biologia_pr_2015n.pdf

(1070 KB) Pobierz
Arkusz zawiera informacje
prawnie chronione do momentu
rozpoczęcia egzaminu.
MBI
2015
UZUPEŁNIA ZDAJĄCY
KOD
PESEL
miejsce
na naklejkę
EGZAMIN MATURALNY Z BIOLOGII
P
OZIOM ROZSZERZONY
maja 2015 r.
G
ODZINA ROZPOCZĘCIA
:
14:00
C
ZAS PRACY
:
180 minut
L
ICZBA PUNKTÓW DO UZYSKANIA
:
60
D
ATA
:
7
Instrukcja dla zdającego
1. Sprawdź, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 23 strony (zadania 1–22).
Ewentualny brak zgłoś przewodniczącemu zespołu nadzorującego
egzamin.
2. Odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym przy każdym zadaniu.
3. Pisz czytelnie. Używaj długopisu albo pióra tylko z czarnym
tuszem/atramentem.
4. Nie używaj korektora, a błędne zapisy wyraźnie przekreśl.
5. Pamiętaj,
że
zapisy w brudnopisie nie będą oceniane.
6. Na tej stronie oraz na karcie odpowiedzi wpisz swój numer PESEL
i przyklej naklejkę z kodem.
7. Nie wpisuj
żadnych
znaków w części przeznaczonej dla egzaminatora.
8. Możesz korzystać z
Wybranych wzorów i stałych fizykochemicznych na
egzamin maturalny z biologii, chemii i fizyki,
linijki oraz kalkulatora
prostego.
MBI-R1_
1
P-152
Układ graficzny
© CKE 2015
MBI
2015
Zadanie 1.
W tabeli cyfrą 1 zaznaczono obecność, a cyfrą 0
−
brak niektórych cech u przedstawicieli
wybranych gatunków strunowców. Obok tabeli zamieszczono drzewo filogenetyczne,
na którym literami A–F oznaczono pewne grupy systematyczne strunowców oraz zaznaczono
na gałęziach (liniach filogenetycznych) cechy, które w rozwoju ewolucyjnym u przodków
tych grup pojawiły się po raz pierwszy.
PRZEDSTAWICIELE
salamandra
lancetnik
tuńczyk
kręgosłup
0
0
0
0
0
1
1
0
0
0
1
1
0
0
0
1
1
1
0
0
1
1
1
1
0
CECHY
szczęki ze stawami
cztery kończyny
kroczne
owodnia
włosy
Na podstawie:
Biologia,
red. N.A. Campbell, Poznań 2012.
Zadanie 1.1. (0–1)
Wybierz z tabeli i zapisz poniżej nazwy wszystkich przedstawicieli strunowców
należących do grup oznaczonych na drzewie filogenetycznym literami C i E.
Grupa C: .......................................................................................................................................
Grupa E: .......................................................................................................................................
Zadanie 1.2. (0–1)
Podaj wszystkie widoczne na drzewie filogenetycznym grupy kręgowców, których
wspólny przodek miał cztery kończyny kroczne. Zapisz oznaczenia literowe tych grup.
.......................................................................................................................................................
Zadanie 1.3. (0–1)
Zaznacz właściwe dokończenie zdania.
Przedstawione drzewo filogenetyczne
A. dostarcza bezpośrednich dowodów ewolucji strunowców.
B. jest
źródłem
informacji o konwergencji strunowców.
C. ukazuje tempo zmian ewolucyjnych u strunowców.
D. przedstawia pokrewieństwa grup strunowców.
lampart
rekin
żółw
1
1
1
1
1
Strona 2 z 23
MBI_1R
Zadanie 2. (0–2)
Podczas doświadczenia wprowadzono do komórek wydzielniczych trzustki radioaktywne
aminokwasy, a następnie
śledzono
zmiany promieniotwórczości. W określonych odstępach
czasu dokonywano pomiaru stopnia radioaktywności w wybranych organellach
komórkowych. Początkowo wykryto sygnał radioaktywny płynący z szorstkiej siateczki
śródplazmatycznej,
który stopniowo się osłabiał wraz ze wzrostem promieniotwórczości
aparatu Golgiego (diktiosomów). Po osiągnięciu pewnego poziomu sygnał radioaktywny
aparatu Golgiego zaczął maleć, a pojawił się w pęcherzykach przemieszczających się
w kierunku błony komórkowej.
Na podstawie: L. Kłyszejko-Stefanowicz,
Cytobiochemia,
Warszawa 2002.
Przedstaw przyczyny zmian (wzrostu i spadku) radioaktywności szorstkiej siateczki
śródplazmatycznej
oraz aparatu Golgiego (diktiosomów). W odpowiedzi uwzględnij
funkcję tych struktur.
Szorstka siateczka
śródplazmatyczna:
.........................................................................................
......................................................................................................................................................
Aparat Golgiego: .........................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Zadanie 3. (0–1)
Podczas wysiłku fizycznego w organizmie człowieka zachodzą takie procesy fizjologiczne,
jak: zwiększone zaopatrywanie pracujących mięśni w glukozę, kwasy tłuszczowe i tlen,
eliminowanie nadmiaru ciepła z organizmu, usuwanie z mięśni produktów przemiany materii,
np. kwasu mlekowego i CO
2
. Procesy te możliwe są dzięki zmianom w pracy komórek,
narządów i układów. Przykłady takich zmian (I–III) przedstawiono poniżej.
I. rozszerzenie naczyń krwionośnych w skórze
II. większa częstotliwość i pogłębienie oddechów
III. nasilone wychwytywanie glukozy i wolnych kwasów tłuszczowych z krwi przez włókna
mięśniowe
Oceń, czy w tabeli trafnie przyporządkowano zmiany w pracy komórek, narządów
i układów (I–III) do procesów fizjologicznych człowieka wykonującego pracę fizyczną
w pomieszczeniu o temperaturze pokojowej. Zaznacz T (tak), jeśli przyporządkowanie
jest prawidłowe, albo N (nie) – jeśli jest nieprawidłowe.
1. Eliminowanie nadmiaru ciepła z organizmu jest ułatwione dzięki I i II.
Usuwanie produktów przemiany materii, np. kwasu mlekowego i CO
2
,
z włókien mięśniowych do krwi jest możliwe dzięki I i III.
Zaopatrzenie pracujących włókien mięśniowych w odpowiednią ilość
3.
substratów oddychania tlenowego jest możliwe dzięki II i III.
2.
T
T
T
N
N
N
Nr zadania
Wypełnia Maks. liczba pkt
egzaminator
Uzyskana liczba pkt
1.1.
1
1.2.
1
1.3.
1
2.
2
3.
1
MBI_1R
Strona 3 z 23
Zadanie 4.
Mitochondria i chloroplasty pochodzą najpewniej od bakterii
żyjących
samodzielnie, które
zostały pobrane do wnętrza komórki przodka organizmów eukariotycznych, ale nie zostały
strawione. W obydwu organellach dochodzi do syntezy ATP. Zgodnie z modelem
chemiosmozy, dzięki transportowi elektronów przez przenośniki związane z błoną,
protony (H
+
) są przepompowywane na jej drugą stronę: w mitochondriach z matriks
do przestrzeni międzybłonowej, a w chloroplastach – ze stromy do wnętrza (światła)
tylakoidu. W błonę wbudowany jest enzym – syntaza ATP, który wykorzystuje do swojego
działania powstałą różnicę stężeń H
+
.
Źródła
elektronów, przechodzących przez przenośniki
łańcucha
transportu elektronów, są różne w mitochondriach i w chloroplastach, ale istota
procesu chemiosmozy jest taka sama w obydwu organellach – co przedstawiono
na poniższym schemacie.
Na podstawie:
Biologia,
red. N.A. Campbell, Poznań 2012.
Zadanie 4.1. (0–1)
Podaj jeden argument na rzecz endosymbiotycznego pochodzenia mitochondriów
i chloroplastów.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Strona 4 z 23
MBI_1R
Zadanie 4.2. (0–1)
Na podstawie podanych informacji oceń prawdziwość stwierdzenia: „Synteza ATP
w mitochondriach i chloroplastach zachodzi bezpośrednio w procesie
przepompowywania protonów (H
+
) podczas transportu elektronów przez przenośniki
łańcucha
transportu elektronów”. Odpowiedź uzasadnij.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 4.3. (0–1)
Określ, czy transport protonów (H
+
) z matriks mitochondrium i stromy chloroplastu
jest aktywny, czy – bierny. Odpowiedź uzasadnij, korzystając z przedstawionych
informacji.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 4.4. (0–1)
Wyjaśnij, dlaczego zbyt wysoka temperatura może doprowadzić do zatrzymania syntezy
ATP w mitochondriach i chloroplastach.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 4.5. (0–1)
Podaj, w której fazie fotosyntezy (zależnej od
światła
czy niezależnej od
światła)
powstaje i do czego jest następnie wykorzystywany ATP wytwarzany w chloroplastach
komórki roślinnej.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 4.6. (0–1)
Podaj jeden przykład powiązania procesów metabolicznych zachodzących
w chloroplastach z metabolizmem mitochondriów tej samej komórki roślinnej.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Nr zadania
Wypełnia Maks. liczba pkt
egzaminator
Uzyskana liczba pkt
4.1.
1
4.2.
1
4.3.
1
4.4.
1
4.5.
1
4.6.
1
MBI_1R
Strona 5 z 23

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin