Dostęp do rachunków bankowych podczas Kontroli Podatkowej
Podstawowym warunkiem uprawniającym urzędy skarbowe do uzyskania informacji o rachunkach bankowych podatników jest wszczęcie postępowania podatkowego. Dopiero w momencie kontroli organ skarbowy może starać się o udostępnienie danych przez bank. Nie ma przy tym znaczenia, czy postępowanie zostało wszczęte z urzędu, czy też na wezwanie.
Zgodnie z art. 182 § 1 Ordynacji Podatkowej, jeżeli w toku postępowania podatkowego wynika potrzeba uzupełnienia analizowanych dowodów lub ich porównania z informacjami pochodzącymi z banku, wówczas instytucja zobowiązana jest na pisemne żądanie naczelnika urzędu udzielić stosownych informacji. Zatem bank sporządza, a następnie przekazuje dane dotyczące podatnika z zakresu:
· posiadanych rachunków bankowych lub rachunków oszczędnościowych, liczby tych rachunków, a także obrotów i stanów tych rachunków;
· posiadanych rachunków pieniężnych lub rachunków papierów wartościowych, liczby tych rachunków, a także obrotów i stanów tych rachunków;
· zawartych umów kredytowych lub umów pożyczek pieniężnych, a także umów depozytowych;
· nabytych za pośrednictwem banków akcji Skarbu Państwa lub obligacji Skarbu Państwa, a także obrotu tymi papierami wartościowymi;
· obrotu wydawanymi przez banki certyfikatami depozytowymi lub innymi papierami wartościowymi.
Co istotne, żądanie udostępnienia informacji może się odbyć wyłącznie w drodze postanowienia wydanego przez naczelnika urzędu skarbowego. Zatem przedstawiciele organu skarbowego, którzy prowadzą postępowanie podatkowe mogą wystąpić do naczelnika o wydanie takiego postanowienia, jeżeli stwierdzono konieczność uzyskania dodatkowych informacji w celu ustalenia okoliczności potrzebnych do rozstrzygniecia sprawy.
Przed sporządzeniem wspomnianego wyżej postanowienia, organ skarbowy zobowiązany jest do polubownego wystąpienia z prośbą o udostępnienie informacji o posiadanych przez podatnika rachunkach bankowych. Wynika to z zachowania tajemnicy bankowej, którą objęte są informacje o klientach banków.
W związku z tym naczelnik urzędu skarbowego powinien w pierwszej kolejności zwrócić się do podatnika objętego postępowaniem kontrolnym, aby ten sam udostępnił wymagane informacje. Przedsiębiorca może również umocować naczelnika do pozyskania interesujących go danych. Jednak podatnika obowiązuje wyznaczony termin, w którym powinien się ustosunkować do prośby organu skarbowego. Zastosowanie znajduje w tym przypadku art. 189 § 2, według którego termin na dostarczenie potrzebnego dokumentu nie może być krótszy niż 3 dni.
Jeżeli podatnik nie podejmie żadnej decyzji bądź będzie ona negatywna, wówczas naczelnik urzędu skarbowego może wystąpić do banku o udostępnienie istotnych informacji na mocy wydanego postanowienia.
Organ podatkowy powinien dotrzymać formalnej procedury pozyskiwania informacji o rachunkach bankowych podatnika. Zgodnie z art. 184 § 2 i 3 żądanie organu skarbowego powinno mieć odpowiednią strukturę oraz zawierać określone elementy, w szczególności zakres informacji oraz termin ich przekazania. Ponadto powinno zawierać:
· wskazanie przesłanek uzasadniających konieczność uzyskania informacji objętych żądaniem;
· dowody potwierdzające, że strona:
o odmówiła udzielenia informacji lub
o nie wyraziła zgody na udzielenie naczelnikowi urzędu skarbowego upoważnienia do zażądania tych informacji, lub
o w terminie określonym przez naczelnika urzędu skarbowego nie udzieliła informacji albo upoważnienia.
Istotne jest, że naczelnik urzędu skarbowego może wymagać od banków udzielenia informacji jedynie o osobie będącej stroną określoną w postępowaniu podatkowym. W sytuacji, kiedy postępowanie zostało rozpoczęte z urzędu, określenie to ma miejsce w postanowieniu o wszczęciu postępowania lub upoważnieniu do przeprowadzenia kontroli podatkowej.
KONTROLA SKARBOWA :
Podobnie wygląda sytuacji w przypadku kontroli skarbowej. Z żądaniem sporządzenia i przekazania informacji o obrotach na rachunku bankowym może wystąpić do banku Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej albo dyrektor urzędu kontroli skarbowej, w związku z postępowaniem kontrolnym, po uprzednim wezwaniu kontrolowanego do udzielenia informacji z tego zakresu albo do upoważnienia instytucji finansowych do przekazania tych informacji.
Dodatkowo, na pisemne żądanie Generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej albo dyrektora urzędu kontroli skarbowej, wydane w związku z wszczętym postępowaniem w sprawie o przestępstwa i wykroczenia oraz przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe, banki są obowiązane do sporządzania i przekazywania informacji dotyczących podejrzanego m.in. w zakresie: posiadanych rachunków bankowych lub posiadanych pełnomocnictw do dysponowania rachunkami bankowymi, liczby tych rachunków lub pełnomocnictw, obrotów i stanów tych rachunków, z podaniem wpływów, obciążeń rachunków i ich tytułów oraz odpowiednio ich nadawców i odbiorców.
Jak więc wynika z przepisów ordynacji podatkowej i ustawy o kontroli skarbowej urząd może poddać analizie nasze konta bankowe bez naszej zgody, ale nie bez naszej wiedzy.
umkc