171237601.pdf

(127 KB) Pobierz
Systemy logistyczne wojsk nr 34/2008
LOGISTYKA
W ZARZĄDZANIU KRYZYSOWYM
ANDRZEJ SZYMONIK
Katedra Logistyki, Wydział Mechaniczny
WOJSKOWA AKADEMIA TECHNICZNA
JACEK MACIEJEWSKI
DYREKTOR FIRMY „PARTNERTECH”
Streszczenie:
Sytuacja kryzysowa wpływa na realizację przepływu produktów i usług w łańcuchu
logistycznym. Zwiększy to ryzyko i niepewność w dostawach, a tym samym spowoduje załamanie
produkcji i realizacji celów stojących przed przedsiębiorstwem w stosunku do akcjonariuszy, klienta,
personelu i społeczeństwa.
Słowa kluczowe:
logistyka, kryzys, sytuacja kryzysowa, zarządzanie kryzysowe, łańcuch dostaw
logistycznych
1. Wstęp
Ludzkość od początków swego istnienia ma do czynienia z sytuacjami kryzy-
sowymi. Są one wywoływane zdarzeniami losowymi, niepowodzeniami osobistymi
oraz porażkami życiowymi.
Życie każdego z nas naznaczone jest ciągłymi zmianami w następstwie kry-
tycznych wydarzeń. Wiemy, że żyjemy w otoczeniu, środowisku niepewnym,
gdzie obok wartości pozytywnych następują również negatywne, powodujące stan
wewnętrznej nierównowagi.
Zachowań człowieka nie można w pełni kontrolować i przewidzieć. Możemy
jednak ograniczać sytuacje wywołujące kryzys oraz minimalizować skutki. Jednakże
nie da się ich wyeliminować do końca. Pamiętać należy, że kryzys jest zjawiskiem
szczególnym, występującym w ramach ogólnego, czasami bardzo długiego procesu
zmian występujących wokół nas.
Jest on częścią naszego życia, dotyczy nas wszystkich, co ważne – jest spodzie-
wany, a nawet pożądany. Wymaga od nas zmian i podejmowania nowych wyzwań
i zadań. W takich oto warunkach funkcjonują również przedsiębiorstwa, które
68
A. Szymonik, J. Maciejewski
muszą nie tylko walczyć z konkurencją, obniżać koszty produkcji, zadowolić klienta,
prowadzić działalność w warunkach globalizacji, ale także przewidywać realizację
zadań w ekstremalnych sytuacjach. Zarządzanie współczesną firmą wymaga sze-
rokiego spojrzenia nie tylko na „spokojny rynek”, ale również na sytuacje trudne
i skomplikowane, takie jak kryzys czy sytuacja kryzysowa.
2. Kryzys – sytuacja kryzysowa
Termin „kryzys” pochodzi z greckiego
krino
i oznacza wybór, decydowanie,
zmaganie się, walkę, w której konieczne jest działanie pod presją czasu.
Władysław Kopaliński określa kryzys zgodnie z jego greckim pochodzeniem
jako okres przełomu, przesilenia, decydujących zmian.
Na podstawie ww. ustaleń kryzys to
45
:
– punkt zwrotny do zmiany na lepsze lub gorsze;
– znaczące emocjonalne zdarzenie lub radykalna zmiana statusu w życiu
człowieka;
– chwila, gdy decyduje się, czy dana sprawa lub działanie będzie postępować
dalej, ulegnie modyfikacji czy też zostanie zakończone;
– stan cierpienia z towarzyszącymi uczuciami zagrożenia i lęku przeżywanymi
w związku z wyżej wymienionymi zdarzeniami.
Istotną rzeczą, jaką dostrzegamy w definiowaniu pojęcia kryzysu, jest fakt
że, po to, aby zjawisko było postrzegane jako kryzys, musi zaistnieć nagłe, realne
i nieakceptowane przez dany podmiot zagrożenie jego interesów i celów.
Przez termin „sytuacja kryzysowa” będziemy rozumieć zespół okoliczności
zewnętrznych i wewnętrznych wpływających na dany układ (system) w ten spo-
sób, iż zaczyna się w nim i jest kontynuowany proces zmienny, w rezultacie czego
dochodzi do zachwiania równowagi, a następnie jej przywrócenia, dzięki podjętym
środkom regulacji (nadzwyczajne działania)
46
.
Istnieje dość subtelna różnica pomiędzy pojęciami „kryzys” i „sytuacja kryzyso-
wa”. Jeśli bowiem kryzys jest zerwaniem istniejącego układu (stanu rzeczy, systemu,
porządku) prowadzącym do zmiany jego struktury, to zjawisko owego zerwania,
trwające w czasie, rozpoczynające się od stanu równowagi poprzez niestabilność
do stabilności w nowej sytuacji (jakościowo innej – zazwyczaj) określa się mianem
sytuacji kryzysowej.
Zadania realizowane w ramach sytuacji kryzysowych obejmują głównie przed-
sięwzięcia dotyczące trzech grup zagrożeń.
45
46
Podręczny słownik języka polskiego,
Wiedza Powszechna, Warszawa 1957, s. 116.
Funkcjonowanie państwa w sytuacji kryzysu polityczno-militarnego,
seminarium w AON, Warszawa
1997, s. 3.
Logistyka w zarządzaniu kryzysowym
69
Do pierwszej grupy zalicza się zadania związane z likwidacją nadzwyczajnych
zagrożeń środowiska, a więc klęski żywiołowe i zdarzenia wywołane przyczynami
cywilizacyjnymi, tj. katastrofy, awarie i inne zdarzenia spowodowane działaniem
lub zaniedbaniem człowieka. Do tej grupy należą m.in.:
– pożary
– powodzie i zatopienia
– epidemie chorób ludzi
– epidemie chorób roślin i zwierząt
– skażenia promieniotwórcze
– skażenia chemiczne
– katastrofy górnicze
– katastrofy budowlane
– katastrofy komunikacyjne
– awarie sieci energetycznych.
Do drugiej grupy zalicza się zadania związane z likwidacją zagrożeń właściwych
dla ochrony wewnętrznego bezpieczeństwa i porządku publicznego oraz ochrony
granic. Należą do nich m.in.:
– zdarzenia godzące w porządek konstytucyjny państwa
– terroryzm
– blokady dróg
– nielegalne demonstracje
– konflikty na tle etnicznym
– masowa migracja.
Do trzeciej grupy zaliczamy zadania związane z likwidacją skutków tzw. cyber-
terroryzmu (soft
terrorism),
który rozumiany jest najczęściej jako działanie mające
na celu niszczenie bądź zniekształcanie informacji przesyłanej, przetwarzanej,
przechowywanej w systemach informatycznych
47
. Do typowych destrukcyjnych
działań na obiekty informacyjne można zaliczyć:
– próbkowanie (probe) – dostęp do obiektu poprzez analizę jego charakte-
rystyki
– przepełnienie (flood) − dostęp poprzez „przepełnienie” możliwości jego
przetworzenia
– uwierzytelnienie (authenticate) − np. przedstawienie się jako uprawniona
osoba oraz w razie konieczności przekazanie informacji potrzebnej do
poprawnego uwierzytelnienia
– ominięcie (bypass) − ominięcie procesu zabezpieczającego poprzez zasto-
sowanie alternatywnej drogi osiągnięcia obiektu
47
P. Sienkiewicz,
Oblicze cyberterroryzmu,
w:
Rola Sił Zbrojnych w zwalczaniu zjawiska terroryzmu,
materiały z konferencji naukowej zorganizowanej 26 października 2005 r., AON, Warszawa 2006,
s. 184.
70
A. Szymonik, J. Maciejewski
–
–
–
–
–
–
podszywanie (spoof) − przedstawienie się lub modyfikowanie pakietów
w trakcie połączenia, aby osiągnąć prawo dostępu do zasobów
czytanie (read) − dostęp do informacji, do której brak jest uprawnienia,
kopiowanie (copy) − możliwość tworzenia kopii informacji przez osoby
nieuprawnione
kradzież (steal) − przejęcie zasobów przez osobę nieuprawnioną, bez po-
zostawienia kopii w obiekcie
modyfikacja (modify) − zmiana zawartości lub charakterystyki obiektu
usunięcie (detale) − zniszczenie obiektu ataku
48
.
3. Zarządzanie w sytuacji kryzysowej – zarządzanie kryzysowe
W literaturze przedmiotu istnieje wiele definicji zarządzania, na przykład:
– zarządzanie to układ (system) działań regulujących funkcjonowanie danej
organizacji zgodnie z wytyczonymi celami
49
;
– zarządzanie – szczególny rodzaj kierowania, w którym podstawą od-
działywania na przedmiot kierowania jest sformalizowana hierarchiczna
nadrzędność podmiotu kierowania, tj. władza wynikająca z formalnej
hierarchii
50
;
– zapobieganie zakłóceniom ciągłości rozwoju firmy wynikającym z braku
strategicznej koncepcji (kryzys strategiczny), przezwyciężanie barier ha-
mujących realizację koncepcji rozwoju w przyszłości i zmniejszających
potencjalny sukces konieczny do zapewnienia jej egzystencji. Do takich
barier należą np. trudności na rynku przy niedostatecznej jego penetracji,
niewystarczający poziom technologii, wadliwa struktura produkcji czy
dystrybucji
51
.
Najogólniej rzecz biorąc, zarządzanie to ustawiczny proces tworzenia reguł ładu
w danym układzie w postaci norm, planów, instrukcji i innych jeszcze dokumen-
tów. Ze swego założenia mają one być instrumentami koordynacji w pozyskiwaniu
rzeczowych i osobowych składników działalności, ich rozmieszczeniu i stosowaniu
do określonych w tej działalności celów. Jest to również proces ustawicznej kontroli
przestrzegania obowiązujących reguł, zarządzeń, ciągłego ich przystosowywania
do zmieniających się stale sytuacji, tak w układzie wewnętrznym, jak i w jego sto-
48
49
50
51
P. Sienkiewicz,
Oblicze cyberterroryzmu,
op. cit., s. 188,
Słownik ekonomiczny dla przedsiębiorcy,
wydawnictwo „ZNICZ” Warszawa 1996, s. 246.
J. Kurnal,
Organizacja kierownictwa w przedsiębiorstwie,
w:
Elementy teorii organizacji i zarzą-
dzania,
Warszawa 1966, s. 183.
J. Penc,
Leksykon Biznesu,
Biblioteka Biznesmena, Warszawa, 1997 s. 508.
Logistyka w zarządzaniu kryzysowym
71
sunkach z podobnymi mu obiektami otoczenia, czyli zarządzanie to szczególny
sposób kierowania działalnością ludzi
52
.
Kluczowym atutem zarządzającego jest dysponowanie zasobami, do których
„[...] zalicza się zarówno kapitał trwały oraz szansę na jego odnawianie i moder-
nizowanie przez dostęp do nowych technologii, jak i kapitał obrotowy w postaci
zasobów surowcowych, a przede wszystkim w formie gotówki, depozytów banko-
wych [...], akcji, obligacji i innych tego typu dóbr (walorów) nominalnych, a także
dostęp do nośników energii, rezerw siły roboczej i środowisk twórczych kreujących
postęp naukowo-techniczny”.
4. Niektóre problemy zarządzania logistycznego
w sytuacji kryzysowej
Zarządzanie kryzysem odbywa się w szczególnych warunkach, do których
możemy zaliczyć:
– presję czasu;
– niekompletne dane do podjęcia decyzji (zakłócenia w systemach łączności
i przekazywaniu informacji);
– nieprzewidywalne zdarzenia;
– zaangażowanie środków masowego przekazu;
– negatywny stosunek opinii publicznej;
– zewnętrzną interwencję w tok zdarzeń i działań;
– zadania wynikające z ustaw: o stanie wyjątkowym, o stanie klęski żywio-
łowej, o stanie wojny;
– ograniczone siły oraz środki i inne.
Zapewnienie optymalnego przepływu dóbr w szeroko rozbudowanych syste-
mach logistycznych w sytuacjach kryzysowych jest konieczne, gdy chcemy utrzymać
i zachować:
– reputację przedsiębiorstwa;
– wartość posiadanych marek handlowych;
– masowy charakter sprzedaży.
Zarządzanie kryzysowe obejmować będzie pięć obszarów łańcucha logistycz-
nego:
– fizyczny przepływ dóbr rzeczowych;
– utrzymanie optymalnych zapasów;
– procesy informacyjno-decyzyjne (na poziomie taktycznym, operacyjnym
i strategicznym);
52
W. Gabara,
Encyklopedia biznesu,
tom 2, pod red. W. Pomykało, Wyd. Fundacja Innowacja,
Warszawa 1995, s. 1138.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin