Głombiowski Krzysztof - Ktezjasz z Knidos. Grecki historyk perskiej monarchii Achemeni.pdf

(41348 KB) Pobierz
UNIWERSYTET
(1DAŃSKI
ZESZYTY NAUKOWE
Rozpraw~
i
monografie
24
KRZYSZTOF
GŁOMBIOWSKI
KTEZJASZ Z KNIDOS
GRECKI HISTORYK
PERSKIEJ MONARCHII ACHEMENIDÓW
GDAŃSK
1981
S
PIS
TREŚCI
WS'l'~P
.............................................•
WIADOMOŚCI
O
ŻYCIU
l
DZIEŁACH K'l'EZJASZĄ
Rozdział
I.
Rozdział:
D.
10
24
"ASSYRIAKA• •••••
A""'11za
watępn.a
„.....
.....................
•• ••• •• ••
•.
••• •• ••• •• •••• •
••••••••••••••••••••••••••
•••••
„
•••••••••••••
„ •. • • • • • • • • • •
24
66
'1'71
Przekład
I Interpretacja zachowanych
rr-ag1nent6w
•••••••••
„
Rozdzłał
m.
"PERSIKA• ••••••••
„
Arłallzo. wstępna
•••••••••••••••••••••••••••••••
1?1
Przeldl>.d
I Interpretacje cachowanych
traament6w •••• • • •• • •••••••••• • •• • ••••••••• • • • • 184
Rozdział
lV.
„D\JDil<A." •••••••••••••••••••••
„ • • • •
•
• • • • • • • • •
279
Analizo.
wstępna
• •
•
• • • • • • • • •• • • • • • • • • • •••••• •
•
• • 279
Przekład
I
interpretacje Zllchowanych
fre.gmentów • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
•
• • • • • • • • • • • • • • • •
286
RozdzlAł
V.
WARTO~Ć
HISTORYCZNA I Lrl'ERACKA DZIEL
K'l'EZ.JĄSZA
•••••••••••••••••••••••••••••••• 322
AN'EKS
••• •. • • • ••• • •• • • • • • • • • • • , • • •• • • • • • • • • •• • • • • • • , 347
SUM'M.ARY
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •••• • •• • • • • • • • •• • •••••• • • 393
PE&ME
•••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
395
.Już
c 8Ól'cl przed
p6ł wlekłem St.!inlsłAw
Wltkowakl
'W}'t'4Uł
ubole-
wanie.
że
nie
łstnleje ~danie objeśntaJ<1ce
Htt<>dota,
•które
by
obok
<>rtyatyczft<\
1
•trony
rzeczowej
l
Językowej
uwzględniało także atronę
dzł~
<>
wlęc
układ, tec:łinlkę
opowl<>dan!A
ltd."•
Podobt\G uw<>ga
no.-
eunęł4 alę r6wnleż Wltkowskłemu
przy
Tukidydesie: "Wydanla-
z
grun-
townym kom-.ntarzem. historycznym, kt6ry
by
uwzględnił technikę pł­
2
S4r8kl\,
zwłaallK:Z<> technlkę
m6w /"./
nie posl<>damy•. Autor
"HJstorio--
gr<&fll l!J'et:>kl•J"
apełowo.ł
&<>tem
o napl&<U>ie komentarzy do historyków
klaeyct:nych. uwypuki<>J<1cych
1fł<lrłoścl
llter<lckle - formalne. Ideowe I
eat.tyczne - tych
dzieł.
które
przecież
w
my.U
zało:l:eń
lch
tw6rc6w
I
zgodnie
z
kcnoncmJ
obowl<\ZuJ<1cyml
w
dziełami
etarożytnej
hletoriogro.W
były
aztuk.I.
Nleetety. do
dnia
dzlsłejszego opN'cowanł_a
takle
nłe powstały
<>ni
do
hlełoryków
klasycznych, <>nJ
do
p6:U>lejszych
z
epoki pow-
szechnej. N<1d4l
brak
jeet nie tylko komentarzy llterackJcb
do
histo-
ryk6w
starożytnych,
powatoło,
lecz,
co
dzlwnlej&ze,
jak
doł"ld.
również
I
komentarzy hls-
nie-
torycznych
nlęwlele. Dzlewlętnostowłecz:n•.
mieckie wyd4nl"
obJośnlQ.J<1ce
zoopotrzone sq przede wezyatldm w
komentarze egzesetyczne,
a
więc głlSwnle Językowe,
filologic:zne,
ma-
Jqce
za
zadAnle
ułAtwlenło
zro:r.um.lenla &&.mego
tekstu
oraz
tekście
dzieł
Wyj<>śni­
nle
trudniejszych form 1 zwrotów w
O\.Jn.
przez przytaczanie
starożytnej,
tzw.
miejsc p<>r<llelnych z Innych
wiście oJ)ł'acowanl<>
literatury
Oczy-
te obok b<:lrdzo subtelnych niekiedy
uw~ języ­
kowych I stylistycznych
zawleraJq
tak:Ze
najcz41śclej wyj<>śnlenia
na-
h.try
rzeczowej dotyc:r.<1ce
tzw.
reall6w
&ł«rożytnych.
Sq
to
wło.domo&cl
z
.dziedziny
reUgl.I I
m.ltoło.QU,
uatroJu
p<U'lstwowego, woj&kowoacl
I
ży­
cia codziennego.
uzupełnione
co
najwyżej
datami oclnoezqcyml
atę
do
wat:nl•J•zych
wydarzeń
hllltorycenych 1
kr6tkhnl
wzmiankami o
czoło­
wych
po•tocłach.
Domln\.llq
Jednak
w
tych opro.c;owanlach Zdecydowa-
1
s.
VI
i t
k
o
w
e
k
i.
Historiografia grecka.
t.
I,
Krakćw
1925,
e.
79.
l
I b
i
d
e m, o.
190.
nle kwesUe
Językowe.
Takl
1-t
~
nllfflllec:kl komentars
H.
St.ina
do Herodota. ni• lnne
&'l
komentowane wydanl4 'fukldydeea
autora~
J.
CJasaena I
J.
Steupa
czy opracowan.lo
•Anc>błlzy"
przez
c.
Rehdo.nł:za
l
o.
Comutho
oraz "Hellenlk6w"' Ksenofonta
pnez
J..
Breltenbacha.
Prcc tych
nle
można
w
kalkdym razie
uznać
za
w
pełni
hlatoryczne,
ponieważ
nie
l<Ńśl'l
szerazego
tła wydarzeń
1
proeea6w
hlatOl'yclll-
nych.
nie
uwitgJędnłaJ'l
lnnego
typu
źródeł
historycznych.
J<>k
-odkryte
w
wyniku
bo.dań
archeologlcznych
tnakryp<;Je.
monety
1
kln9
!tabytld
.
kultury
materłalneJ.
Podobnie
prze<błtawla się
pod
tym
względem 11~
ln'ld
rzeczowy
komentarz
łlnglelskl
w. w.
Howo I
J.
WeU&a /A
Com.o
mentary on Herodotua, Oxford
1912/
do
Herodota.
Ws:r:ystkJe
wymienione
przykładowo wyżej
wydania a<;
w
dodatku
miejscom! mocno
Już przestarzałe
/dotyczy
to talde nojlepezego jesz-
cze
pod
względem
hl.atorycznym
I
jednocześnie
'14jmtod1Jzego
~oinen­
tana
liowa
I
ukazywać
Wellsłl/.
Nasza wiedza
o ata.roeytnoKI
zin&enUa
się ~
wiem bardzo
w
Clł\SU
oatatnlch atu
Jo.t,
o wydanie Steina
Z<>Czo:ło się
w
Wydawnictwie Weldmanna w Berllnl.e
od
roku
1856.
o Cklsaeno
J
Steupa
od
roku 18'66 /wznawlMlo
p6źn!ej
Jedno
J dr\>o
gle
z
nlewlelklml poprawkami wielokrotnie alt
do
okresu
pierwszej
wojny
śwło.toweJ/, OdzwłerclecUaJq więc
one w
łatocle
odpowiada~
atan
bo.dań
nad
łlll\yklem
z
połowy
XIX
wieku. nic
·więc
dzłwneao, że
nie mo&l\
już
wymogom czasów
dz!ałejazych.
'I'el)
daJ'lcy
alę
tc.k &Unie
odczuć ~
nowych
komentowanych
wydłlń
hlatoryk6w grec:klch
uzupełniaj"
nieco
skle, jakle
pojcwUy
się już
po
drugiej wojnie
komentarz
A.
~wie
publlkacje
a
łlnglei­
światowej,
mlAnowłcle
blwiza.
to
w
przecłwieństwle
do komentarzy filologów
·n1em1ecklch
opracowania
2
załoienla
hlatoryc2ne, lecz
niestety, feezcze.
niekom-
pletne. Komentarz Gomme'b /An
HJstorlcał
Commentary on Th1.1cydkles.
s"
w.
Gomma•a
do
Tukldydeaa
1 F, W.
Walbo.nka do PoU-
L
I.
Oxford
1.9441 L
li
l
A.
K. J.
l;>ov~.
Oxford
1970/
nie obejmuje
6ameJ
kelęal
Tukldydeea, a
dzieło
Walbankp. /A Hlstorlcol Conunentary
on
Połyblua,
And.rew•••
m.
Oxford
1956; L IV: opr,
A.
w.
Gornme,
t.
I.
Oxford
1957/ -
Zll!c:hoYfańyc;ł\
we
fr<lgmentach
kSlł\8
l>ollbluaza.
Niemniej
trzeba
111twierdzlć. że
&«\
to
jedyne hlatoryczne komentarz•
do historyk.SW
.v•cklch
oparte na
-p6łcze&nynl ał&nle
wiedzy
/w
wy.
pac:Ucu
Pallblusze.
J"t
to na-t
w
oa61•
drua1
w
dzlef.ach
nO'ffoeytneJ
naukl komen\arz dó tego autora. po wydenlu
Sc:hwe~ua-
z
końca
xvm
wtelcu/.
6
Podobneao typu opro.cowanla
po~dane byłyby
nie
tyllco
dlA Hero-
dota I
K•enofonła,
ale I dl4 h1&to:ryk6w
epoki
l"EYM•kl•J - Dlodor<l,
Applana, l«lBJuaZ4 Diona,
He~
Do autor6w tych nle ma bowiem
)aklchkolwlek
nowa:sych.
nawet
egzegely~nych,
A
CÓŻ
łerocldch.
dzlewl~towleca.ych
komentarzy
dopiero
m6wfć
O
kJśle
hlatorycznych
C\Zy
U-
.Już
w
lepszej
aytuAc:Ji.
co
może wydawać alę ~dokaalne,
znoj-
d\,\jq
ałą
hJ.&torycy greccy zachowani Jedynie we
fro.'1Jllenłach.
2ar6wno
bowiem
•tara-.
ch:lewlętnoetowlec:zne
wydanie
fragmentów
hlatoryków
s,r.cldch
C.
Mueller&
/FragmenS.a
historłcorum
Gt't\ecorum,
vol.
Jo.V,
Parialla 1848-1884/, Jak
1
nowe,
współczesne
F.
Jacoby'ego
/Die
Frag-
m&nte
der
ł!rlechlsc:hen Hl.storłker,
Tell
zaopatrzo...-
zostol:y
w
obszerne,
komentan:e. Zbi6r Muellet't\ jeet Jednak
i..m.
Jwt
BerJln..LeJden
1923-1958/
nazbyt
"fllologlz\.\illC••,
całkowicie pneslaM:Gły
choć tokże
/bl'<lk aplll1'6tu krytycznego,
dowoln!(
poll"Zl\dok aulot'6w, a
niejedno~
nJe
I
trosment6w,
nie
uwzględniona
tradycja
par<lletna
fragment6w,
Jak
I trt>dycja
nJe
WJ)ł'O•ł,
w
zwlqzku z
tym
niekompletna ich liczba
przy
posze2eg6Jnych
autorach,
w
dodatku
komentarz
w
łualizowany
wlękazokl
zdeaJc..
przez
gwałtowny
rozwój
różnych
dyecypllo nauki o etaro-
dokończone, gdyż
i;yłnoścl
w
cll!\SU ostatniego •tulecla/,
netondaał
wyd&nle .Jo.eoby'ego
pozoetało
nie
teJ
młAry
glgcntyczna.
wlelotomowo
edycja przet't\&ta ally
jednego
c~Jeka
1
na Jel wykonanie nie eta,._
cza
życ:Ja ludzłdego.
Z
części
m
C
dzlela Jocoby'ego
ukazał się
w
roku
1958
tylko
ukło.d
plerw&IZY
tom,
komentarz
zali do
tego
tomu nigdy
JuJt: nie
ujrzał i6wlałł4
dzłennego,
Tym aamym
w
posladajqc:ym tematyczny
wydaniu
Jacoby'ego trzecia
część pośwlęconA
hl&torU m!A&t I lud6w, o
wiC:C
horograf11
l
etnograW.
została
pozbawiona
w
du:teJ mierze
najcleka.,,...
szej
I
naJeennleJ„:r:ej,
nlewqtpllwfe-
paJ'W.
8J"UPU,fqcej
fragmenty hlalory-
ków, geoQi'af6w 1 etnografów
greckJch
o
poa:r:czes6Jnyeh
kr<ljach I lu-
dach
"barbarzyńskich•,
w
tomie
m
c
1,
w
którym
.Jo.coby
się
ltdl\żył wydać
ugrupowonq
toma-
tyc&nl•
•puścizn<; około
atu autorów
/Ae8:(pte~Geten,,
nr 608-708/,
ole Jut bez
komentarza, znlllady
m.ln.
fre.gmenty
ple:r:qc:ych po
pochodzenia
historyków
ł\ttaj łok:te
(tl'ecku
w
cza-eh
hellenlstyc:mych
l:'Odzłmego
Egiptu I
E!obUonll - Manetona
I
Beroasoao..
b'aflll
hl8torycy
Persji
lub
krajów wchodiz:&\c:ych
w
skład
Imperium Achemenld6w, )4k

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin