Kasper Miaskowski, Zbiór rytmów(1).pdf

(13269 KB) Pobierz
KASPER
MIASKOWSKI
ZBIÓR RYTMÓW
BIBLIOTEKA
PISARZY
STAROPOLSKICH
zespół redakcyjny
Adam Karpiński (przewodniczący)
Krzysztof Mrowcewicz
Ariadna Masłowska-Nowak (sekretarz)
TOM
3
Instytut Badań Literackich PAN
Stowarzyszenie „Pro Cultura Litteraria”
KASPER
MIASKOWSKI
ZBIÓR RYTMÓW
WYDAŁA
ALINA NOWICKA-JEŻOWA
W y d a w n ictw o 1995 W arszaw a
IBL
Instytut
B adań
L iterackich
Redakcja
Ariadna Masłowska-Nowak
Korekta komputerowa
Krystyna Petryk
Projekt okładki
Małgorzata Żarska
Opracowanie typograficzne
Adam Rysiewicz
Skład i łamanie
Wydawnictwo IBL / Helena Dziurnikowska
Wydrukowano na objętościowym papierze ekologicznym
Munken Print Extra 15
Książka dofinansowana ze środków Komitetu Badań Naukowych
© Copyright by Alina Nowicka-Jeżowa, 1995
© Copyright by Stowarzyszenie „Pro Cultura L itterariar , 1995
© Copyright for this edition by Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich
PAN, 1995
Druk i oprawa
Wrocławska D rukarnia Naukowa
ISBN 83-85605-65-7
WPROWADZENIE DO LEKTURY
I. POETA RELIGIJNY
Twórczość religijna K aspra Miaskowskiego obejmuje wiersze odpo­
wiadające biegowi roku liturgicznego: adwentowe
Antyfony...
i
H ym -
nę...,
bożonarodzeniowe
Jasłeczka..., Szopę...
i
R otuły...
wraz z epigra­
m atam i na kolejne dni Narodzenia Pańskiego, dalej teksty przeznaczone
na Wielki Post:
H istoryję... gorzkiej M ęki..., N a Kalwaryję... Mikołaja
Zebrzydowskiego,
(H
ym nę) Łotr D yzm as..., Elegię pokutną do Pana i
B o g a E l e g i ę p okutną do Naświętszej P anny..., Psalm szósty pokutny,
paschalny dialog
Pielgrzym wielkonocny; Pacierz
oraz
Chorągiew Agnie­
szki ś<więtej>.
Utwory te przedstaw iają znaczną rozmaitość gatunkową;
są wśród nich epigramaty, hymny, elegie, pieśni kolędowe, dialogi, k an ­
taty, jest także m esjada i poem at hagiograficzny. Duża liczba oraz roz­
miary tekstów religijnych (obejmujących w sumie około 3250 wersów)
skłaniały interpretatorów do uznania Miaskowskiego za przedstawiciela
dewocyjnego nurtu poezji polskiego Baroku, do ujęcia jego dzieła w ram ę
sarmackiej pobożności. Taki odruch interpretacyjny, narzucający się
współczesnemu czytelnikowi, jest zrozumiały i upraw niony Czy jednak
badawczo wystarczający?
Wiersze Miaskowskiego zyskują „werniks sarm acki” przez elementy
polonizacji przedstawianych wydarzeń biblijnych. Piłat jest tu pohańcem
lub starostą, Kajfasz zwołuje senat, pogrzeb Chrystusa odbywa się według
ceremoniału polskiego. Sąd Ostateczny sprawowany jest jak walny sejm.
Również obrady Sanhedrynu zabarwione są realiami i frazeologią jurys­
dykcji szlacheckiej, a pojmanie w Ogrójcu przebiega jak zaściankowa
„rąbanina”, przedstawiona z charakterystyczną dla naszych autorów
żywością i eksperiencją.
Trzeba jednak podkreślić, że m aniera ta jest powściągana i stosunkowo
dyskretna. Tekst Biblii i właściwy mu kontekst historyczny dominują
Zgłoś jeśli naruszono regulamin