Powinowactwo - siła wiązania z miejscem wiążącym
Skuteczność - wywoływ. reakcji bid.
rynowy M1-5 odwracalność ???
Modulacja neurotransmisji
agonisty
prekursory NT
- L - DOPA - Dopamina
stymulacja uwalniania NT
- jad czarnej wdowy - ACh
- amfetamina - DA
stym. receptorów postsynaptycznych
- nikotyna - ACh
blokowanie autoreceptorów
- nasilenie uwalniania / syntezy
- idazoxan - noradrenalina
blokow. wychwytu zwrotnego
- kokaina - dopamina
- leki trójcykliczne
- SSRI - fluoksetyna
blokow. enzymów rozkładających
- fizostygmina - ACh
antagonisty
robijanie pęcherzyków
- rezerpina - monoaminy
blok. uwalniania NT
- botoks - ACh
blok. receptorów postsynaptycznych
- kurara, atropina - ACh
- Haloperidol - DA
inaktywacja enzymów syntezy NT
- PCPA - serotonina
- AMPT - dopamina
stymulacja autoreceptorów
- blok. uwalniania / syntezy
- apomirfina - dopamina
glutaminian - 90% synaps
GABA - 9% synaps
pień mózgu:
- śródmózgowie
- most
- rdzeń przedłużony
Acetylocholina (ACh)
(chor. Alzheimera, problemy z uczeniem się)
jonotropowe
nikotynowy nAChR
- płytka nerwowo-mięśniowa
- układ autonomiczny
- w mózgu mało
metabotropowe
muskarynowe mAChR
- związany z uczeniem się i pamięcią - Alzheimer
Serotonina
5-HT3
5-HT1,2,4,5,6,7
- rola w regulacji agresji i nastroju (dep., choroba afektywna dwubiegunowa)
- projekcja do rdzenia - rola w regulacji bólu i ruchu
Dopamina
D 1-5
- prążkowe i jądra podstawne, układ ruchowy (chor. Parkinsona)
- udział w uzależnieniach lekowych - układ nagrody
- możliwy udział w schizofrenii
istota czarna - 80% dopaminy
Noradrenalina
- Alfa i Beta
- receptory wrażliwe również na adrenalinę
- aktywność rejestrowana w miejscu sinawym skorelowana z pobudzeniem
- pobudzenie skierowane na bodziec - zainteresowanie
- regulacja snu i czuwania
Uwalniane również pozasynaptyczne w korze - objętościowo.
Układ nerwowy jest układem plastycznym. Jego wzrost oraz zachodzące w nim zmiany są odpowiedzią na determinujący go program genetyczny i czynniki środowiskowe.
-----
Plastyczność układu nerwowego vs genetyczna determinacja
Synaptogeneza i eliminacja synaps
- neurulacja - tworzenie się płytki, potem cewy nerwowej
- proliferacja i migracja
- rozwój kory sensorycznej - gł. przd urodzeniem, ale do ok. 3 r.ż., maks. 2 m-c ż.
- rozwój kór asocjacyjnych skroniowej i ciemieniowej do ok. 8 r.ż., maks. 8. m-c ż.
- rozwój kory przedczołowej do ok. 17 r.ż., maks. 2 r.ż.
- proces mielinizacji trwa do ponad 20 r.ż.
Rozwój zarodkowy
Etapy rozwoju:
Poziom narządowy
1. powstawanie płytki nerwowej |
2. zamknięcie cewy nerwowej | neurulacja
3. powstanie pęcherzyków mózgowych
4. wzrost i zróżnicowanie struktur
Poziom komórkowy
1. proliferacja komórek nerwowych
2. migracja
3. agregacja
4. wzrastanie aksonów
5. tworzenie synaps
6. reorganizacja synaps i śmierć neuronów
7. mielinizacja
oocyt
zygota
morula 4
morula 8
morula
blastula
Listki zarodkowe:
- ektoderma;
- mezoderma;
- endoderma.
Płytka nerwowa - zgrubienie w środkowej części ektodermy na grzbietowej powierzchni rozwijającego się płodu (3 tyg).
Wnętrze cewy nerwowej przekształca się w komory mózgu i kanał rdzeniowy.
Grzenienie nerwowe - peryferyczne elementy uładu nerwowego:
- neurony czuciowe i ruchowe;
- komórki Schwanna;
- komórki nadnerczy (adrenalina);
- komórki pigmentowe;
- inne tkanki nienerwowe.
Rola mezodermy
Rozwój płytki nerwowej jest wywoływany przez sygnały chemiczne płynące ze znajdującej się poniżej mezodermy.
(Determinacja u gadów, płazów vs plastyczność u ssaków.)
(Transplantacja mezodermy myszy z okolicy twarzowej pod warstwę ektodermalną płodu kury - uruchomiony został program budowy zębów u ptaka.)
Zamykanie się rynienki nerwowej
21-22-28 dni - brak kwasu foliowego powoduje niepełne zamknięcie cewy nerwowej.
Pierwotne i wtórne pęcherzyki mózgowe
Powstanie pęcherzyków mózgowych - 4 tydzień od zapłodnienia: tyłomózgowie, śródmózgowie, przodomózgowie.
pierwotne wtórne
--------------------------------------------------
przodomózgowie kresomózgowie
międzymózgowie
śródmózgowie śródmózgowie
tyłomózgowie tyłomózgowie
rdzeniomózgowie
rdzeń kręgowy
5. tydzień życia tu = 7. tydzień ciąży
Etapy rozwoju mózgu
(11. tydz. - tworzą się półkule)
4 - zróżnicowanie cewy, powstanie pęcherzyków pierw
6 zróżnicowanie pęcherzyków pierwotnych na wtórne
7 wykształcenie się wzgórza i podwzgórza, dalszy rozwój kresomózgowia, powstanie móżdżku
9-10 rozwój kresomózgowia
12-14 kora mózgu pokrywa pozostałe struktury, wykształcenie pełne móżdżku
20-40 pofałdowanie kory mózgu - wykształcenie się zakrętó i bruzd
asiula_921