Dokumentacja oceny ryzyka zawodowego młodocianego
CHARAKTERYSTYKA SPECJALNEJ OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO PRACOWNIKÓW MŁODOCIANYCH (1)
Konieczność przeprowadzenia oceny ryzyka zawodowego dla pracowników młodocianych wynika z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac.
(Dz. U. Z 2004 r. Nr 200, poz. 2047) ze zm. z dnia 5 lipca 2005 r. (Dz. U. Z 2005 r. Nr 136, poz. 1145).
Ocena ta jest typową oceną ryzyka zawodowego i powinna być przeprowadzona przyjętą do zastosowania w zakładzie metodą oceny ryzyka zawodowego.
Różni się ona jednak nieznacznie od oceny ryzyka zawodowego na stanowisku pracy pracownika pełnoletniego.
W ocenie ryzyka zawodowego pracownika młodocianego uwzględnić należy wymogi dotyczące jej struktury, wynikające z rozporządzenia w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym.
Należą do nich:
1) ocena wyposażenia oraz organizacji miejsc pracy i stanowisk pracy młodocianych;
2) organizacja procesów pracy oraz ich powiązanie;
3) charakter, stopień i okres narażenia na czynniki fizyczne, biologiczne i chemiczne;
4) forma, zakres i sposób korzystania z wyposażenia miejsc pracy, w tym z maszyn, narzędzi i sprzętu;
5) zakres i poziom szkolenia oraz instrukcji udzielanych młodocianym.
W prezentowanym przykładzie elementy te zamieszczone są w formularzu „Karta analizy ryzyka zawodowego”.
W dokonywaniu oceny ryzyka zawodowego autor posłużył się metodą wg Polskiej Normy PN-N-18002 Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego.
Ocena dla stanowiska młodocianego uwzględniać musi inne, niż odnoszące się do pracowników pełnoletnich, normatywy higieniczne związane z czynnikami szkodliwymi występującymi w środowisku pracy.
Przykład
Normatywy higieniczne dotyczące hałasu na stanowisku pracy dorosłego wynoszą:
- LEX, 8 h = 85 dB,
- Maksymalny poziom dźwięku A < 115 dB,
- Szczytowy poziom dźwięku C < 135 db,
Normatywy higieniczne dotyczące hałasu na stanowisku pracy młodocianego są niższe i wynoszą:
- LEX, 8 h = 80 dB,
- Maksymalny poziom dźwięku A < 110 dB,
- Szczytowy poziom dźwięku C < 130 db,
Koniec przykładu
Normatywy te, w zależności od rodzajów czynników szkodliwych występujących na stanowiskach pracy, czerpiemy z rozporządzenia w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac wymienionego wcześniej.
Pamiętajcie, że bez wykazu prac wzbronionych młodocianym, dostosowanego do charakteru wykonywanej w zakładzie pracy, nie przeprowadzicie poprawnie oceny ryzyka zawodowego pracownika młodocianego.
PRZYKŁADY NIEZBĘDNYCH DOKUMENTÓW (1)
...
Zgodnie z art. 226 Kodeksu pracy, pracodawca:
1) ocenia i dokumentuje ryzyko zawodowe związane z wykonywaną pracą oraz stosuje niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko,
2) informuje pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą, oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami.
Ocena ryzyka wymaga przedstawienia dokumentacji opisującej drogę postępowania i osiągnięte rezultaty.
Dokumentacja taka, proponowana przez autora w formie:
- karty analizy ryzyka zawodowego,
- karty oceny ryzyka zawodowego,
- informacji dla pracownika dotyczącej ryzyka zawodowego powinna zawierać:
1. opis obiektu (procesu, urządzenia lub maszyny), dla której przeprowadzono ocenę ryzyka (np. specyfikację, granicę obiektu, określony zakres eksploatacji, użycia),
2. stwierdzone zagrożenia:
- stwierdzenie sytuacji niebezpiecznych,
- uwzględnione zdarzenia niebezpieczne mające wpływ w przeszłości,
3. informacje wykorzystane w ocenie ryzyka:
- wykorzystane dane i ich źródła (np. wypadki z przeszłości, dane i doświadczenie w zmniejszaniu ryzyka w podobnych, porównywalnych obiektach),
- niepewność w ocenie granicy błędu użytych danych i ich wpływu na wartościowanie ryzyka,
4. cele osiągnięte przez zastosowane środki ochrony,
5. zastosowane środki ochrony do zlikwidowania zagrożeń lub zmniejszenia ryzyka,
6. wynik zakończonej oceny ryzyka, (określenie, czy ryzyko zawodowe jest dopuszczalne).
7. informację o ryzyku zawodowym przedstawianą pracownikowi do zapoznania się z oceną.
Powinny być w niej również przedstawione elementy podlegające ocenie wynikające z § 4 rozporządzenia w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac.
Karta analizy ryzyka zawodowego (2)
W tabeli nr 1 przedstawiamy Wam przykładową kartę analizy ryzyka zawodowego młodocianego mechanika samochodowego.
Karta zawiera:
§ identyfikację zakładu pracy,
§ nazwę stanowiska pracy,
§ autora (ów) oceny i datę jej sporządzenia,
§ informacje o stanowisku pracy, mające wpływ na poziom ryzyka zawodowego,
§ organizację pracy w odniesieniu do młodocianych,
§ organizację procesów pracy i ich powiązanie,
§ gdzie zlokalizowane jest stanowisko pracy i jakie zadania się na nim realizuje;
§ jakie osoby pracują na ocenianym stanowisku ze szczególnym zwróceniem uwagi na:
- ich wykształcenie w zakresie przygotowania do wykonywania zawodu,
- młodocianych,
- osoby niepełnosprawne itp.
§ jakie środki pracy, materiały i operacje technologiczne stosuje się na stanowisku pracy,
§ jakie czynności wykonywane są na stanowisku pracy, w jakim czasie i w jaki sposób są one wykonywane przez poszczególne osoby pracujące na tym stanowisku,
§ formę, zakres i sposób korzystania z wyposażenia miejsc pracy, w tym z maszyn, narzędzi i sprzętu,
§ zakres i poziom szkolenia oraz instrukcji udzielanych młodocianym,
§ jakie normy i przepisy są wymagane na tym stanowisku,
§ jakie zagrożenia i ich źródła zidentyfikowano,
§ jakie są możliwe skutki zidentyfikowanych zagrożeń,
§ jakie środki ochrony zbiorowej i indywidualnej stosuje się na stanowisku pracy,
§ jaka jest ilość wypadków i chorób zawodowych oraz wszystkich innych szkodliwych dla zdrowia pracowników efektów.
Tabela 1. Przykład karty analizy ryzyka zawodowego młodocianego mechanika samochodowego
..........................................................................................(nazwa zakładu pracy)
Kolejny numer karty: ................................................
Autor: ..........................................
Stanowisko pracy: mechanik samochodowy (młodociany)
Data: ............................................
A. INFORMACJE O STANOWISKU PRACY
Opis stanowiska pracy
Stanowisko pracy zlokalizowane jest w budynku murowanym, parterowym w hali napraw o powierzchni itp. 120 m2 i wysokości 3,5 m, z dwoma stanowiskami obsługowymi z kanałem i jednym stanowiskiem płaskim z podnośnikiem 2-kolumnowym. Posadzki w hali napraw i w ciągach komunikacyjnych są sprawne technicznie. Instalacja elektryczna maszyn, urządzeń i narzędzi stosowanych w procesie pracy w zakresie ochrony przeciwporażeniowej i rezystancji izolacji jest opomiarowana oraz sprawna. Stanowisko pracy zostało urządzone stosownie do rodzaju wykonywanych na nim czynności i psychofizycznych właściwości pracownika. Wymiary wolnej powierzchni stanowiska pracy zapewniają uczniom swobodę ruchu wystarczającą do wykonywania pracy w sposób bezpieczny, z uwzględnieniem wymagań ergonomii. Oświetlenie światłem dziennym, uzupełnione światłem elektrycznym – spełnia wymogi. Temperatura pomieszczeń nie jest niższa niż 14°C. Mechaniczna i grawitacyjna wentylacja w pomieszczeniach spełnia wymogi oraz jest sprawna. Zabezpieczenie pożarowe są zgodne z wymogami rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z 16 czerwca 2003 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. nr 121, poz. 1138). Drogi ewakuacyjne są wyznaczone w wystarczającej ilości i oznakowane piktogramami zgodnymi z Polską Normą PN-92/N-01256.02 Znaki bezpieczeństwa. Ewakuacja. Zapewniono pierwszą pomoc przez możliwość skorzystania z wyposażonej w środki opatrunkowe apteczki pierwszej pomocy, zgodnie z wymogami rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650).
Organizacja pracy
Uczniowie wykonują czynności związane z nauką zawodu w zakresie określonym programem nauczania i praktyki oraz zgodne z wykazem prac wzbronionych młodocianym. Ciężar materiałów przenoszonych ręcznie, nie przekracza dopuszczalnych norm dźwigania dla młodocianych. Do przemieszczania ładunków przekraczających normy dźwigania uczniowie mogą stosować urządzenia pomocnicze. Uczniowie są zapoznani z instrukcjami bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczącymi wykonywanego procesu pracy oraz zasadami bezpiecznego obsługiwania urządzeń, maszyn i narzędzi stosowanych w procesie pracy. Nie są wykonywane prace wymagające zajmowania przez ucznia wymuszonej pozycji. Uczniowie maja przydzieloną odzież roboczą.
Organizacja procesów pracy i ich powiązanie
Proces szkolenia powiązano z procesem praktycznego wykonywania zadań związanych z naprawą pojazdów. Uczniowie w trakcie zajęć teoretycznych prowadzonych przez instruktora poznają zasady wykonania poszczególnych czynności, ze szczególnym zwróceniem uwagi na stopniowanie trudności i zapoznanie z bezpiecznym sposobem ich wykonywania. Szkolenie odbywa się etapami, od czynności najprostszych do bardziej skomplikowanych. Każde samodzielnie wykonywane zadanie sprawdzane jest przez instruktora. Czas pracy młodocianych, którzy nie ukończyli 16 lat, wynosi do 6 godz. Na dobę. Uczniowie młodociani, mający ukończone 16 lat, pracują do 8 godz. Na dobę.
B. LOKALIZACJA STANOWISKA PRACY
Hala napraw i pomieszczenie diagnostyczne.
C. FAZA UŻYTKOWANIA
Nauka w zakresie naprawy i sposobu wykonywania przeglądów pojazdów samochodowych.
D. GRANICE OBIEKTU
Stanowiska pracy w głównej hali napraw, pomieszczenia socjalne i higienicznosanitarne w budynku zakładu oraz doraźnie pomieszczenia biurowe zakładu.
E. WYKONYWANE CZYNNOŚCI ORAZ SPOSÓB I CZAS ICH WYKONYWANIA
Czynności w procesie pracy wykonywane są pod nadzorem instruktorów zawodu, mianowicie:
· sprawdzenie i przygotowanie urządzeń do pracy – itp. 20 min/zmianę,
· nauka pobierania części zapasowych z magazynu (ręcznie z użyciem środków pomocniczych) – itp. 30 min/zmianę,
· nauka wykonywania czynności obsługowo-remontowych i pomoc w wykonywaniu prac remontowych (ręcznie z użyciem narzędzi ręcznych, elektronarzędzi i narzędzi pneumatycznych) – itp. 3 godz./zmianę,
· nauka w zakresie wykonywania przeglądów samochodów – czas zależny od rodzaju i typu samochodu oraz zakresu przeglądu,
· wykonywanie czynności remontowych pod nadzorem instruktora nauki zawodu – czas zależny od rodzaju pracy, zgodnie z wykazem prac wzbronionych młodocianym,
· porządkowanie stanowisk pracy – itp. 20 min/zmianę.
F. FORMA, ZAKRES I SPOSÓB KORZYSTANIA Z WYPOSAŻENIA MIEJSC PRACY, W TYM MASZYN, NARZĘDZI I SPRZĘTU
Uczniowie w zależności od etapu nauczania i rodzaju wykonywanych czynności mogą korzystać ze wszystkich narzędzi, maszyn i urządzeń stosowanych w procesie pracy w firmie. Czynności w procesie pracy wymagające stosowania narzędzi mechanicznych lub maszyn mogą być wykonywane tylko pod nadzorem instruktora. Uczniom nie wolno bez nadzoru instruktora:
· uruchamiać podnośników kolumnowych,
· używać elektr...
jmichno0