Maria Wojtak, (2008), Analiza gatunków prasowych.pdf

(5304 KB) Pobierz
Komentowac
i
kom
entowac.
A co z
komentarzem
)
83
8
KOMENTOAĆ I KOMENTOWAĆ... A CO Z KOMENTARZEM? [w:]
MARIA WOJTAK, ANALIZA GATUNKOW PRASOWYCH,
LUBLIN 2008.
8.2.
Jakie
cechy
pozwaJajq
wst~pnie
rozpoznac
komentarz?
Czasopisma, kt6re
chq
wplywae na poglqdy, a
czasem
takie postawy
swoich
czytelnik6w,
wyst~pujq
z
bogatq ofertq
wypowiedzi komentuj,!cych.
Poniewaz nie zawsze mozna je jednoznacznie
zaklasyfikowae,
proponuje
si~
(i
w
praktyce redakcyjnej utrwala) zbi6r
cech, funkcjonujqcych w
roli
sygna­
l6w
gatunkowych.
Mozna
wsr6d
nich
wymienie: miejsce
druku
(w gazetach to
zwykle
druga strona,
choe
komentarze
Sq
obecne
takie
na
pierwszej
stronie),
cz~sto
tytul zbioru (zazwyczaj
nazwa
gatunkowa)
a
takie
vvybrane
skladniki
ramy
pojedynczych
wypowiedzi:
nazwa
gatunkowa
i
zdj~cie
publicysty.
I
Komentowac
i
komentow
ac.
A co z komentarzem
?
8.
3. Najwainiejsze wyznaczniki gatunku
8.1. Komentarz
i
zjawiska
pokrewne
Gdy
komentujemy
jakies wydarzenie,
czyjes
post~powanie
lub
postaw~,
to
wyrazamy
opini~,
oceniamy,
a
czasem
takie
objasniamy.
W dyskursie
pu­
blicznym
wspomniane czynnosci
komunikacyjne stosunkowo
cz~sto
wykonujq
dziennikarze. Dziennikarskie komentowanie moze bye
glosem
redaktora na­
czelnego (por. komentarz
redakcyjny, czyli
editorial),
glosem
publicysty
z
da­
nej redakcji,
glosem
innych publicyst6w.
Elementy
komentowania
znajduje­
my
we
w
szystkich gatunkach prasowych,
zwlaszcza w
wypowiedziach
publi­
cystyczny,h lub bliskich
publicystyce.
Nie brakuje
oceniajqcych aspekt6w nie­
kt6rym wzmiankom, notatkom
czy wiadomosciom.
Sq nimi
przesycone
liczne
\'lywiady, relacje, reportaze, felietony
czy
recenzje,
a
takie wszystkie
artykuly
publicystyczne
.
Bo komentowae to nie
znaczy
pisae komentarz.
Komentarz
jako
gatunek
wypowiedzi
prasowej to
komunikat,
kt6ry
w spo­
s6b
subiektywny
przedstawia okreslone
aktualne fakty
lub
wydarzenia.
Jest
wypowiedzi
q
autorsk q,
wy
rai
ajqq z
reguly wprost
opini~
0
okreslonym zjawi­
sku
spolecznym,
gospodarczym czy
politycznym
.
Moze
miee
charakter
pole­
mi
czny
w
stosunku
do
opinii
innych
publicyst6w
lub
konkretnych
polityk6w
czy
ugrupowan spolecznych i politycznych.
Ze
wzgl~du
na uwarunkowania historyczne i z powodu
obecnej
wielo­
ksztaltnosci
trudno m6wie
0
jednej
formie
komentarza
prasowego.
Nie
znaczy
to jednak,
ie
taki gatunek
z
licznymi
realiz<Kj
ami zar6wno
w
prasie
codziennej,
jak
i
vv tygocinikach
opinii
nie funkcjonuje.
Pod
wzgl~dem
strukturalnym
komentarz przypomina inne gatunki publi­
cystyczne.
Jest niezbyt rozbudowanq
wypowiedziq
dwusegmentowq, zlozonq
z pojedynczego tytulu Uesli nie liczye nazwy
gatunkowej) i
kilkuakapitowego
korpusu. Dluzsze
wypowiedzi
interpretujqce (zwykle powielajqce
struktur~
wiadomosci)
nalezy
zaliczye
do
artyku16w
publicystycznych.
Podstawowym zadaniem
komentarza
jest
subiektywne
zinterpretowanie
okreslonej sytuacji
i
przekonanie czytelnik6w
do tej interpretacji. W
komen­
tarzach pojawiajq
si~
zatem
formy
oceniajqce (nazwy
wartosci, waloryzujqce
epitety,
stosowne
por6wnania itd.),
ale
nie
znaczy to, ze
nie zawierajq one
informacji. Przeciwnie -
komentarz
trzeba traktowae jako
informacj
~
zinter­
pretowanq. Autor rna
prawo
zmieniae
punkty widzenia,
selekcjonowae
dane
oraz
w
prowadzae
okreslone
daw ki informacji
w porzqdku
subiektywnym.
Przedmiotem komentarza
mogq
bye r6znorodne
zjawiska
z
Zycia
spolecz­
nego, politycznego
czy gospodarczego okreslonej
spolecznosci lub zjawiska
o znaczeniu
globalnym.
Komentator zajmuje
si~
okreslonym
wycin kiem
rze­
czywistosci
z
okreslonego punktu
widzenia. Moze sobie
przypisae
rol
~
polemi­
sty,
z
regu
ly p
rzy
okazji
komentowania
najbardziej
donioslych
w
danym
czasie
wydarzen
politycznych,
rol~
skromnego
propagatora okreslonych idei, postaw
czy poglqd6w,
ro l~
demaskatora lub
moralisty.
Wybitni publicysci potrafi q ty­
mi rolami
wr~cz
zonglowae.
Z
r6inicowanie form
komentarza
sprawia,
ie
trudno pisae
0
wymiarze
sty­
listycznym
gatunku.
Wsr6d
cech
wypowiedzi
kom
entujqcych
wymienie
trzeba
zar6wno dqzenie
do p
recyzj
i,
wzgl~dnq
prostot~
wyslow
ienia,
jak
i
stosowanie
kunsztownych
chwyt6v,r
i srodk6w. Brak tei
ograniczen
zwiqzanych z
zasad
q
84
Komentowac
i
komentowac
...
A
co z
komentarzem?
Komentowac
j
koment
ow3 c
.
.
.
A
co z komentarzem
)
85
stosownosci.
W kon1E'ntarzu
mogq
s
i
~
pojawiac
formy jt;zykowe
z
r6znych od­
mian
i
rejestr6w. Przewaza jednak slownictwo fachowe
i potoczne. Szablony
stylistyczne mieszajq
si~
z r6znorodnymi przej awami
kreatywnosci i oryginal­
nosci
stylu
(chodzi zwlaszcza
0
neologizm
y
czy
metaforyk~
oraz
stosowanie
niekt6rych
srodk6w syntaktycznych
- na przyklad
pytan
0
zr6inicowanej war­
tosci
komunikacyjnej).
'Dobar
srodk6w
zalez-y
od
typu
komentarza
i
osobo­
wosci komentatora
.
Komentarz
odznacza
si~
zatem
wzgl~dnq
szablonowosc
iq,
gdyz schematy
kompozycyjne
wypovviedzi
komentujqcych
Sq
jedynie
w
pew­
nym
stopniu
utrwalone. Brak
ponadto
stereotypowyc
h
sposob6w
formulowa ­
ni
a
poszczeg6lnych segment6w
wypowiedzi.
Pod
wzgl~dem
pragmatycznym komentarz to
wypowiedz
perswazyjna,
z
reguly
obrazowa
i
sugestywna.
8.4. Komentowac,
ale
jak,
czyli od
miany
gatu
nkowe
komentarza
Wsp6lczesne komentarze lqczy lakonicznosc
wyslowienia
i niewielkie roz­
miary pojedynczych vvypowiedzi.
Wynika t
o
z
potrzeb rynku medialnego,
z
tempa zycia
i dominuj
qcego stylu odbi oru
prasy (czy medi6w
w og61e) .
Po­
dzial
na
odmiany wynika
z
krzyiowania
si~
kilku kryteri6w. Konkretne
vvypo­
wiedzi moina
zaklasyfikowac
do
kilku
odmian.
Ze
wzgl~du
na
relacje
z tekstami
informacyjnymi
(zwykle
wiadomosciami)
oraz
spos6b
publikowania
wypowiedzi
komentuj
qcych
mozna
wyodr~bnic:
ko­
mentarz autonomiczny,
ezyli
samodzielny,
niestowa
rzyszony
z konkretnq in­
formacjq, oraz
komentarz nieautonomiczny,
a
wi~c
przypisany
t
ematycznie
do
konkretnego
komunikatu informacyjnego (zwykle publikowany
W
sqsiedz­
twie
,
na apli).
Charakter
komentarza
nieautonomicznego uzyskuj q
t
ei wstaw
­
ki
t
ekstowe
w
jaw
ny
spos6b oceniajqce, umieszczane
jed nak
w
wypowiedzi
powiadamiajqcej.
Warto
w
tym
miejscu
dodac,
ie wzrost
temperatury
z-ycia
politycznego ujawnia
tendencj~
do
mieszania
wym
ienionych
odmian
komen­
t
arza
.
Gdy
wezmicmy
pod
uwag~
spos6b formulowania
opinii
oraz
technik~
jej przekazywania,
wyodn';
bnimy
komentarze bezposrednie,
czyli
wypowie­
dzi
d
zien
nikarskie
z
jasno sformulowanymi opiniami.
Cz~sto
Sq to
opini
e
for­
mu
lowane prowokacyjnie,
by
czyt elnik6w
zaskoczyc
i
pobudzic do refleksj
i
lub
zaj~cia
stanowiska.
Grup~
t~
uzupe
ln
iajq
komentarze posrednie.
W
ro­
Ii komentarza
wyst~puj e
wtedy
inny
gatunek
wypowiedzi
. Rcda
kcj
a
zas
(ezy
konkretny
publi
eys
ta)
nie
narzu
ca
opinii, dajqc
ezytelnikom
jedynie
material
do
refleksji
i
oceny.
W
tej
grupie
komentarzy nalezy
tez sytuowac opinie eks­
pert6w.
Charakter
wyrazanych
opinii, postawa publicysty
i
dom
inujqca barwa sty­
listyczna
przekazu
t
o czynniki,
kt6re umozliwiajq odr6Znianie
n
ast~puj qcy
ch
odmian
komentarza:
a)
koruentarz
stonowany
(wywazony),
a
wi~c
oparty
na
argumentacji, objasniajqcy
i interpretujqcy,
rzeczowo
przyblizajqcy
ezytelni­
kom
jakies
zjawiska,
b
)
koruentarz
satyryczny,
pokazujqey okreslon q rzeezy­
wistosc w
krzywym
zwierciadle,
osmicszajqcy i
(cz~sto
zjadliwie)
krytykujqey,
c)
komentarz
zartobliwy,
a
w
i
~c
taki,
w
kt6rym
krytyk~
si~
tonuje,
podkre­
slajqe
humorystyczne
aspekt y
okreslonyeh
zjawisk
ezy zdarzen, d)
komentarz
ironiczny,
ezyli
sugerujqcy
interpretacj~
innq niz ta,
kt6rq
wprost przekazu­
je publieysta,
z
reguly
krytykujqcy
przy pozorach chwalenia. Granice
mi~dzy
wymienionymi
komentarzami
Sq
plynne.
W
konkretnej
wypowiedzi
okreslona
dominanta moze
s
i
~
rysowac ze zr6znicowanq
wyrazistosciq.
W
zwiqzku z
t
endenejq
do lqezenia informacji
z
rozrywk
q
t
ahe
w komen­
tarzaeh
na
st ~p
uj
e
mieszanie
tonaeji,
si~ganie
do tematyki blah
ej
ezy
jedynie
se
nsaeyjnej
oraz
operowa
nie ealq
gamq srodk6w stylistyeznyeh.
Z
bliia
to
ko­
mentarze
do felieton6w Dlatego
obecnie nicmal obowiqzkowo
st osuje
si~
na­
zw~
gatunkowq
w
roli
sygnalu
genologieznej
przynaleinosei
vvypowiedzi.
8
.5
.
Gtosy ekspert6w
i
inne komentatorskie atrakcje
zderzaniu punkt6w wi
dzenia
i urozmaieaniu formy publieystyki,
redakeje nadajq
wypow
iedziom
komentujqeym
form~
przekaz6w
wielogloso­
vvyeh,
mobilizuj
qe
ezytelnik6w
do
zajmowania
okreslanego -
nienarzucane­
go
-
stanowiska
w konkretnej spra\.vie
.
Sluzq
temu przede
wszystkim
opinie
ekspert6w,
a
t
akie
stronnieze
w
istoeie
prezentaeje material6w
z innye
h me­
di6w.
Spr6buj
m
y
pokazac
wspom
nia
ne
zjawisko
na przykladzic
"Gazet
y Wy­
borezej".
O
pinie
ekspert6w Sq
tu publikowan
e
pod
powtarzajqcym
si~
tytulem
:
Dla
G
azety
+
dane
osoby
vvyraiajqcej
okreslone stanowisko
(zwykle
imi~
i nazw isko oraz
profesja czy
stanowisko,
a
wi~c
dane uwierzytelniaj qce
osob~
w roli eksperta).
Rozpatrzmy
na
st~pujqee
przyklady:
Dzi~ki
••
Nie
jesteS my gazetq
antypolsk
q.
Odnosz~
wra.zeni
e,
ze
polscy
politycy nie
wiedz'l,
czyrn
jest
wolnosc
slowa
.
Sarna
uwaiam,
ze
jest
to
tekst
niesrnaczny,
86
Komentowac
i
komentowac ... A co
z
komelltarzem'
Komentm,'a
c
i
komentowac..
A co z komentarzem
J
87
szczeg6lnie jego niekt6re fragmenty. Ale
w
przypadku
satyry, a
do tego gatunku
nalezy, trzeba
zblizyc
si~
do
granicy
dobrego smaku, a nawet go
przekroczyc.
[
...
]
Dziwi mnie
natomiast,
ze
od poczqtku ca1ej
awantury
polskie w1adze
nie
zwr6­
cify
uwagi, ze
chodzi
0
tekst
satyryczny,
publikowany
na
satyrycznej
kolumnie,
gdzie
nie
oszcz~dza
si~
nikogo, nawet
niemieckiego
prezydenta,
papieza, sym­
boli
narodovl'ych. Dlaczego
mielibysmy
robic
wyjqtek dla Lecha Kaczynskiego?
(GW
5
VII
2006)
[3]
DLA GAZETY
Boris
Poleganow ODPOWIED
ZIALNY
ZA
PROGRA.tVI
W
POLS
KIM
CZER­
WONYM
KRZYZU
Teraz
prawo
humanitarne
czy konwencja genewska
S'l
poj~ciami
nieznanymi,
a przeciez nie zyjemy w swiecie, gdzie panuje pok6j.
Poza tym Polacy
Sq
w wielu
miejscach, gdzie trwa
konflikt
zbrojny: w Iraku,
Afganistanie,
na Wzg6rzach
Golan. M10dziez powinna wiedziec, dlaczego jest
tam
nasze wojsko, na
jakich
zasadach
i komu
pomaga.
Moze
za kilka
lat
jakis
licealista
trafi
tam jako zo!nierz.
(GW
21-22
VIII
2004)
Przytoczona wypowiedz stanowi dodatek do tekstu przedstawiajqcego re­
akcje otoczenia prezydenta na
obelzywy artykul
z niemieckiej bulwar6wki.
Sluzy
ona
przedstawieniu
polaryzacji stanowisk we wspomnianej
sprawie. Sa­
rna
wypowiedz
rna
charakter objasniajqcy
i
polemiczny.
Odnosi
si~
do
aktu­
alnych
wydarzen i
prezentuje
subiektywne stanowisko,
por.
sformulowania:
odnosz~
wrazenie, sama uwazam, dziwi
mnie
i
konczqce
wypowiedz
pytanie
retoryczne.
[2] DLA GAZETY
PROF.
PIOTR SILMANOWICZ
Katedra i Klinika
Chirurgii
Zwierzqt
Akademii Rolniczej
Skladanie zlamanej kosci
u
konia
jest trudne
,
a
u
dzikiego
zvvierz~cia
to
juz
ogromny problem. Przezywa
stres, kt6ry moze
doprowadzic do
p~kni~cia
serca.
Ryzykowne jest
nawet podanie srodk6w
uspokajaj'lcych,
kt6re
stosowane
S'l
u
udomowionych
zwierzak6w. Ze
wzgl~d6w
humanitarnych lepiej uspic ranne
zwierz~.
Inna
sprawa, ze nie wiadomo, kto
mia1by leczyc 10sia
i p1acic za
to.
Zawsze
gdy
dzikie
zwierz~
trafi
do
miasta,
jest
problem.
Nigdy nie
wiadomo,
kto
rna
si~
nim
zajqc.
Policja i
straz miejska dzwoniq do
nas,
a
my
nie
jestesmy
przygotowani do
takich
akcji.
(CWL 22
X
2004)
Jak widac,
jest to opmla formulowana rzeczowo i lakonicznie.
Autor
zwraca
uwag~
na
wybrane aspekty
zagadnienia, przedstawiajqc je
w spos6b
przekonujqcy. Poruszana
problematyka
zyskuje
wielowqtkowe oswietlenie,
dajqc
czytelnikom
okazj~
do
snucia
wlasnych
refleksji
i formulowania
ocen.
Do
grupy
komentarzy
posrednich zaliczyc nalei)'
ta.kZe
r6znorodne wypo­
wiedzi
publikowane
w "Gazecie
Wyborczej", reprodukowane
w
calosci lub
we
fragmentach z innych
gazet (czy
medi6w)
.
Tego typu
komentarze ma­
jq
form~
urozmaiconq. Mogq nawiqzywac do
przeglqdu prasy
(por. cykl
"So­
bota
prasujqca"
czy ,Wczoraj przeczytane",
"Kiedys
przeczytane",
"Niedawno
przeczytane"
itp.).
Konwencji
przeglqdu prasy
blizszy jest
cykl pierwszy,
gdyz
opr6cz
przytoczen wybranych materia16w
prasowych zawiera opinie
dzien­
nikarza, kt6ry
6w
przeglqd
przygotowuje.
Odwolajmy
si~
do
nast~pujqcego
przykladu:
[4]
SOBOTA
PRASUJJ\CA
SEWERYN
BLUMSZTAJN
GAZ ETA
WYBORCZA
••
Sroda,
to
by! wielki dzien dla
"Rzeczpospolitej".
Znalaz!a
model owego
obywatela IV RP i
zrobila z
nim
rozmow~.
Czlonek zarzqdu
Polskiego
Radia
Jerzy
Targalski
(J6zef Darski)
jest
na
pierwszym
fron
cie
walki
:"
"Ubekistanem"
i
nie
da
si~
zmylic pozorami moralnej
rewolucji.
Troch~ si~
wprawdzie
zmienilo
po
rozwiqzaniu
WSI,
ale to
dopiero poczqtek drogi.
Czy
w
stosunku
do
obecnej rzeczywistosci mozna
juz
nie
uzywac
Ubekistan?
-
pyta go Piotr Smilowicz.
poj~cia
Jest
to
opinia eksperta
do1qczona
do
sprawozdania odnoszqcego
si~
do
10­
s6w
losia, kt6ry
zaw~drowawszy
do
miasta,
zlama1
nog~
przy pr6bie
sforso­
wania
ogrodzenia hipermarketu.
Tekst
g16wny
opowiada
0 sposobach
reakcji
sluzb miejskich
na
to
niezwykle
zdarzenie. Dziennikarze
zas ustalajq,
czy
trage­
dii m
ozna
by10 uniknqc
(ranne
zwierz~
zosta1o uspione).
Komentarz eksperta
pokazuje
zlozonosc sytuacji.
Jest
wypowiedziq
rzeCZOWq, wypowiedziq, kt6ra
w
przyst~pny
spos6b interpretuje
niezwyklq
sytuacj~.
D
o
informacj
i
0
wprow
adzeniu
w
szkolach
zaj~c
z
prawa
w
ojny
i
konflik­
t6w
zbroj
nych (nadtytul:
Prawo humanitarne w
szkolach,
tytul:
Ucz
si~,
Jasiu,
o
wojnie)
d
olqczony
jest
nast~pujqcy
komentarz
eksperta:
- Jeszcze
trzeba uZywac, bo
walka
ze starym systemem
si~
nie
skonczyla.
Nadal
wp!ywowa
jest
elita medialna,
uniwersytecka i
gospodarcza wywodzqca
si~
ze
srodowisk komunistyc-:nych sluzb.
Nieprzypadkowo
front antylustracyjny,
neguj qcy tak'le
rol~
sluzb
w
postkomuni::mie, jest
tak
pot~zny.
Oni
po
pro
stu
broni q
swego
istnieni
a,
nie
poddadz q
si~
bez
smiertelnej walki.
W
Polskim
Radiu dawne sluzby
tez
majq mocny przycz6!ek?
-
W Polskim
Radiu ich
pozycja jest
juz
os!abiona. Ale generalnie media
w Polsce
s'l
mediami
Ubekistanu.
88
__________________
Wszystkie
7
Komentowac i
komentowac
..
.
A co
z komentarzem?
Komentowac i komentowac
.
..
A
co
z komentarzem
i
89
- Publiczne
zosta1y
cz~sciowo
odwojowane. Ale niepubliczne
prawie
wszystkie.
[... J
(GW
21-22 X 2006)
W komunikatach
z
drugiego
cyklu
redakcja nie wprowadza
zadnych
uwag.
Wartosc komentatorsk q
cytowanych material6w
czytelnik
ocenia sam.
Stabi­
lizacji konwencji gatunkowej owych
komunikat6w sprzyja
powtarzalnosc ini­
cjalnego skladnika
ramy
tekstowej.
Zawiera
Ona
tytul
cykliczny
(opr6cz
przy­
toczonych
wyzej
moze
si~
jeszcze pojawic formula
,Wczoraj
uslyszane
",
gdy
przedmiotem
prezentacji
Sq
materialy
radiowe),
tytul
konkretnej wypowiedzi,
dane osobowe
osoby cytowanej
i
zr6dlo cytatu.
Nieszablonowosc przysluguje
jedynie
tytulowi
pojedynczego
komunikatu
.
Trudno tu
m6wic
0
tendencjach
w
redagowaniu tego
skladnika.
Moze
On
miec
ksztah
zwyklego
stwierdzenia:
Z
lrakijczykami na Amel-ykan6w, Prezydent
i
premier
0
Orlengate,
pytania:
Co
smieszy
ministra Kalwasa
7,
Aile mozna?,
czy
oznajmienia
0
charakte­
rze metaforycznym:
Festiwal ministrant6w nienawisci.
W
segmencie gl6wnym
przytaczane
Sq
fragmenty
wywiad6w
(lub rozm6w
0
innym
charakterze)
bqdz
pojedyncze
wypowiedzi
(monologowe). Sq
One
formq prezentacji
subiektyw­
nego
stanowiska
osoby
X
w sprawie
Y.
Oto przyklad:
[6] Kutz: Jak nie
styknie PSL,
trzeba pojse
i
z
liD
Aleksandra
Klich: Jak
sj~
Pan czuje jako
zwyci~zca
wybor6w na
~al!sku?
Kazimierz
Kutz: Odetchnqlem z
ulgij.
Dlaczego?
- Bo w1adza
wypadla z
rijk ludzi niewspokzesnych,
wyc
iijgni~tych
z
XIX­
-wiecznego skansenu
.
[...
J
Tusk
zapowied ziat, ie
tuz
po wyborach zabierzecie
si~
do
roboty.
- Musimy
odrobie
dwa lata,
skonczye
z ideologizacjij panstwa, z
dr~twymi
aka­
demiami.
Zmienie
relacje
mi~dzy
partiami,
kt6re
wesz1y
do
parlamentu. Pan­
stwem
mozna
rZijdzie tylko
poprzez porozumienie. Takie
dlatego,
ze
prezydent
Lech Kaczynski
rZijdzony
przez Jaros1awa
zrobi wszystko, by
nam
utrudnie
go­
spodarowanie.
Musi
powstae
koalicja,
by
mogta blokowae jego
weto.
Jak nie
styknie
PSL, trzeba
p6jse
i
z
liD. [...
J
(GW 23 X 2007)
Jak
widac,
tw6rcy
wyrazistych opinii
mogq
stosowac r6znorodne srodki,
sluzqce
uwyraznieniu
wlasnych
stanowisk. \;\Tarto
zwr6cic
uwag~
na
leksyk~
wartosciujqq:
ideologizacja, dn;twy,
odetchnqc
z
ulgq,
na
metafory w
obra­
zowy i
niebanalny
spos6b oceniajqce omawiane zagadnienia:
wladza
wypa­
dla
z
rqk
ludzi niewsp6lczesnych, wyciqgniftych
z
XIX-wiecznego
skansenu,
na
umi
ej~tne
poslugiwanie
si~
polszczyznq
potocznq i regionalnq:
odetchnqc
z
ulgq,
wziqc sif
do roboty,
cos wypadlo komus
z
rqk,
odrobic, styknie
(w
gwa­
rze
slqskiej
znaczy 'wystarczy')
1.
[5J
WCZORAJ
PRZECZYTANE
Z Irakijczykami na Amerykan6w
Roman Szular,
sekretarz
Rady Miejskiej SLD
"Magazyn Informacyjny
Razem" Rady Miejskiej
w
Kielcach,
nr
3/
2004,
pai­
dziernik 2004
Nie
potrafi~
zrozumiee,
jak lewicowy rZijd moze
wysYfae
do Iraku
naszych zol­
nierzy. Przeciez ten kraj
zosta1
napadni~ty
tak jak
Polska w
1939
r.
1
Gdyby nasi
ch10pcy
wsp61nie
z
Irakijczykami
pr6bowali
przegonie
z
Iraku
Amerykanow,
to
co innego. Moglibysmy wtedy liczye l1a lukratywne
kontrakty przy
odbudowie
kraju
i
taniij
rop~
naftowij. Teraz
mozemy
liczye na kolejne transporty metalo­
wych
skrzynek
owini~tych
w bia1o-czerwonij
tkanin~
i
konsekwentne odmowy
zniesienia wiz
dla ponoe
najwi~kszego
sojuszni
ka
Wuja
Sarna w
Europie.
WybralJAK
(G
W
18
X
2004)
8.6. Jak
Sq zbudowane
i
jak funkcj
onujq
komentarze
autonomiczne?
Strefa
autorskiej wolnosci
w
komponowaniu
tej odmiany
komentarza
nie
jest,
wbrew pozorom,
zbyt
rozlegla. Za
cech~
trwalq da
si~
uznac jedynie dwu­
dZielnq
struktur~
calosci,
obejmujqcq tytul i korpus
.
W
obr~bie
korpusu
po­
wtarzajq
si~
wybrane
schematy strukturalne.
Komentarz stonowany ma kom­
p
ozy
cj~
argumentacyjnq
lub dyskursyw nq. Struktura
argumentacyjna konkre­
t
yzuje
si~
w
dw6ch schematach
szczeg61owych: a)
opinia
wst~pna,
diagno­
za,
argumentacja, wniosek, b)
opis
opiniowanego zdarzenia, prognoza, opinia
o
zd
arzeniu,
argumentacja,
wniosek.
Kompozycja dyskursywna wiqze
si~
z
re­
guly
z
prezentacjq
okreSlonej opinii i polem
ik
q. Podstawo'yvy
chwyt
stylistycz­
ny
w
obr~bie
tak iego
komentarza
stanowi
uzycie
pytan.
1
Por.
B. Czqstka-Szymon,
Jerzy
Ludwig,
Helena
Synowiec,
Maly
slownik gwary
Gornego
Slqska,
Katowice
2000, s.
236. 'vVart
o
doda
c,
i.e
wyraz
ten
jest ui.ywany
takZe
przez mlodziez.
Zob.
N
owy
slownik gwary uczniowskiej,
red.
H.
Zg61kowa,
Wrodaw
2004, s.
347.
W
roli kom entarzy posrednich wystqpic
mogq
inne
gatunki
wyp
ow iedzi
prasowych,
zwlaszcza wywiady, w
ktorych okreslone
opinie
w konkretnej spra­
wie
prezentowac
mogq
zar6w
no moderator, jak i
osoba
udzielajqca
wywiadu.
O
dwolajmy
si~
do
fragment6w rozm owy
z
Kazimierze m Kutzem
,
w
kt6rej
znany
re:iyser
i
parlamentarzysta
komentuje
sytuacj
~
politycznq po
wyborach
2007
roku
:
90
Komentowac
i
komentowac
..
'
A co z
komentarz.em?
Kome ntowac
i
komentowac. .. A co
z
kom
e
ntarzem
?
91
Komentarze satyryczne
czy
ironiczne odznaczajq
si~
zwykle kompozycjq
dygresyjnq (ze
wzgl~du
na niewielkie rozmiary wypowiedzi dygresyjnosc wiq­
ze
si~ najcz~sciej
ze stosowaniem wtrqcen) lub opisowo-oceniajqq.
Odwolajmy
si~
do
kilku
przyklad6w realizacji konwencji komentarza au­
tonomicznego.
Cech
q
wyrozniajqcq ten kom
e
ntarz
jest nie tylko prezentowanie
subiek­
tywnej postawy wobec przedstawia
ny ch
zdarzen, lecz oryginalnosc wyslowie­
nia. Autorka posluguje
si~
metaforq:
zresetowac
zycie polityczne, lomot, pod­
szczypywania,
cytatem
(umiej~tnie
dobranym, by uwypuklic
ironi~).
[7J
Nowe idzie, a stare tez rna
si~
dobrze
Prezesem 1VP zostal Bronislaw Wildstein, publicysta znany ze
smialych,
kon­
serwatywnych i prawicowych pogl'ld6w. Niektorzy widz'l w tym zagrozenie
dla
telewizji publicznej. Rzeczywiscie
moze
tak byc, jesli nowy prezes postanowi
z
wlasnych pogl'ld6w i telewizyjnego
programu
zrobic wsp6lny tzw. format. Ta
nominacja rna tez inn'l
wad~.
Wildstein nie
rna prawie zadnego
doswiadczenia
menadzerskiego, a zostal szefem
firmy
0
kilkumiliardowym maj'ltku i kilkuty­
si~cznej
zalodze. Ale osoba nowego prezesa tez rna powaznq
zalet~.
To czlowiek
z charakterem.
[...
J
Jednak prawdziwym problemem w zwi'lzku
z wyborem szefa
TVP nie jest osoba
prezesa, lecz tryb
podj~cia
decyzji. Formalnie
wybrala go
rada nadzorcza,
ale
tak
naprawd~
wybral go
po tajnym
spotkaniu w cztery
oczy Jaroslaw
Kaczynski,
ktory nie piastuje
w
telewizji
publicznej
zadnego stanowiska. Czlonkowie
rady
nadzorczej
okazali
si~
jedynie
marionetkami
[...
J.
Przed nami jeszcze \l\rybor reszty zarz'ldu 1VP [...
J,
ale prezes PiS juz
osobiscie
zdecydowal, ze publiczne media
czwartej
RP
b~dzie
budowal zgodnie ze
skom­
promitowanymi zasadami charakterystycznymi dla trzeciej Rzeczypospolitej.
Andrzej Kaczmarczyk (TP 21 V 2006)
Autor wybral
struktur~
dyskursywnq
.
Formuluje w wypowiedzi okreslone
opinie
jasno i jednoznacznie, polemizuje z pewnymi stanowiskami, prognozuje
i bezposrednio ocenia.
[9J
SKOMENTUJ
SOBlE SAM
••
Publikujemy
alfabetyczny spis sobotnich hasel. Sprobujcie
zgadnqc, z ktorej
demonstracji
- PO, PiS czy LPR pochodz'l. To
daje do
myslenia.
1.
IV
RP -
atak
klon6w
2.
Amoralna rewolucja
3.
B6g,
Honor, Ojczyzna
4. Braciom
K.
dzi~kujemy:
5.
Chcemy
zmiany, rzqd do wymia­
nyl
6.
Czy Polska rna byc drugq Palesty­
n'l
7.
Dzi~ki
Bogu za Balcerowicza
8.
Eurosodomia HALT
9.
Grabarzom Polski - nie
23.
Przyszli i S partaczy li, Przepro­
scie
i
Spadajcie
1
24.
Polska wolna,
solidarna
25.
Pyrlandia
nie
lubi kartofli:
26.
Roman, zostaw nasze dzieci
27.
Sorry,
Kaczory, jutro \l\rybory
28.
Spieprzaj,
dziadu
1
29.
Solidarnosc
Stocznia Gdanska
[8J
KOMENTARZ
Nl
C,
N
IESTETY
Ewa
Milewicz
G
AZETA
WYBORCZA
••
Zycie
polityczne zostalo
wczoraj przez
Kaczynskiego
i Tuska zresetowane,
ale
na krotko. Zniknqllomot. Nawet
zaczepki
i
podszczypywania.
Wrocila
gaw~da
prawie
jak z okresu kampanii
wyborczej,
kiedy
to partie nazywaly
si~
"przyja­
ci6lmi z PiS/PO".
Tusk
przyznal,
i
e
PO nie pozostawala PiS "dluzna",
ze
rna
sw6j
udzial w brudzeniu polityki.
W
rewanzu
Kaczy nski przyznal, ze niekto­
re
wypowiedzi
politykow PiS byly "niestosowne". Dorzucil ponadto - po
raz
pierwszy -
it"
prezydent
t~
niestosownosc
wytykal
politykom PiS. Pierwszy raz
przedada
si~
do wiadomosci publicznej
wiesc,
iz prezydent potrafi krytykowac
PiS
.
Tylko
co z
tej milusiej zmiany
vvynika?
N
ic,
niestety.
[... ] (GW
7
IV 2006)
30.
Sto
lat
1
(do premiera)
31. Tak
dla samorzqdu,
nie dla tego
rZ'ldu
32.
Tanie panstwo -
70%
off
10. Hanba medialnym klamcom
11.
Jaroslaw Kaczynski - premier
33.
Teraz my:
z
Warszawy
12.
Jestem
Polakiem,
wi~c
mam
34.
Tu jest Polska
obowi'lzki polskie
35.
Tu
jest
Polska,
a
nie ZOMO
13.
Jezus Krolem Polski
36.
Tusk, Rokita,
niechaj
zmyka
14.
Kocham
Polsk~
15.
KOR-niki
do lasu tropikalnego
37.
TVN
i
PO osiqgajq
dno
16. Korniki do lasu tropikalnego -
38.
We
love
kaczki
Polacy do wladzy
17.
Kto
ojczyzn~
doi - ten
si~
teczek
39.
Wielka
Polska
katolicka
boi
18.
Morozowski, Sekielski - dobra
40.
Wolne medial
robot a
19.
Nie antypolskim
gadzin6wkom
41.
Wyksztalciuchy wszystkich
kra­
i
szczekaczom
1II
RP
jow, lqczcie
si~
20.
PiS-komuna
42.
Zgoda
buduj
e
21.
PiS - potwory i
spolka
43.
Zlodzi
ejstwu
nie
1
44. Zqdamy
sprawiedliwoSci
22.
Prawda nasza, hanba
wasza

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin