Opinia prof. KJ dr. hab. Grzegorza Górskiego z 4 stycznia 2017 r.pdf

(96 KB) Pobierz
Opinia została sporządzona przez eksperta zewnętrznego – na zlecenie Biura Analiz Sejmowych – w celu
przygotowania materiałów odpowiadających na pytania zgłoszone przez posłów, organy Sejmu lub Kancelarii
Sejmu.
Biuro Analiz Sejmowych
OPINIA ZLECONA
Prof. KJ dr hab. Grzegorz Górski
Kolegium Jagiellońskie
Toruńska Szkoła Wyższa
BAS-2777/16
Warszawa, 04 stycznia 2017 r.
Analiza prawna
dotycząca konsekwencji wiążących się z zachowaniem posłów blokujących od
dnia 16 grudnia 2016 r. mównicę i fotel Marszałka oraz Salę posiedzeń oraz
analiza możliwości postępowania Marszałka Sejmu w celu przywrócenia
porządku na Sali obrad
W nocy z 16 na 17 grudnia 2016 roku podczas trwającego posiedzenia Sejmu
RP doszło do zablokowania przez grupę posłów Platformy Obywatelskiej,
Nowoczesnej pl oraz PSL mównicy sejmowej, a następnie fotela Marszałka Sejmu.
Wskutek tego zdarzenia Marszałek kontynuował posiedzenie Sejmu w Sali
Kolumnowej, po czym zakończył posiedzenie Sejmu po wyczerpaniu przyjętego
wcześniej porządku obrad.
Postępowanie Marszałka Sejmu, który kontynuował obrady Sejmu w innym niż
sala obrad pomieszczeniu opierało się na przysługujących mu uprawnieniach
wynikających z:
1. przepisu art. 110 ust. 2 Konstytucji RP (Konstytucja
RP z 2 kwietnia 1997 r.
(Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.)
–
Marszałek Sejmu przewodniczy
obradom Sejmu i strzeże praw Sejmu);
2. przepisu art. 10 ust. 1 pkt. 1 – 6 Regulaminu Sejmu (uchwała
Sejmu RP
z dnia 30 lipca 1992 r. Regulamin Sejmu RP (M. P. z 2012 r. poz. 32
z późn. zm.) -
Marszałek Sejmu:
1) stoi na straży praw i godności Sejmu,
2) reprezentuje Sejm, 3) zwołuje posiedzenia Sejmu, 4) przewodniczy
obradom Sejmu, 5) czuwa nad tokiem i terminowością prac Sejmu i jego
organów;
3. przepisu art.
175 Regulaminu Sejmu: (Marszałek
Sejmu czuwa nad
przestrzeganiem w toku obrad Regulaminu Sejmu oraz powagi i porządku na
sali posiedzeń).
Mimo zgodnego z Regulaminem Sejmu zakończenia posiedzenia Sejmu po
wyczerpaniu przewidzianego porządku obrad, na sali obrad Sejmu pozostała grupa
posłów z Platformy Obywatelskiej oraz Nowoczesnej pl, którzy oświadczyli,
że
nie
opuszczą tego pomieszczenia Sejmu do momentu „wznowienia obrad Sejmu” w dniu
11 stycznia 2017 roku. Powody pozostawania na sali obrad motywowane były różnie.
Początkowo formułowano postulat przywrócenia prawa posła Szczerby oraz
wycofania
się
Marszałka
Sejmu
z
propozycji
dotyczących
nowych
zasad
funkcjonowania mediów w Sejmie, a obecnie podnoszone jest twierdzenie
o „nielegalnym” uchwaleniu budżetu. I w tym zakresie argumentacja jest zmienna,
bowiem początkowo eksploatowano iż budżet został uchwalony w niewłaściwym
pomieszczeniu oraz
że
na Salę Kolumnową wpuszczano tylko posłów PiS, obecnie
usiłuje się eksploatować twierdzenie o braku
quorum
podczas głosowania nad
budżetem. Pojawiają się podobne oczekiwania ponownego głosowania ustawy
dezubekizacyjnej.
Co szczególnie istotne, te zmienne argumentacje oraz fakt blokowania sali obrad,
zostały w pełni zaakceptowane przez kierownictwa partii politycznych: Platformy
Obywatelskiej oraz Nowoczesnej pl, a także organizacji społecznej KOD.
Odnosząc się do wskazanej postawy grupy posłów, stwierdzić należy co
następuje:
W
Preambule
Konstytucji RP (Konstytucja
RP z 2 kwietnia 1997 roku (Dz.U.
z 1997 roku Nr 78, poz. 483 z późn. zm.)
zawarte jest stwierdzenie:
„pragnąc na zawsze zagwarantować́ prawa obywatelskie, a
działaniu
instytucji
publicznych zapewnić́
rzetelność́ i
sprawność́
(…)
Wszystkich,
którzy dla dobra Trzeciej Rzeczypospolitej tę Konstytucję będą
̨
stosowali,
wzywamy,
aby (…)
poszanowanie tych zasad mieli za niewzruszoną podstawę
̨
Rzeczypospolitej Polskiej”.
Tym samym ustrojodawca wskazał, iż zadaniem organów i instytucji
stosujących Konstytucję, ma być
zagwarantowanie sprawności działania instytucji
publicznych.
Najważniejszą instytucją publiczną Rzeczypospolitej jest mający mandat
narodowy parlament, składający się z dwóch izb – Sejmu i Senatu. Z całą pewnością
podjęte przez wskazaną grupę posłów, a usankcjonowane decyzjami kierownictw ich
partii działania, pozostają w jaskrawej sprzeczności z tak klarownie wyłożoną wolą
ustrojodawcy.
Wskazać tu należy również na brzmienie przepisu art. 11 ust. 1 zd. 2
Konstytucji, w
świetle
którego partie
polityczne zrzeszają
̨
na zasadach dobrowolności
i równości obywateli polskich
w celu wpływania metodami demokratycznymi na
kształtowanie polityki państwa.
Opisane wyżej działanie, polegające na blokowaniu mównicy sejmowej oraz
fotela marszałka Sejmu nie są
metodami demokratycznymi.
Wynika to wprost
z przepisów regulujących status posłów i określających precyzyjnie, co wchodzi
w zakres wykonywania mandatu posła. Przepis art. 6 ust. 2 ustawy o wykonywaniu
mandatu posła i senatora (ustawa
o wykonywaniu mandatu posła i senatora
z dnia 9 maja 1996 roku, Dz.U. z 2016 r. poz. 1510 z późn. zm.)
jako
działalność
wchodzącą w
zakres sprawowania mandatu
określił
zgłaszanie
wniosków,
wystąpienia lub głosowania na posiedzeniach Sejmu, Senatu lub Zgromadzenia
Narodowego oraz ich organów, na posiedzeniach klubów, kół i zespołów poselskich,
senackich lub parlamentarnych, a także inną działalność związaną nieodłącznie ze
sprawowaniem mandatu.
Dodatkowo stosownie do przepisu art. 14 ust. 1 wyżej wskazanej ustawy,
poseł w
wykonywaniu obowiązków poselskich w szczególności ma prawo:
1) wyrażać swoje stanowisko oraz zgłaszać wnioski w sprawach rozpatrywanych na
posiedzeniach Sejmu i jego organów;
2) wybierać i być wybieranym do organów Sejmu;
3) zwracać się do Prezydium Sejmu o rozpatrzenie określonej sprawy przez Sejm lub
komisję sejmową;
4) zwracać się do komisji sejmowej o rozpatrzenie określonej sprawy;
5)
uczestniczyć
w
podejmowaniu
poselskich
inicjatyw
ustawodawczych
i uchwałodawczych oraz w rozpatrywaniu projektów ustaw i uchwał Sejmu;
6) uczestniczyć w dyskusji nad sprawami rozpatrywanymi przez Sejm lub komisje
sejmowe;
7) wnosić interpelacje i zapytania poselskie.
Wreszcie jako jeszcze jeden obszar działalności wchodzącej w zakres
mandatu można wskazać dyspozycję przepisu art. 19 ust. 1 ustawy, w
świetle
której
w
wykonywaniu mandatu poseł lub senator ma prawo, jeżeli nie narusza dóbr
osobistych innych osób, do uzyskiwania informacji i materiałów, wstępu do
pomieszczeń, w których znajdują się te informacje i materiały, oraz wglądu
w działalność organów administracji rządowej i samorządu terytorialnego, a także
spółek z udziałem Skarbu Państwa oraz zakładów i przedsiębiorstw państwowych
i samorządowych, z zachowaniem przepisów o tajemnicy prawnie chronionej.
Nie mieści się w pojęciu
działalności związanej nieodłącznie ze sprawowaniem
mandatu jak również innej działalności związanej nieodłącznie ze sprawowaniem
mandatu
ani blokowanie mównicy sejmowej, ani blokowanie fotela Marszałka Sejmu,
ani – jak to określono ostatnio – trwająca okupacja sali obrad Sejmu. Wszystkie te
formy działania, wykraczają poza
sprawowanie mandatu.
Nie można tych działań
uznać także za odpowiadające standardowi
metod demokratycznych.
Niezależnie od głoszonych na użytek kampanii politycznej poglądów,
Polska pozostaje państwem demokratycznym. Ostatnie wybory parlamentarne
przyniosły jednak sytuację nową, nieznaną w historii demokratycznych
instytucji w Polsce, w postaci zwycięstwa w demokratycznych wyborach
ugrupowania, które uzyskało samodzielną bezwzględną większość w obu
izbach parlamentu. W praktyce politycznej po 1989 roku jest to sytuacja
całkowicie nowa, a w połączeniu ze zdobyciem przez to samo ugrupowanie
urzędu Prezydenta RP spowodowały nieznany dotąd stan demokratycznej
przewagi jednego ugrupowania politycznego. Jednak taki stan rzeczy nie
może być przecież uznany za
wykluczający istnienie mechanizmów
demokratycznych i zwalniający przegrane stronnictwa polityczne, z ich
funkcjonowania w ramach istniejących instytucji. Polski system konstytucyjny
nie formułuje dopuszczalnej metody walki politycznej, stosowanie przez
mniejszość działań, które prowadzą do paraliżu instytucji politycznych.
Przywołana dyspozycja zawarta w
Preambule
wyraźnie wskazuje – na
podstawie specyficznych polskich doświadczeń historycznych – potrzebę
zagwarantowania instytucjom publicznym możliwości
sprawnego
działania.
Skoro celem podjętej blokada mównicy oraz fotela Marszałka Sejmu, zaś
obecnie sali obrad, jest niedopuszczenie do normalnego funkcjonowania izby
poselskiej,
a odblokowanie
normalnej możliwości działania
izby jest
warunkowane ultymatywnie spełnieniem warunków, które nie podlegają
dyskusji, to takie postępowanie nie może być uznane za
metodę
demokratycznego
wpływania na rzeczywistość polityczną.
Należy także zwrócić uwagę na fakt, iż opisane działania podjęte przez grupę
posłów godzą wprost w pozycję Marszałka Sejmu. Jest ona określona przez:
1. przepis art. 110 ust. 2 Konstytucji RP:
Marszałek Sejmu przewodniczy
obradom Sejmu, strzeże praw Sejmu oraz reprezentuje Sejm na zewnątrz;
2. przepis art. 10 ust. 1 pkt. 1 – 6 Regulaminu Sejmu:
Marszałek Sejmu:
1) stoi na straży praw i godności Sejmu, 2) reprezentuje Sejm, 3) zwołuje
posiedzenia Sejmu, 4) przewodniczy obradom Sejmu, 5) czuwa nad tokiem
i terminowością prac Sejmu i jego organów).
Mamy zatem do czynienia z uniemożliwieniem wykonywania obowiązków
przez jedną z najważniejszych instytucji państwowych, a więc ostentacyjnym
sprzeniewierzeniem się dyspozycji określonej w cytowanym fragmencie
Preambuły
do Konstytucji RP.
Zachodzi w związku z powyższym pytanie, o charakter działania grupy posłów
oraz kierownictw partii politycznych do których oni przynależą, z perspektywy
przepisów prawa karnego.
Kodeks karny (ustawa
Kodeks karny z dnia 6 czerwca 1997 r. (Dz.U.
z 2016 r. poz. 1137 z późn. zm.)
przynajmniej w kilku przepisach można odnieść do
opisanych wyżej zachowań. I tak karalne jest:
1. stosowanie przemocy wobec osoby (tu Marszałka Sejmu)
w celu zmuszenia
do określonego zachowania się
(art. 191 § 1 KK);
2. wywieranie przemocą wpływu
na czynności urzędowe innego organu

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin