Równowaga
- Łagiewka
- Woreczek
-
3 kanały dla 3D do skrętu
Odruch przedsionkowo-oczny
Dotyk
Rozmieszczenie i rodzaje receptorów skórnych
- ciałka Meissnera [b. płytko]
- ciałka Paciniego [głęboko]
- ciałka Ruffiniego [głęboko]
- łękotki dotykowe Merkela
- wolne (gołe) zakończenia nerwowe
leżą na różnych głębokościach skóry
Receptory skórne
bodziec ___________|----------------------------------|_____
szybka || || odpowiedź fazowa
adaptacja
wolna |||||||||||||||||||||||||| odpowiedź toniczna
Aksony
od najszerszych włókien (im szersze, szybciej idzie informacja):
- wrzeciona mięśniowe
- mechano-receptory skóry
- ból szybki, temp
- ból wolny, temp., swędzenie
Receptory skórne Adaptacja - S szybka, W wolna, - brak
| Włókna - A szybkie, C wolne
Mechanoreceptory | | Wrażenie
płytkie \/ \/
ciałka Meissnera S A dotknięcie, wibracje, drżenie
receptory okołomieszkowe S A ruch włosa
łękotki dotykowe Merkela W A stały nacisk, ciśnienie
głębokie
ciałka Paciniego S A rozciągania, wibracje "szybkie"
ciałka Ruffiniego W A rozciągnięcie skóry
Termoreceptory
ciepła S C temperatura 30-50 C
zimna W A temperatura 12-35 C
Nocyreceptory (receptory bólu)
mechaniczne - A ostry ból
polimodalne - C palący ból + temp <12C i >50C
Rozdzielczość przestrzenna dotyku
Gęstość receptorów czuciowych zależy od roli jaką pełni dany fragment skóry.
Zakres aktywacji skórnych termoreceptorów
Szlaki wstępujące dotyku i bólu oraz kora somatosensoryczna
Dermatom
obszar skóry, z którego włókna czuciowe wchodzą do centralnego układu nerwowego przez jeden nerw rdzeniowy.
Kora somatosensoryczna i humunkulus czuciowy
Wibryssy i kora baryłkowa u szczurów
Ból
Ból - nieprzyjemne doznanie czuciowe i emocjonalne, związane z aktualnym czy też domniemanym uszkodzeniem tkanek organizmu aspekt subiektywny bólu, komponenty - sensoryczny i emocjonalny
Receptory bólowe (wolne zakończenia nerwowe) mają inną charakterystykę. Ból przekazywany jest innymi szlakami niż czucie.
Neuroprzekaźniki bólu:
Umiarkowany - Glutaminian
Silny - Substancja P
Włókna A - szybkie - ból wczesny
Włókna C - wolne - ...
Kapsaicyna - substancja pobudzająca bezpośrednio receptory bólowe, które są również odpowiedzialne za wrażenie gorąca.
--
Kora - czucie świadome
Istota szara okołoobwodowa - regulowanie bólu
Twór siatkowaty - wzbudzenie
Kontrola bólu
Bramka rdzeniowa - blokowanie impulsacji bólowej
(jeżeli ból i dotyk przjdą na raz, ból musi poczekać)
Ośrodkowa kontrola bólu
endogenne opioidy (peptydy opioidowe)
enkefaliny, endorfiny i dynorfiny
Czucie głębokie - mechanoreceptory
Sensory napięcia mięśniowego
- receptory stawowe (ruchy więzadeł)
- wrzeciono mięśniowe (rozciąganie)
- narząd ścięgnisty Golgiego (stopień napięcia)
asiula_921