Mózg a zachowanie - Anatomiczne podstawy pamięci
pamięć = zdolność organizmu do kodowania, przechowywania i odtwarzania informacji
Typy pamięci:
1) ze względu na czas zapamiętywania
Pamięć
Cechy
Czas przechowywania informacji
Sensoryczna
+ ikoniczna - wzrokowa
+ echoiczna - słuchowa
Polega na wstępnym kodowaniu informacji związanym bezpośrednio z percepcją
Od kilku milisekund do kilku sekund
Krótkotrwała (operacyjna/świeża)
Ma niewielką pojemność, dotyczy zachowań bieżących lub odtwarzania zapamiętanych bodźców po bardzo krótkim czasie
Od kilku do kilkudziesięciu sekund
Długotrwała
Ma bardzo dużą pojemność, część przechowywanych przez nią informacji nigdy nie ulega zapomnieniu
Długotrwały
2) ze względu na charakter nabywanej informacji
Podtypy
Rodzaj zapamiętywanej informacji
Deklaratywna - informacje przywoływane są świadomie, mogą być zapamiętane już po jednej ekspozycji
epizodyczna
Miejsca i zdarzenia
semantyczna
Fakty i wyobrażenia
Proceduralna (niedeklaratywna) - nieświadoma; informacje są przywoływane na drodze zachowania, a ich zapamiętanie wymaga często wielu powtórzeń
Obejmująca umiejętności
Umiejętności np. motoryczne
Obejmująca nawyki
Nawyki nabyte drogą warunkowania
prymacja
Łatwiejsze przetwarzanie informacji dzięki jej preekspozycji (nawet jeśli nie została ona świadomie dostrzeżona)
habituacja
Stopniowe zmniejszanie reakcji na powtarzany, nieistotny bodziec
sensytyzacja
Uwrażliwienie na często eksponowany bodziec
Amnezja = zaburzenie deklaratywnej pamięci długotrwałej spowodowane uszkodzeniem przyśrodkowych części płatów skroniowych, wzgórza lub okolic przedczołowych mózgu wskutek choroby, wypadku lub interwencji chirurgicznej
Rodzaje:
A. następcza (anterogradna) → brak zdolności uczenia się i zapamiętywania po wystąpieniu zaburzenia, które wywołało amnezję
B. wsteczna (retrogradna) → brak pamięci zdarzeń, które pojawiły się przed wystąpieniem zaburzenia
Metody badania lokalizacji funkcji pamięciowych:
1) badania aktywności → wykrywają pobudzenie neuronów wskutek wykonywania zadania kontrolnego
wady: pokazują jedynie, że dana struktura jest skorelowana z procesem pamięciowym, ale niekoniecznie jest jego podłożem
2) wyłączeniowe → oceniają zmiany w wykonaniu zadania po wyłączeniu aktywności pewnej części mózgu (eksperymentalne powodowanie uszkodzeń u zwierząt lub badanie ludzi z uszkodzeniami powstałymi na skutek choroby czy wypadku)
wady: niepewność dotycząca rozległości uszkodzenia (u ludzi), możliwe niespecyficzne wpływanie uszkodzonej struktury na inną strukturę, która jest faktycznym podłożem procesu pamięciowego, co fałszuje wynik badania
Rola struktur mózgowych w zapamiętywaniu
Struktura
Rola
Kora węchowa
Rozpoznawanie wzrokowe i dotykowe - kojarzenie par bodźców
Hipokamp
Pamięć epizodyczna, zwłaszcza przestrzenna
Ciało migdałowate
Pamięć emocjonalna (kojarzenie bodźców ze wzmocnieniem)
Kora przedczołowa
grzbietowo-boczna
Pamięć operacyjna - przetwarzanie lokalizacji obiektów
brzuszna
Pamięć rozpoznawcza - przetwarzanie informacji o samych obiektach
Zwoje podstawy = ciało prążkowane (jądro ogoniaste, skorupa, gałka blada) + jądro niskowzgórzowe + istota czarna
Pamięć proceduralna (w interakcji ze wzgórzem i korą przedczołową) - wytwarzanie trwałych form zachowania
psychika1