Wais K. Dusza ludzka (1917).pdf

(10495 KB) Pobierz
OBRONA
RELIGII KATOLICKIEJ
TOM III
DUSZA LUDZKA
NAPISAŁ
X. D* KAZIMIERZ WAIS
PROFESOR UNIWERSYTETU I REKTOR SEMINARYUM
DUCHOWNEGO OBRZ. ŁACIŃSKIEGO WE LWOWIE.
KRAKÓW 1917
NAKŁADEM WYDAWNICTWA DYECEZYALNEGO KSIĄŻEK RELIGIJNEJ TREŚCI.
DRUKARNIA UNIWERSYTETU JAGIELLOŃSKIEGO POD ZARZ. J. FILIPOWSKIEGO.
NIHIL OBSTAT.
Dr. Adalbertus Szmyd
censor.
L. 2321.
POZWALAMY DRUKOWAĆ.
Od Ordy nary atu Biskupiego ob. łac.
Przemyśl, dnia 7 maja 1917.
f Józef Sebastyan
biskup.
SPIS RZECZY.
W s t ę p .....................................................................• . . . . str.
1—3.
ROZDZIAŁ I.
Ro z um.
Stosunek czucia do wyobrażenia. — Co to jest pojęcie? — Jego
cechy. — Istotna różnica między pojęciem a czuciem i wyobraże­
niem .— Czy pojęcie może powstać przez zlewanie się wyobrażeń?—
Pojęcie a wyobrażenie zbiorowe. — Pojęcie a wyraz. — Błędne teorye
St. Milla, Hume’a, Taine’a i Ribota o pojęciu. — Geneza pojęcia
przez ewolucyę spostrzeżeń lub wyobrażeń nie możliwa. — Rzekome
sprzeczności w pojęciu według Berkeleya. — Rozum, tworzący po­
jęcia, musi być władzą duchową. — Genialna teorya Arystotelesa
0 początku pojęć pierwotnych. — Sądy i wnioski nie są przeobra­
żeniem poznania zmysłowego. — Skąd się bierze według St. Milla
złudzenie ogólności i konieczności sądów idealnych? — Ocena jego
hipotezy. — Bezpodstawność ewolucyjnej hipotezy H. Spencera. —
Każdy rozwinięty umysłowo człowiek tworzy ogólne pojęcia i za­
sady. — Zwierzęta nie mają ni pojęć, ni zasad.— Ciekawa historya
»Mądrego Jasia“. — Konie elberfeldzkie na pewno nie myślą. — Ro­
zum jako świadomość i pam ięć.......................................... sir. 5—57.
ROZDZIAŁ II.
Wola.
Wola różni się od pożądania zmysłowego. — Nie można też jej ob­
jawów mieszać z aktami poznania. — Najcenniejszym przymiotem
woli jest wolność niektórych jej aktów.—Determinizm metafizyczny
wytacza niesłusznie przeciw wolnej woli zasadę przyczynowości
1 racy i. — Zasada racy i jest zachowana nawet wtedy, gdy wybór
odbywa się między dwoma równemi dobrami lub gdy z dwóch dóbr
wybieramy mniejsze. — Determinizm fizyczny rozciąga mylnie panu­
jący w święcie mechanizm na wszystkie czyny ludzkie.— W szcze­
gólności prawo zachowania energii nie znosi wolnej woli. — Determi-
nizm psychologiczny uważa niezgodnie z rzeczywistością każdy akt
woli za konieczne następstwo poprzedzających stanów psychicznych.—
Dowody wolności woli. — Dowód metafizyczny.* wolność woli wy­
nika z naszej rozumnej natury. — Dowód z porządku moralnego:
wolność woli jest kamieniem węgielnym wszelkiej moralności. —
Wykręty deterministów celem uratowania pojęć moralnych, zwła­
szcza odpowiedzialności i winy. — Dowód psychologiczny: świado­
mość nam mówi, że w wielu wypadkach działamy z wolnością. —
Sławny zarzut St. Milla. — Czy głos świadomości o wolnej woli nie
jest złudzeniem, pochodzącem z naszej ignorancyi? . . . str. 58 —107.
ROZDZIAŁ III.
Jaźń psychiczna.
Czynności psychiczne domagają się jako swej przyczyny jaźni psy­
chicznej. — Ta jaźń jest czemś rzeczywistem. — Jedność jaźni. —
Odpowiedź na rozmaite zarzuty fenomenalistów, skierowane przeciw
tejże jedności. — Mylnie także fenomenaliści odrzucają inny przy­
miot jaźni, a mianowicie trwałą tożsamość. — Fakta, przytoczone
przez J. Lachelier i E. Macha, nie świadczą o zmienności jaźni. —
Jak tłumaczyć t. zw. przemianę lub podwojenie (następcze i współ­
czesne) osobowości, spotykane w histeryi i hipnozie? — Substan-
cyalność jaźni. — Nowożytni wrogowie substancyi wogóle, a sub-
stancyi jaźni czyli duszy w szczególności. — Aktualistyczna teorya
duszy: dusza jest tylko sumą przeżyć wewnętrznych. — Zarzuty
Wundta, Paulsena i Ebbinghausa przeciw substancyalności duszy.—
Ogólna obrona substancyi jako bytu rzeczywistego: musi istnieć
przynajmniej jedna substancya; owszem, wbrew temu, co z pantei-
stami utrzymują aktualiści, doświadczenie uczy, że substancyi jest
wiele. — Krytyka zarzutów Wundta, Paulsena i Ebbinghausa. —
Streszczenie najważniejszych dowodów na substancyalność duszy.
str. 108 —159.
ROZDZIAŁ IV.
S t o s u n e k d u s z y do c i ał a.
Według materyalizmu jedyną rzeczywistością jest ciało: duszy róż­
nej od ciała niema. — Dowody materyalistów i odpowiedź na nie.—
Zasadnicza różnica między światem psychicznym a materyalnym. —
Dusza w przeciwieństwie do ciała jest bytem prostym, czyli niezło-
żonym. — Spirytualizm, zwłaszcza idealistyczny, sprowadza na od­
wrót wszelką materyę do ducha. — Ocena mrzonek spirytualistycz­
nych i idealistycznych. — Parallelizm psychofizyczny uważa ciało
i duszę za dwa sposoby objawienia się tej samej rzeczywistości albo
za dwa równoległe, ale różnorodne i nie wpływające na siebie sze­
regi zjawisk. — Marne są dowody parallelistów, że między ciałem
a duszą nie może być wzajemnego działania przyczynowego: nie­
możliwość ta nie wynika ani z różnorodności zjawisk psychicznych
i cielesnych, ani z prawa zachowania energii, ani z zasady zamknię­
tej przyczynowości w przyrodzie. — Natomiast niezliczone fakta
świadczą o istnieniu wzajemnego wpływu duszy i ciała, a tein sa­
mem o fałszywości głównej zasady parallelizmu. — Mylność innych
twierdzeń hipotezy, zwłaszcza tego, że dusza i ciało są zjawiskami
tej samej rzeczywistości. — Prawdziwość dualizmu: człowiek składa
się z duszy i ciała jako dwóch różnych zasad. — Atoli dusza i ciało
nie są dwiema pełnemi substancyami, lecz dwiema częściami sub-
stancyalnemi jednej całkowitej substancyi, czyli człowieka.— Innemi
słowy, dusza jest formą substancyalną ciała. — Hipoteza Bergsona.—
Wnioski, płynące z teoryi perypatetycznej............... str. 160—211
ROZDZIAŁ V.
D u c h o w o ś ć duszy.
Co to jest duchowość? — Dowody na duchowość duszy ludzkiej
wychodzą z zasady: Operari seąuitur esse. — Szereg dowodów, za­
czerpniętych z aktów rozumu: z pojęć, sądów i wniosków, tudzież
z refleksyi; nadto warunki poznania rozumu różnią się od warun­
ków poznania zmysłowego. — Dowody, oparte na czynnościach
woli. — Mowa, nauka, sztuka, moralność i religia są niewątpliwie
objawami ducha. — Wykształcenie dzieci z natury upośledzonych
przemawia również za duchowością naszej duszy; sławna historya
Maryi Heurtinówny.— Różnica między duszą ludzką a zwierzęcą.—
Niemoralne następstwa materyalizmu. — Zarzuty matcryalistów.
Duszy nie można ani widzieć, ani sobie wyobrazić. — Czy wszyst­
kie siły są tylko rozmaitymi sposobami ruchu?
Czy niema, siły
bez materyi?
Co sądzić o parailolizmie między mózgiem a my­
ślą? — Czy materyalizm jest jaśniejszy od spirytualizmu ? — Z du­
chowości duszy wynika, że dusza może powstać jedynie przez czyn
stwórczy Boga. — Preegzystencya dusz jest bajką. . str. 212—
251.
ROZDZIAŁ VI.
N i e ś m i e r t e l n o ś ć duszy.
Ludzkość była i jest przekonana o nieśmiertelności duszy.—Wiara
w nieśmiertelność u narodów dawnych i u dzisiejszych ludów bar­
barzyńskich. Czy ta wiara powszechna daje się wytłumaczyć w y­
chowaniem, oszustwem, egoizmem, próżnością lub marzeniami sen-
iiemi
Cilozolirzne dowody na nieśmiertelność duszy.—Dowód me-

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin