmowaniu bądź wysadzaniu ze statku jakichkolwiek osób z naruszeniem ustaw lub innych przepisów celnych, skarbowych, imigracyjnych lub sanitarnych państwa nadbrzeżnego;

(h)umyślnym i poważnym zanieczyszczaniu, sprzecznym z niniejszą konwencją;

(i)dokonywaniu jakichkolwiek połowów;

(j)prowadzeniu działalności badawczej lub obserwacji hydrograficznych;

(k)zakłócaniu funkcjonowania systemu łączności albo innych urządzeń lub instalacji państwa nadbrzeżnego;

(l)wszelkich innych działaniach niezwiązanych bezpośrednio z przepływem.

Artykuł 20

Okręty podwodne i inne podwodne środki transportu

Okręty podwodne i inne podwodne środki transportu mają obowiązek przepływania przez morze terytorialne na powierzchni i z podniesioną banderą.

Artykuł 21

Ustawy i inne przepisy prawne państwa nadbrzeżnego dotyczące nieszkodliwego przepływu

1.Państwo nadbrzeżne może wydawać, zgodnie z postanowieniami niniejszej konwencji oraz innymi normami prawa międzynarodowego, ustawy i inne przepisy dotyczące prawa nieszkodliwego przepływu przez morze terytorialne odnośnie do wszystkich lub niektórych z niżej wymienionych spraw:

(a)bezpieczeństwa żeglugi i regulowania ruchu na morzu;

(b)ochrony oznakowania i urządzeń nawigacyjnych oraz innych urządzeń lub instalacji;

(c)ochrony kabli i rurociągów;

(d)zachowania żywych zasobów morza;

(e)zapobiegania naruszaniu ustaw i innych przepisów prawnych państwa nadbrzeżnego, dotyczących rybołówstwa;

(f)ochrony środowiska państwa nadbrzeżnego oraz zapobiegania, zmniejszenia i kontroli zanieczyszczenia środowiska;

(g)morskich badań naukowych i obserwacji hydrograficznych;

(h)zapobiegania naruszaniu ustaw i innych przepisów celnych, skarbowych, imigracyjnych lub sanitarnych państwa nadbrzeżnego.

2.Takie ustawy i inne przepisy prawne nie mogą dotyczyć projektowania, budowy, składu załogi lub wyposażenia obcych statków, chyba że w ten sposób wprowadzają w życie powszechnie uznane międzynarodowe normy lub standardy.

3.Państwo nadbrzeżne podaje w należyty sposób do publicznej wiadomości wszystkie takie ustawy i inne przepisy prawne.

4.Obce statki korzystające z prawa nieszkodliwego przepływu przez morze terytorialne przestrzegają wszelkich takich ustaw i innych przepisów prawnych oraz wszelkich powszechnie uznanych norm międzynarodowych dotyczących zapobiegania zderzeniom na morzu.

Artykuł 22

Szlaki morskie i systemy rozgraniczenia ruchu na morzu terytorialnym

1.Jeżeli jest to konieczne ze względu na bezpieczeństwo żeglugi, państwo nadbrzeżne może żądać od obcych statków korzystających z prawa nieszkodliwego przepływu przez morze terytorialne, aby korzystały z wyznaczonych szlaków morskich i przestrzegały systemów rozgraniczenia ruchu wprowadzonych przez to państwo w celu uregulowania przepływu statków.

2.W szczególności można wymagać, aby statki o napędzie jądrowym oraz statki przewożące substancje lub materiały jądrowe albo inne substancje lub materiały o właściwościach niebezpiecznych lub szkodliwych korzystały wyłącznie z takich szlaków morskich.

3.Przy wyznaczaniu szlaków morskich i określaniu systemów rozgraniczenia ruchu zgodnie z niniejszym artykułem państwo nadbrzeżne uwzględnia:

(a)zalecenia właściwej organizacji międzynarodowej;

(b)wszelkie szlaki zwyczajowo używane do żeglugi międzynarodowej;

(c)cechy charakterystyczne poszczególnych statków i szlaków; oraz

(d)intensywność ruchu statków.

4.Państwo nadbrzeżne wyraźnie wyznacza takie szlaki morskie i systemy rozgraniczenia ruchu na mapach przedstawionych w należyty sposób do publicznej wiadomości.

Artykuł 23

Obce statki o napędzie jądrowym oraz statki przewożące substancje jądrowe albo inne substancje o właściwościach niebezpiecznych lub szkodliwych

Korzystając z prawa nieszkodliwego przepływu przez morze terytorialne, obce statki o napędzie jądrowym oraz statki przewożące substancje jądrowe albo inne substancje o właściwościach niebezpiecznych lub szkodliwych powinny posiadać na pokładzie dokumenty i przestrzegać specjalnych środków zapobiegawczych przewidzianych dla takich statków w umowach międzynarodowych.

Artykuł 24

Obowiązki państwa nadbrzeżnego

1.Państwo nadbrzeżne nie powinno przeszkadzać w wykonywaniu prawa nieszkodliwego przepływu obcych statków przez morze terytorialne, chyba że postępuje zgodnie z niniejszą konwencją. W szczególności, stosując niniejszą konwencję lub ustawy i inne przepisy prawne przyjęte zgodnie z niniejszą konwencją, państwo nadbrzeżne nie powinno:

(a)nakładać na obce statki takich obowiązków, które w praktyce oznaczałyby pozbawienie ich prawa nieszkodliwego przepływu lub ograniczenia tego prawa; lub

(b)stosować formalnej lub faktycznej dyskryminacji wobec statków jakiegokolwiek państwa lub wobec statków przewożących ładunki do, z lub w imieniu jakiegokolwiek państwa.

2.Państwo nadbrzeżne podaje w należyty sposób do publicznej wiadomości informacje o wszelkim znanym mu niebezpieczeństwie zagrażającym żegludze na jego morzu terytorialnym.

Artykuł 25

Prawo państwa nadbrzeżnego do obrony

1.Państwo nadbrzeżne może podejmować na swym morzu terytorialnym działania konieczne do zapobiegania przepływowi, który nie jest nieszkodliwy.

2.W stosunku do statków udających się na wody wewnętrzne lub korzystających z urządzeń portowych znajdujących się poza wodami wewnętrznymi państwo nadbrzeżne ma również prawo podejmowania działań koniecznych do zapobiegania naruszaniu warunków, od których spełnienia uzależnione jest dopuszczenie tych statków na wody wewnętrzne lub korzystanie przez nie z urządzeń portowych.

3.Nie stosując formalnej ani faktycznej dyskryminacji wobec obcych statków, państwo nadbrzeżne może zawiesić czasowo na określonych obszarach swojego morza terytorialnego możliwość korzystania przez obce statki z prawa nieszkodliwego przepływu, jeżeli takie zawieszenie ma zasadnicze znaczenie dla ochrony jego bezpieczeństwa, między innymi, jeżeli umożliwia mu przeprowadzenie ćwiczeń z użyciem broni. Zawieszenie staje się skuteczne dopiero po przekazaniu w należyty sposób informacji o nim do publicznej wiadomości.

Artykuł 26

Opłaty, jakie mogą być nakładane na obce statki

1.Nie można nakładać na obce statki żadnych opłat tylko z tego tytułu, że przepływają one przez morze terytorialne.

2.Można nakładać opłaty na obce statki przepływające przez morze terytorialne tylko za konkretne usługi świadczone na rzecz tych statków. Opłaty te nakłada się ...