Monita politico-moralia. Przestrogi polityczno-obyczajowe. Icon ingeniorum. Wizerunek umysłów i charakterów_1999 [Andrzej Maksymilian Fredro].pdf

(11952 KB) Pobierz
ANDRZEJ
MAKSYMILIAN
FREDRO
MONITA. POLITICO-MORALIA
PRZESTROGI
POLITYCZNO-OBYCZAJOWE
BIBLIOTEKA
PISARZY
STAROPOLSKICH
zesp ó ł redakcyjny
Adam K arpiński (przewodniczący)
Krzysztof Mrowcewicz
Ewa Jolanta Głębicka
Ariadna Masłowska-Nowak (sekretarz)
14
TOM
Instytut B a d a ń L itera ck ich PAN
Stow arzyszenie „Pro Cultura Litteraria”
ANDRZEJ
MAKSYM ILIAN
FREDRO
МОМ ГЛ rO I ITICO-м о к л и Л
*
PRZESTROGI
POLTTYCZNO-OBYCZAJOWE
W TŁUMACZENIU JANA IGNAŒGO JANKOWSKIEGO
ORAZ
ICON INGENIORUM
*
WIZERUNEK UMYSŁÓW I CHARAKTERÓW
W TŁUMACZENIU EWY JOLANTY GŁĘBICKIEJ
WY D A I . Y
EWA JOLANTA GŁĘBICKA I ESTERA LASOCIŃSKA
IBL
W y d a w n ic tw o
I n s ty tu t
B adań
L ite ra c k ic h
PRO
CULTURA
» ITTERARJA
1999 W arsza w a
Redakcja
Ariadna Maslowska-Nowak
Korekta
Krystyna Petryk
Projekt okładki
Małgorzata Żarska
Opracowanie typograficzne
Adani Rysie wic/
Łamanie
Wydawnictwo IBL / Helena Dziurnikowska
Książka dofinansowana ze środków Komitetu Badań Naukowych
© Copyright by Ewa Jolanta Głębicka. Estera Lasocińska. 1999
© Copyright by Stowarzyszenie ..Pro Cultura Litteraria". 1999
© Copyright for this edition by Wydawnictwo Instytutu Badań
Literackich PAN. 1999
Druk i oprawa
D rukarnia Wydawnictw Naukowych S.A.
Lodź. ul. Żwirki 2
ISBN 83-87456-36-5
WPROWADZENIE DO LEKTURY
Monita politico-moralia
- zbiór wskazówek pouczających jak należy
żyć i postępowrać. by zyskać poważanie wśród współobywateli - to dzieło
człowieka, który znał politykę zarówno z teorii, jak praktyki. W roku
1664. kiedy
Monita
zostały opublikowane. Andrzej Maksymilian Fredro
miał za sobą co najmniej osiemnaście lat politycznej działalności1. W tym
czasie przebył drogę od posła na sejmik i sejm do senatora Rzeczypospoli­
tej“. przy czym trzeba podkreślić, że ten syn stolnika przemyskiego pierw­
szy w swej rodzinie osiągnął godność senatorską. Właśnie Fredro był
w 1652 r. marszałkiem pamiętnego sejmu zerwanego przez posła upickie-
go, Władysława Sicińskiego^. Przyszły autor
Monita politico-moralia
ze­
tknął się również z problemami polityki zagranicznej, gdy w roku 1647
brał udział w pracach komisji do spraw granicznych między Polską i Wę­
grami. a w 1651 został przez Jana Kazimierza wysłany w poselstwie do
księcia Siedmiogrodu. Jerzego II Rakoczego.
1 Fredro rozpoczął swą polityczną karierę od posłowania na sejm w 1646 r.. gdy miał
dwadzieścia kilka lat (nie znamy dokładnej daty urodzin autora
M onitów,
wiemy tylko, że
przyszedł na świat około 1620 r.). Informacje o życiu pisarza powtarzamy tu za biogramem
autorstwa Władysława Czaplińskiego w
Polskim Słowniku Biograficznym
(t. 7. s. 114-116)
i pracą Zbigniewa Rynducha.
A ndrzej M aksymilian Fredro (portret literacki).
Gdańsk 1980.
2 W październiku 1654 r. Fredro został mianowany kasztelanem lwowskim, tytuł ten
widnieje też na karcie tytułowej
Monitów.
3 Fredro nie tylko w pełni uznał prawomocność pierwszego
liberum reto
, ale miał później
uzasadniać teoretycznie słuszność zasady jednomyślności w sejmie (o poglądach Andr/eja
Maksymiliana Fredry na temat
liberum reto
pisze obszernie Zbigniew Ogonowski [w:]
Filo­
zofia po lityczn a w Polsce XVII wieku i tradycje dem okracji europejskiej.
Warszawa 1999
(wyd. 2), s. 9-57: Czytelnik znajdzie tu również omówienie prac dawniejszych badaczy).
Zgłoś jeśli naruszono regulamin