Poradnik dla mi_o_nik_w wakacji w tropikach.doc

Oto nasz miniporadnik dla miłośników wakacji w tropikach.

Przed wyjazdem

•  Dowiedzmy się, czy i jakie szczepienia wymagane są w kraju, do którego się wybieramy; do wielu państw Afryki nie wjedziemy bez szczepienia przeciw żółtej gorączce, a do Arabii Saudyjskiej - przeciw meningokokom. Przejrzyjmy też listę szczepień zalecanych - tężec czy żółtaczka A i B przydadzą się nie tylko w tropikach. Wszystkie szczepienia wpisujmy do tzw. żółtej książeczki (Międzynarodowe Świadectwo Szczepień - International Certificates of Vaccination, wydają je stacje sanepidu i poradnie medycyny podróży).

•  Umówmy się na wizytę w poradni medycyny podróży kilka tygodni, a nawet miesięcy przed wyjazdem, aby mieć czas na wykonanie badań i szczepień. Nie zostawiajmy tego na ostatnią chwilę! Czasem trzeba wziąć 2-3 dawki z kilkutygodniowymi lub kilkumiesięcznymi przerwami.

•  Skompletujmy apteczkę. Powinny się w niej znaleźć m.in.: środki opatrunkowe i dezynfekujące, repelenty przeciw komarom, tabletki przeciwbiegunkowe, przeciwbólowe i przeciwgorączkowe (dostępne bez recepty).

W podróży

•  Pijmy przegotowaną wodę (używajmy jej też do mycia zębów) i napoje fabrycznie butelkowane, nie dodawajmy do napojów kostek lodu.

•  Uważajmy na świeżo wyciskane soki, unikajmy surowych warzyw (zwłaszcza liściastych), sałatek, owoców morza, mięsa, nabiału, majonezu i lodów. Owoce myjmy i obierajmy własnoręcznie. Jedzmy potrawy gotowane, pieczone lub smażone.

•  Nie kąpmy się w stojącej wodzie - mogą w niej żyć larwy przywry, które wnikając przez skórę do organizmu, powodują bilharcjozę.

•  Pamiętajmy, że komary przenoszące malarię najczęściej atakują w nocy, a żółtą gorączkę - w dzień. Największe ryzyko zarażenia występuje pod koniec pory deszczowej w pobliżu miejsc lęgowych, np. zbiorników wody stojącej. Komary najchętniej siadają na obiektach w kolorze czarnym, a ich receptory reagują na zmiany stężenia dwutlenku węgla i zapach potu. Stosujmy repelenty przeciw owadom - przy wietrznej pogodzie nawet co godzinę. Spryskajmy moskitiery środkiem owadobójczym, najlepiej zawierającym permetrynę. Nośmy ubrania w jasnych kolorach.

•  Uwaga na zwierzęta! Wściekliznę roznoszą nie tylko te dziko żyjące - w Indiach na przykład notuje się rocznie 20-30 tys. przypadków tzw. wścieklizny miejskiej, od psów i kotów. W Europie były cztery przypadki zakażenia się drogą kropelkową od nietoperzy.

Po powrocie

•  Nie lekceważmy żadnej infekcji, która wystąpi w ciągu dwóch miesięcy.

•  W przypadku gorączki, wysypki, biegunki itp. niezwłocznie zgłośmy się do lekarza - wczesne rozpoznanie może uratować życie!

Korzystałam m.in. z materiałów firmy Sanofi Pasteur oraz Centrum Medycznego LIM. Za konsultacje dziękuję: dr Grażynie Dulny, dr Ewie Duszczyk, dr. Piotrowi Kajfaszowi, dr. Józefowi Knapowi

Zaszczep się!

Błonica

•  Obszary endemiczne o wysokim ryzyku zakażenia: Afryka Płn. i subsaharyjska, Ameryka Śr. i Płd., Azja, wyspy Pacyfiku, Bliski Wschód, Albania, kraje b. ZSRR

•  Drogi zakażenia: kontakt z chorą osobą lub zdrowym nosicielem

•  Objawy: kaszel, duszność, zmiany na błonie śluzowej nosa i gardła, obrzęk szyjnych węzłów chłonnych

•  Szczepienia: zgodnie z kalendarzem szczepień ostatnie obowiązkowe w 19. roku życia (razem z tężcem); potem 1 dawka co 10 lat

Cholera

•  Obszary endemiczne o wysokim ryzyku zakażenia: kraje rozwijające się, gł. Afryka, Azja, Ameryka Śr. i Płd.

•  Drogi zakażenia: woda i żywność

•  Objawy: wymioty, biegunka (charakterystyczne „ryżowate” stolce), odwodnienie

•  Szczepienia: 1-3 dawki w odstępach min. tygodniowych; szczepionka niedostępna w Polsce, niezalecana przez WHO

Dur brzuszny

•  Obszary endemiczne o wysokim ryzyku zakażenia: kraje rozwijające się, gł. Afryka, Azja, Karaiby, Ameryka Śr. i Płd.

•  Drogi zakażenia: woda i żywność, kontakt z chorą osobą lub zdrowym nosicielem

•  Objawy: gorączka, ból głowy i brzucha, wymioty, biegunka, wysypka na klatce piersiowej, powiększenie wątroby, śledziony i węzłów chłonnych, wyczerpanie

•  Szczepienia: 1 dawka min. 10 dni przed wyjazdem (uodparnia na 3 lata) lub 2 dawki w odstępie miesięcznym

Poliomyelitis (choroba Heinego-Medina)

•  Obszary endemiczne o wysokim ryzyku zakażenia: Afryka Śr., Afganistan, Pakistan, Indie

•  Drogi zakażenia: kontakt z chorym, woda i żywność

•  Objawy: postaci choroby od bezobjawowych po bardzo ciężkie, zagrażające życiu, trwałe powikłania w postaci porażeń i niedowładów

•  Szczepienia: zgodnie z kalendarzem szczepień ostatnie obowiązkowe w 6. roku życia; potem 1 dawka co 10 lat, min. 10 dni przed wyjazdem

Tężec

•  Obszary endemiczne o wysokim ryzyku zakażenia: cały świat

•  Drogi zakażenia: przedostanie się do rany wszechobecnych w środowisku (np. w ziemi) zarodników tężca

•  Objawy: napięcie i skurcze mięśni

•  Szczepienia: zgodnie z kalendarzem szczepień ostatnie obowiązkowe w 19. roku życia (razem z błonicą); potem 1 dawka co 10 lat

Wirusowe zapalenie wątroby typu A, (żółtaczka pokarmowa)

•  Obszary endemiczne o wysokim ryzyku zakażenia: Afryka, Ameryka Śr. i Płd., Azja, Bliski Wschód, wyspy Pacyfiku, basen Morza Śródziemnego

•  Drogi zakażenia: woda i żywność, kontakt z chorym

•  Objawy: bóle brzucha, wymioty, powiększenie wątroby, zażółcenie skóry i błon śluzowych

•  Szczepienia: 2 dawki domięśniowo: 0/6-12 miesiąc (przed podróżą wystarczy jedna dawka), min. 10 dni przed wyjazdem

Wirusowe zapalenie wątroby typu B, (żółtaczka wszczepienna)

•  Obszary endemiczne o wysokim ryzyku zakażenia: cały świat, gł. kraje rozwijające się

•  Drogi zakażenia: kontakt ze skażoną krwią, wydalinami i wydzielinami (zakażony sprzęt medyczny, kontakty seksualne)

•  Objawy: gorączka, nudności, wymioty, bóle brzucha, powiększenie wątroby, zażółcenie skóry i śluzówek

•  Szczepienia: 3 dawki: 0/1/6 miesiąc, przed wyjazdem przynajmniej dwie dawki; cykl przyśpieszony - 3 dawki w 3 tygodnie

Wścieklizna

•  Obszary endemiczne o wysokim ryzyku zakażenia: cały świat, szczególnie kraje rozwijające się Afryki, Azji, Ameryki Płd. i Śr.

•  Drogi zakażenia: oślinienie lub ukąszenie przez chore zwierzę, drogą kropelkową od nietoperzy

•  Objawy: gorączka, wodowstręt, pobudzenie, drgawki lub porażenie

•  Szczepienia: profilaktycznie3 dawki: 0/7/21 lub 28 dzień; szczepień profilaktycznych nie wykonuje się rutynowo, zalecane osobom planującym trekking lub eksplorację jaskiń

Zakażenia meningokokowe A + C

•  Obszary endemiczne o wysokim ryzyku zakażenia: Afryka Śr. - pas krajów poniżej Sahary od Senegalu do Etiopii

•  Drogi zakażenia: kontakt z chorą osobą lub ze zdrowym nosicielem

•  Objawy: najcięższe postaci choroby to posocznica (sepsa) oraz zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu

•  Szczepienia: 1 dawka min. 10 dni przed wyjazdem, uodparnia na 3 lata

Żółta gorączka

•  Obszary endemiczne o wysokim ryzyku zakażenia: Afryka subsaharyjska, tropikalne obszary Ameryki Płd. i Śr.

•  Drogi zakażenia: ukąszenia zakażonych komarów

•  Objawy: gorączka, krwawienia, żółtaczka

•  Szczepienia: 1 dawka min. 10 dni przed wyjazdem, uodparnia na 10 lat

Źródło: Sanofi Pasteur, konsultacja: dr Grażyna Dulny

Przydatne adresy

W Polsce są trzy kliniki chorób tropikalnych: w Gdyni, Poznaniu i Warszawie. Przy szpitalach wojewódzkich w większych miastach działają poradnie, adresy m.in. na stronie Krajowego Ośrodka Medycyny Tropikalnej - www.komt.gdynia.pl . Poradnie dla wyjeżdżających w tropiki prowadzą też niektóre prywatne centra medyczne (np. LIM). Mamy ok. 30 specjalistów medycyny morskiej i tropikalnej (specjalizację zlikwidowano kilka lat temu, jest jednak szansa, że zostanie przywrócona).

• www.who.int - Światowa Organizacja Zdrowia

• www.cdc.gov - Centers for Disease Control and Prevention

• www.travel-vaccines.com - wszystko o szczepieniach

• www.zakazny.pl - Wojewódzki Szpital Zakaźny w Warszawie

• www.gis.gov.pl - Główny Inspektorat Sanitarny

• www.pzh.gov.pl - Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego

• www.malaria.com.pl - wszystko o malarii, rady lekarza, adresy poradni

• www.cmlim.pl - Centrum Medyczne LIM, call center 022 458 70 00

• www.sanofipasteur.com - szczepienia, infolinia 0 801 120 130

Źródło: Gazeta Turystyka