10.docx

10.10.11

Politolog-nie uczestniczy w życiu politycznym, tylko obserwuje i interpretuje je

I tekst politologiczny- Arystoteles

Twórca politologii Max Weber

Wg Arystotelesa polityka to sztuka dobrego rządzenia, politea=demokracja(rządy obywateli)+arystokracja

Teologiczne myślenie polit. zastanawia się nad konsekwencjami oddania władzy

Liberalizm

·         Sfera polit. Max ograniczona, państwo jako stróż nocny

·         Duża wolność, min podatki

·         Minimalizm sfery publicznej

Socjaldemokracja

·         Państwo dobrobytu

·         Sfera polityczności rozszerzona

Współczesna myśl polityczna:

a)      komunitarianizn–rola wspólnoty, polityczność staje się obywatelskością

b)      Libertarianizm- człowiek posiada ogromny obszar wolności, ograniczają go tylko wolności 2. Człowieka, państwo skrajnie zminimalizowane, prywatne szkoły, więzienia, instytucje formalne tylko te niezbędne

1.strukturalne:

Relacje między wielkimi grupami społ. I ich reprezentacjami

2.funkcjonalne:

Co jest istotą działalności polit., rozdział, ochrona, kreacja dóbr publicznych

Dobra publiczne- wartości szczególnie cenione, np. bezpieczeństwo życia

                                                                      17.10.11

Władza-centralna kategoria dla nauk politycznych, różne są jej definicje

Władza-relacje między ludźmi, rodzaj stosunku społecznego, władza ma charakter relacjonalny,  a nie ontologiczny(nauka o bytach). Władza nie jest bytem, jest relacją między bytami społecznymi.

Władza wg Maxa Webera:

Władza to zdolność wywoływania zamierzonych zachowań  A poprzez realizowanie przez niego woli B.

A-postępuje niezależnie od własnej woli; B decyduje za A co on ma zrobić( czyli B to podmiot władzy a A to przedmiot władzy)

Kara śmierci-władza ustaje bo nie ma przedmiotu władzy

Przymus stosuje się gdy dotychczasowe środki nakłaniania zawiodły; wg Stefana Czarnowskiego gdzie zaczyna się przymus kończy się władza

Żeby istniała groźba przymusu, która skłania do określonych działań

Władza wg Jürgena Habermasa:

Władza to szczególny rodzaj sytuacji komunikacyjnej, w ramach której dochodzi  do konsensualnej (rezultat wzajemnego porozumienia) decyzji wiążące obie strony.

Władca każe, to poddany się podporządkowuje, ale decyzja władcy musi być taka, że poddany jest w stanie ją zrealizować i dostrzec sens tej decyzji.

Normatywna koncepcja władzy: Krzysztof pałecki

Władza-asymetryczna zależność społeczna, w której mamy do czynienia z nierównowagą praw i obowiązków między podmiotami społecznymi, istnienie hierarchii społecznej

a)społeczeństwo tradycyjne: ten kto ma wyższą pozycję społeczną posiada nieograniczoną władzę wobec tego kto jest niżej w hierarchii

b) dzisiaj relacje asymetryczne nie są związane z posiadaniem relacji władczej, tylko z większymi uprawnieniami

podmiotowość społeczna- normatywnie(zgodnie z normami prawnymi, etycznymi, religijnymi, obyczajowymi) przyznane danej jednostce czy grupie uprawnienia do swobodnego działania w określony sposób i w określonym zakresie, we własnym imieniu i ze skutkiem dla siebie, zakres praw i obowiązków charakterystyczne dla danej roli społecznej

podmiotowość potencjalna- dotyczy maksymalnie wyznaczonego obszaru praw i obowiązków wynikających z pełnienia roli społecznej

podmiotowość realna- rzeczywiste wykonanie praw i obowiązków wynikających z pełnienia roli społecznej

podmiotowość minimalna- poniżej podmiotowości minimalnej jeśli zaniedbamy swoją rolę społeczna

Osoba w hierarchii wyżej jest w stanie zakreślić granice podmiotowości potencjalnej i minimalnej.. Podmiot władczy definiuje granice podmiotowości potencjalnej i minimalnej, czyli określa obszar praw i obowiązków wynikających z pełnienia danej roli społecznej

Wg koncepcji normatywnej można wykonywać zadania, które władca postawił będąc podmiotem. Relacje między podmiotami w ramach asymetrycznej relacji społecznej to relacja podmiotu władcy i podmiotu podporządkowanego.

Władza jest stosunkiem społecznym o charakterze asymetrycznym, która umożliwia jednemu podmiotowi osiąganie jego celowi i wartości poprzez kształtowanie podmiotowości drugiego podmiotu( jest to związane z zawężaniem lub rozszerzaniem granic podmiotowości potencjalnej i minimalnej).

Uprzedmiotowienie= zawężanie podmiotowości potencjalnej, rozszerzanie podmiotowości minimalnej- mniejszy zakres podmiotowości realnej

Upodmiotowienie=zawężenie podmiotowości minimalnej, rozszerzenie podmiotowości potencjalnej

W klasycznej teorii normatywnej trzeba pamiętać, że

Wpływ ≠władza, ponieważ:

1.       W relacji władzy podmiot władczy decyduje o realizacji danego stosunku, a nie podmiot podporządkowany, natomiast w wpływie decyduje podmiot ulegający, a nie ten który wpływa

2.       Władza zawsze jest regulowana normami społecznymi, wpływ nie jest uregulowany żadnymi normami

3.       Relacja władzy zawsze jest świadoma,  ma charakter świadomy z jednej i drugiej strony:

Kto wydaje-że ma prawo do decyzji i kontroli,

Wpływ może być podświadomy, nie musi być podświadomy

Kryteria rozmiarów władzy

1.       Normatywne- wynikają z istniejących norm społecznych, definiują granice ….

a)      przedmiotowe- w jakiej dziedzinie, zakresie można podejmować decyzje wiążące dla podmiotów podporządkowanych

b)        podmiotowe- dotyczące charakterystyki podmiotów podporządkowanych- kim są, jakie role społeczne wykonują

c)      Temporalne(czasowe)-zawsze określone, od kiedy do kiedy sprawujemy władzę, czas sprawowania danej funkcji

2.       Realne- wynikają z rozmiarów:

a)      Psychologicznych- wyznaczone stopniem gotowości do posłuszeństwa podporządkowanych: im większa gotowość do posłuszeństwa tym większa władza wertykalna( pionowa), zależy od wzrostu poczucia zagrożenia, od przewidywalnych korzyści, braku środków do działania lub zaspokojenia potrzeb, od strachu przed środkami przymusu

b)      Materialne;

·         Środki komunikacji, tzw. środki porozumienia, umiejętność przekazywania danego komunikatu, żeby był zrozumiany ,żeby  trafiał w powszechne przekonanie

·         Środki kontroli i przymusu: muszą być realne i przemawiać do wyobraźni

·         Środki materialne: narzędzia, surowce, kapitał, dostęp do technologii, wiedzy, zasoby personalne: umiejętności: zarządzania czasem, rozwiązywania problemów, usprawiedliwiania i uzasadniania działań, słuchania rad doradców, godzenia sprzecznych interesów; pieniądze-iloma pieniędzmi możemy dysponować

Charakterystyczna dla społeczeństw globalnych jest władza proceduralna:

-panuje nad procedurami, ustala je, decyduje jak te procedury są realizowane, ma nad nimi kontrolę

-zdolność do tworzenia wiązek, ról społecznych

-gdy decydujemy o tworzeniu nowego bytu społecznego, nowego ładu, kierujemy strumienie inwestycji

-typowe dla podmiotów globalizacji, dla kompleksu, zespołu, zbiorowości podmiotów globalizacji

-mamy do czynienia nie z jednym podmiotem, ale z zespołem podmiotów sprawujących władzę proceduralną, np. wielkie mocarstwa, organizacje ponadpaństwowe, wielkie koncerny międzynarodowe, organizacje infrastruktury) Bank Światowy), agencje ratingowe, organizacje pozarządowe o charakterze międzynarodowym

-różnica między wpływem a władzą nie jest znacząca,: nie musimy być świadomi, że istnieje władza proceduralna, nie jest połączona też ściśle z normami, raczej je współkreuje.

Władza polityczna –rodzaj władzy społecznej, która polega na dystrybucji, ochronie i kreowaniu dóbr publicznych.

Dobra publiczne- wartości szczególnie cenione, które są możliwe dzięki zbiorowemu i zorganizowanemu wysiłku społeczeństwa, np.. bezpieczeństwo zbiorowe

Bezpieczeństwo życia i zdrowia, bezpieczeństwo ekonomiczne, rodzaje potrzeb wyższych: edukacyjnych, kulturalnych, religijnych; czyste powietrze, zdrowa żywność, krystalicznie przejrzysta woda, walka z ociepleniem klimatu…-są zmienne

Dystrybucja-podział: pierwotny, wtórny

Ochrona:  jedne bardziej, inne mniej

Kreacja-tworzenie, wytwarzanie; np. al Gore –walka z ociepleniem klimatu

Normy władzy politycznej- szczególny rodzaj norm społecznych, dotyczący stosunków władzy politycznej. Podział na 3 kryteria;

I jak się zdobywa i traci-reguły polityczne

-jakie wymagania stawiamy do ról społecznych

-jakie są procedury otrzymywania i utraty władzy

II sposób realizacji-reguły rządzenia

-jakie są instytucje władzy

-jaka kontrola decyzji

- w jaki sposób pozyskuje się środki do władzy

III regulowania sytuacji podmiotów- realizacji władzy politycznej

-jakie są rozmiary uprawnień podporządkowanych i władców

·         Normy imperialne- mówią o uprawnieniach władców co mogą z poddanymi, określają rozmiar asymetrii, rozmiar przewagi władców nad poddanymi

·         Normy obywatelskie- określają uprawnienia podporządkowanych, rządzonych, określają rozmiar kontrasymetrii, np. prawa wyborcze

·         Normy społeczne- regulują zakres współpracy rządzących i rządzonych, określają zakres symetrii w stosunkach władzy politycznej

24.10.11

LEGITYMIZACJA (legitimere)

Legitymacja-proces tożsamy do prawomocności

Legitymizacja-proces dochodzenia do legitymacji

Delegitymizacja- erozja prawomocności

Relegitymizacja-ponowne nabycie prawomocności

Amitai Etzioni wyróżnił 7 sytuacji, które powodują, że możliwe jest utrzymanie władzy:

-przymus lub groźba jego zastosowania

-tradycja

-apatia

-pragmatyczne przyzwolenie                             

-instrumentalna akceptacja

- normatywna zgoda                                                                                                              kwestia stopnia                   wolności                                

-idealna normatywna zgoda (legitymizacja na max poziomie, zgadzamy się we wszystkim z przywódcą)

Sposoby podtrzymania władzy państwowej:

-przemoc

-Fatalistyczne przekonanie ludzi (nic się nie da zrobić)

-interesowna adaptacja do systemu władzy

- legitymizacja (?)

Max Weber stworzył klasyczną koncepcję prawomocności . Podstawową cechą państwa jest legitymowanie siły. Traktował wielkie panowanie za wiążące, gdy poddani uważali, że tak być powinno. Każde panowanie może być wiążące, dzięki czynnikom:

-afektywnym (uczuciowym)

-racjonalno-aksjologiczne( wg tego władcy działają racjonalnie , wiara w to, że władza i panowanie są nakazem i środkiem realizacji określonych wartości etycznych)

-interesy (ludzie uważają, że będą zaspokojone ich potrzeby)

Max Weber teorię legitymizacji oparł na trzech rodzajach prawomocnego panowania:
a. władzy tradycyjnej( oparte na wierze rządzących w prawomoc władzy, bo oni istnieli zawsze/0, dziedziczymy status społeczny to dziedziczenie –główne źródło legitymacji

b. władzy charyzmatycznej(dar, talent, cos nadzwyczajnego), wynika z cech osobistych przywódcy, proroka, etc, występuję najczęściej w momencie kryzysu; rutynizacja charyzmy może trwać kilka miesięcy, lat, etc.; jest czymś wyjątkowym, związanym raczej z konkretną osobą niż instytucją, np. Lech Wałęsa, wyczerpywanie się charyzmatyczności

c. władzy legalnej.-istnieje dzięki ustawie

David Easton:

Podstawowym czynnikiem konfrontujących społeczeństwa jest brak dóbr traktowanych jako wartość; aby utrzymać ład potrzeba jest legitymacja

Rodzaje legitymizacji:

·         prawomocność ideologiczna- opieranie się władzy na określonych wartościach i pryncypiach, zdobycie akceptacji dla zasad wg których władza jest zorganizowana w sys. politycznym. Źródłem legitymacji ideologia lub działania władzy korzystne dla społeczeństwa i tak przez nie oceniane; skonfrontowany wobec wartości, czy je akceptujemy czy nie

·         legitymacja strukturalna- opiera się na przekonaniu o praworządnych char. norm regulujących stosunki władza-społeczeństwo ( prawo do wpływu na decyzje władzy i na sam wybór tejże poprzez odpowiednie normy i instytucje) ; normy imperialne; obywatelskie, społeczne

·         legitymacja personalna- opiera się na osobistym stosunku otoczenia do rządzących – autorytety

Kryteria zachowań wyborczych:

1.       legitymacja

2.       skuteczność

Możliwość przyjęcia czy legitymacja jest wysoka czy nie

System polityczny jest stabilny gdy poziom legitymacji jest wysoki lub jeden z czynników jest wysoki.

Niestabilność jest gdy 2 kryteria są spełnione w minimum. Występuje wypowiadanie posłuszeństwa.