Seler - uprawa.pdf

(1050 KB) Pobierz
INSTYTUT OGRODNICTWA
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Metodyka
INTEGROWANEJ OCHRONY
SELERA
(Materiały dla doradców)
„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie.”
Projekt opracowany przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Pomocy Technicznej Programu Rozwoju
Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013
Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013
Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi
___________________________________________________________________________
Skierniewice 2013
_____________________________________________________________________________________________________
INSTYTUT OGRODNICTWA
w Skierniewicach
Dyrektor – Prof. dr hab. Franciszek Adamicki
METODYKA
INTEGROWANEJ OCHRONY
SELERA
Opracowanie zbiorowe
pod redakcją dr Marii Rogowskiej
Autorzy metodyki:
Dr Maria Rogowska
Dr Zbigniew Anyszka
Mgr Joanna Golian
Prof. dr hab. Stanisław Kaniszewski
Prof. dr hab. Józef Robak
Zdjęcia wykonali:
Dr Zbigniew Anyszka, prof. dr hab. Józef Robak
Dr Maria Rogowska, mgr Joanna Golian
ISBN 978-83-60573-91-4
©Instytut
Ogrodnictwa, Skierniewice 2013r.
Wszelkie prawa zastrzeżone. Żadna cześć niniejszej książki nie może być reprodukowana
w jakiejkolwiek formie i w jakikolwiek sposób bez pisemnej zgody wydawcy.
Prawa autorskie zgodnie z umową przeniesiono na Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju
Wsi oraz zamawiającego (FAPA).
2
SPIS TREŚCI
I. WSTĘP …………………………………………………………………………….
II. AGROTECHNIKA W INTEGROWANEJ OCHRONIE SELERA ……………...
2.1. Stanowisko i płodozmian …………………………………………………….
2.2. Uprawa roli i przygotowanie gleby do sadzenia i siewu ……………………..
2.3. Dobór odmian ………………………………………………………………...
2.4. Metody i terminy uprawy ………………………………………………….…
2.5. Nawożenie
III. OCHRONA PRZED ORGANIZMAMI SZKODLIWYMI ……………………...
3.1. Profilaktyka w ograniczaniu organizmów szkodliwych ……………………..
3.1.1. Zasady higieny fitosanitarnej ………………………………………………
3.2. Dostępne programy i systemy wspomagania decyzji w ochronie roślin ……..
IV. INTEGROWANA OCHRONA SELERA PRZED CHWASTAMI ……………..
4.1. Występowanie i szkodliwość chwastów dla selera …………………………..
4.1.1. Gatunki chwastów częściej występujące w uprawach selera ………………
4.2. Zapobieganie i zwalczanie chwastów metodami agrotechnicznymi …………
4.2.1. Mechaniczne zwalczanie chwastów ……………………………………….
4.3. zastosowanie ściółek …………………………………………………………
4.4. Termiczne zwalczanie chwastów …………………………………………….
4.5. Chemiczne zwalczanie chwastów ……………………………………………
4.5.1. Dobór herbicydów w uprawie selera ……………………………………….
4.5. 2. Podejmowanie decyzji o stosowaniu herbicydów oraz progi szkodliwości
4.6. Następstwo roślin po zastosowaniu herbicydów ……………………………..
4.7. Odporność chwastów na herbicydy i metody jej ograniczania ………………
V. INTEGROWANA OCHRONA SELERA PRZED CHOROBAMI ……………...
5.1. Opis chorób selera i ich sprawców oraz profilaktyka i zwalczanie ………….
5.2. Niechemiczne metody ograniczania chorób selera …………………………..
5.2.1. Metoda agrotechniczna …………………………………………………….
5.2.2. Metoda hodowlana …………………………………………………………
5.2.3. Metoda biologiczna ………………………………………………………...
5.3. Zasady stosowania środków ochrony roślin w uprawie selera ……………….
5.4. Odkażanie gleby i podłoży ogrodniczych ……………………………………
5.3. Podejmowanie decyzji o wykonaniu zabiegów ochrony…………………….
5.6. Zaprawianie nasion …………………………………………………………..
5.7. Charakterystyka środków ochrony stosowanych w uprawie selerów przed
chorobami …………………………………………………………………….
5.8. Odporność sprawców chorób na fungicydy i metody jej ograniczania
3
5
5
5
6
6
6
7
8
9
9
10
11
11
11
15
15
16
16
16
17
17
18
18
19
19
23
23
24
24
24
25
25
26
26
26
VI. INTEGROWANA OCHRONA SELERA PRZED SZKODNIKAMI …………..
6.1. Opis szkodliwych gatunków, profilaktyka i zwalczanie ……………………..
6.2. Metody ograniczania szkodników w integrowanej ochronie selera ………….
6.2.1. Metoda agrotechniczna …………………………………………………….
6.2.2. Metoda fizyczna …………….……………………………………………...
6.2.3. Metoda mechaniczna ……………………………………………………….
6.2.4. Metoda biotechniczna ………………………………………………………
6.2.5. Metoda hodowlana …………………………………………………………
6.2.6. Metoda biologiczna ………………………………………………………...
6.2.7. Metoda chemiczna …………………………………………………………
6.3. Ochrona organizmów pożytecznych i stwarzanie warunków sprzyjających
ich rozwojowi ………………………………………………………………...
6.4. Odporność szkodników na insektycydy i metody jej ograniczania ………….
6.5. Zasady bezpiecznej ochrony roślin dla pszczół i innych owadów
zapylających ………………………………………………………………….
VII. DOBÓR TECHNIK APLIKACJI ŚRODKÓW OCHRONY ROŚLIN …………
7.1. Kalibracja opryskiwacza ……………………………………………………..
7.2. Przygotowywanie cieczy roboczej środków ochrony roślin …………………
7.3. Technika wykonywania opryskiwania w uprawach polowych warzyw ……..
7.4. Warunki bezpiecznego stosowania środków ochrony roślin i postępowania
po wykonaniu zabiegu ……………………………………………………….
VIII. PRZECHOWYWANIE ŚRODKÓW OCHRONY ROŚLIN …………………..
IX. EWIDENCJA ZABIEGÓW ŚRODKAMI OCHRONY ROŚLIN
I ORGANIZMÓW SZKODLIWYCH …………………………………………..
X. FAZY ROZWOJOWE ROSLIN SELERA W SKALI BBCH ……………………
XI. LITERATURA …………………………………………………………………...
27
30
35
35
37
37
37
37
38
39
41
42
43
44
45
46
47
48
49
51
48
53
4
I. WSTĘP
Nowoczesne technologie stosowane w produkcji rolniczej mają za zadanie dostarczenie
odpowiedniej jakości żywności, zapewnienie bezpieczeństwa jej wytwórcom i konsumentom,
a także ochronę środowiska przyrodniczego. Jednym z podstawowych elementów technologii
produkcji warzyw jest ochrona przed organizmami szkodliwymi. Metody zapobiegania
i zwalczania agrofagów oraz ocena tych metod zmieniały się na przestrzeni lat, jak też
następowały zmiany w ustawodawstwie z zakresu ochrony roślin. Uznanie przez MRiRW
w roku 2007 Integrowanej Produkcji za krajowy system jakości żywności, stanowiło ważny
krok w poprawie bezpieczeństwa żywności i ochrony środowiska. Kluczowym elementem
Integrowanej Produkcji jest Integrowana Ochrona (IO) przed organizmami szkodliwymi,
obowiązkowa od roku 2014. Koncepcja integrowanej ochrony powstała w latach 50-tych
ubiegłego wieku i z czasem została uznana jako metoda uzyskiwania zdrowej żywności
i ochrony środowiska.
Integrowana ochrona, stanowiąca podstawowy dział integrowanej produkcji i technologii
gospodarowania, uwzględnia wykorzystanie w sposób zrównoważony postępu
technologicznego i biologicznego w uprawie, ochronie i nawożeniu roślin przy jednoczesnym
zapewnieniu bezpieczeństwa środowiska przyrodniczego. Istotą integrowanej ochrony roślin
warzywnych jest uzyskiwanie wysokich plonów, o dobrej jakości, w optymalnych warunkach
uprawy, w sposób nie zagrażający naturalnemu środowisku i zdrowiu człowieka. W ochronie
integrowanej w możliwie największym stopniu wykorzystuje się naturalne mechanizmy
biologiczne i fizjologiczne roślin, wspierane przez racjonalne wykorzystanie
konwencjonalnych, naturalnych i biologicznych środków ochrony roślin.
Seler korzeniowy(Apium
graveolens
L. var.
rapaceum (Mill.)
DC.) jest to dwuletnia
roślina warzywna, należąca do rodziny selerowatych (Apiace). Uprawiany jest jako roślina
przyprawowa. Ostatnio rośnie znaczenie selera jako dodatku do potraw oraz jako surowca do
przetwórstwa (konserwy, mrożonki, susze).
W ochronie przed organizmami szkodliwymi następują istotne zmiany, z uwagi na
systematyczne zmniejszanie się asortymentu środków do ochrony chemicznej. Wpływa to na
rozwój nowych metod ochrony przed agrofagami, doskonalenie metod stosowanych
dotychczas i racjonalne ich wykorzystanie w produkcji.
II. AGROTECHNIKA W INTEGROWANEJ OCHRONIE SELERA
2.1. Stanowisko i płodozmian
Najlepszym stanowiskiem do uprawy selera jest stanowisko po roślinach bobowatych,
tj po fasoli, grochu, koniczynie, lucernie a także po mieszankach strączkowo zbożowych.
Rośliny te pozostawiają glebę w dobrej strukturze i o dużej zasobności w azot. Dobrymi
przedplonami są również stanowiska po zbożach oraz po warzywach dyniowatych jak ogórek,
cukinia. Seler można również uprawiać po pomidorach, papryce lub po porach, a także po
roślinach kapustnych tj. po kapuście, kalafiorze, brokule, które zmniejszają populacje nicieni
w glebie. Selery są bardzo podatne na choroby grzybowe i nicienie, dlatego należy unikać
stanowisk po roślinach, które są żywicielami dla gatunków nicieni stanowiących największe
zagrożenie dla uprawy selera. Największe zagrożenie dla selera stanowi zwiększona
populacja niszczyka zjadliwego, który może występować w uprawie cebuli, pietruszce lub
selerze. Występowanie niszczyka zjadliwego powoduje zmniejszenie plonu i złe
przechowywanie korzeni, natomiast w przypadku dużej populacji tego nicienia następuje
gnicie korzeni po zbiorze, a w niektórych przypadkach bezpośrednio na polu w czasie
uprawy. Innym groźnym nicieniem powodującym ordzawienie korzeni jest szpilecznik
5
Zgłoś jeśli naruszono regulamin