Chilarski A - Zarys zagadnień chirurgii wieku dziecięcego.pdf

(17827 KB) Pobierz
2
Zarys zagadnień chirurgii wieku dziecięcego
Pod redakcją Andrzeja Chilarskiego
Polskie Towarzystwo Chirurgów Dziecięcych
Łódź 2009
3
1. Chirurgia noworodka
1.1. Diagnostyka i terapia prenatalna.
1.2. Wybrane wady wrodzone.
1.2.1. Niedrożność przełyku.
1.2.2. Niedrożność dwunastnicy.
1.2.3. Niedrożność jelit.
1.2.4. Wady odbytu i odbytnicy.
1.2.5. Niedrożność smółkowa.
1.2.6. Zaburzenia zwrotu jelit.
1.2.7. Przepuklina przeponowa.
1.2.8. Potworniaki okolicy krzyżowo-ogonowej.
1.2.9. Wady powłoki brzusznej.
1.2.10. Choroba Hirschsprunga.
1.2.11. Niedrożność dróg żółciowych zewnątrzwątrobowych.
1.2.12. Przepuklina oponowo-rdzeniowa, wodogłowie.
1.2.13. Torbielowatość płuc.
2. Wybrane choroby i zespoły wymagające leczenia chirurgicznego.
2.1. Przerostowe zwężenie odźwiernika.
2.2. Patologiczne zmiany w okolicy pępka.
2.3. Wady rozwojowe twarzoczaszki.
2.4. Naczyniaki i malformacje naczyniowe.
2.5. Torbiele szyi.
2.6. Kręcz szyi.
2.7. Odpływ żołądkowo-przełykowy
2.8. Przepukliny brzuszne.
2.9. Wnętrostwo, niezstąpienie jąder.
3. Ostre zespoły chirurgiczne.
3.1. Ostre zespoły brzuszne.
3.1.1. Stany zapalne.
3.1.1.1. Obumierające zapalenie jelit.
3.1.1.2. Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego.
3.1.1.3. Inne stany zapalne jamy brzusznej.
3.1.2. Krwawienia.
3.1.2.1. Nadciśnienie w układzie żyły wrotnej. Żylaki przełyku.
3.1.2.2. Inne przyczyny krwawienia z przewodu pokarmowego.
3.1.3. Niedrożność mechaniczna przewodu pokarmowego.
3.2. Zespół ostrej moszny.
4. Urologia
4
4.1. Wady rozwojowe układu moczowego.
4.1.1. Wady nerek.
4.1.2. Uropatia zaporowa.
4.1.2.1. Torbielowatość nerek.
4.1.2.2. Wodonercze.
4.1.2.3. Moczowód olbrzymi.
4.1.2.4. Zdwojenie górnych dróg moczowych.
4.1.2.5. Zastawki cewki tylnej.
4.1.3. Zespół wynicowania i wierzchniactwa.
4.1.3.1. Wynicowanie steku.
4.1.3.2. Wynicowanie pęcherza moczowego.
4.1.3.3. Wierzchniactwo.
4.1.4 Spodziectwo.
4.2. Nieprawidłowości dotyczące napletka.
4.2.1 Przyklejenie napletka
4.2.2. Stulejka.
4.2.3. Załupek.
4.3. Odpływ pęcherzowo-moczowodowy.
4.4. Pęcherz neurogenny.
4.5. Kamica moczowa.
4.6. Młodzieńcze żylaki powrózka nasiennego.
5. Urazy wieku dziecięcego.
5.1. Urazy wielonarządowe.
5.2. Oparzenia.
5.3. Urazy czaszkowo mózgowe.
5.4. Złamania i zwichnięcia.
5.5. Urazy narządów jamy brzusznej.
5.6. Urazy klatki piersiowej.
5.7. Urazy okołoporodowe.
6. Nowotwory wieku dziecięcego.
6.1. Nowotwory nerek.
6.2. Zwojak zarodkowy współczulny.
6.3. Guzy tkanek miękkich.
6.4. Guzy wątroby.
6.5. Guzy germinalne, guzy z komórek rozrodczych.
6.6. Guzy mózgu.
6.7. Pierwotnie złośliwe nowotwory kości.
7. Zakażenia w chirurgii dziecięcej
8. Chirurgia małoinwazyjna.
5
Autorzy:
1. Dr hab. n. med. Ewa Andrzejewska prof. UM
2. Dr hab. n. med. Hanna Bułhak-Guz
3. Prof dr hab. n. med Andrzej Chilarski
4. Dr n. med. Aleksandra Gawłowska-Marciniak
5. Dr n. med. Janusz Jabłoński
6. Dr n. med. Elżbieta Jaskólska
7. Doc. dr hab. n. med. Wojciech Krajewski
8. Dr n. med. Ewa Krupińska
9. Dr n. med. Wojciech Kuzański
10. Prof. dr hab. n. med. Jerzy Niedzielski
11. Doc. dr hab. n. med. Emila Nowosławska
12. Dr n. med. Dariusz Olejniczak
13. Dr n. med. Izabela Pągowska-Klimek
14. Doc. dr hab. n. med. Anna Piaseczna-Piotrowska
15. Dr n. med. Przemysław Przewratil
16. Dr n. med. Emeryk Samolewicz
17. Dr n. med. Anna Sitkiewicz
18. Dr n. med. Dorota Żukowska
6
Chirurgia dziecięca należy do grupy specjalności podstawowych, co oznacza, że można
ubiegać się o jej uzyskanie jako pierwszej, bez konieczności zdobycia najpierw innej specjalizacji – np.
z chirurgii ogólnej.
Chirurgia dziecięca wybiła się w Polsce na samodzielność w połowie lat pięćdziesiątych ubiegłego
stulecia i obejmuje cały wachlarz zagadnień chirurgicznych, których wspólnym mianownikiem jest to,
że dotyczą populacji pediatrycznej.
Stanowi to z jednej strony siłę naszej specjalności, bowiem chirurg dziecięcy musi osiągnąć wysoki
stopień kompetencji w różnych, niekiedy dość odległych merytorycznie dziedzinach.
Z drugiej strony, przy obecnym poziomie zaawansowania technologicznego i burzliwym postępie w
tej dziedzinie, nawet bardzo dobrze wykształcony chirurg dziecięcy nie ma realnych możliwości
ogarnąć w teorii, a zwłaszcza w praktyce, wszystkie dziedziny swojej rozległej specjalności.
Dylemat ten rozwiązywany jest w ten sposób, że wysoko wyspecjalizowanych klinikach akademickich
lub instytutowych wyodrębnione zespoły posiadają szczególne kwalifikacje w pewnych obszarach
działalności chirurgicznej, a inne zespoły – w innych.
Klinika jako całość jest zatem merytorycznie przygotowana do załatwienia wszystkich lub prawie
wszystkich problemów medycznych stanowiących domenę chirurgii dziecięcej.
Te problemy – to stany patologiczne, choroby i zespoły chorobowe wymagające działania
chirurgicznego.
Poczesne miejsce wśród nich zajmują wady wrodzone, z których wiele wymaga interwencji
natychmiast lub wkrótce po urodzeniu, a więc w okresie noworodkowym. Wskazania do takich
interwencji – to najczęściej tzw. „wskazania życiowe”, co oznacza, że noworodek znajduje się w
stanie zagrożenia życia i leczenie chirurgiczne jest dla niego jedyną droga ratunku.
Integralną, a jednocześnie unikalną, niemal niespotykaną w innych specjalnościach zabiegowych
dziedziną chirurgii dziecięcej jest właśnie chirurgia noworodka – chirurgia wad wrodzonych, a także
innych stanów chorobowych nie będących wadami wrodzonymi, a właściwych dla tego okresu życia
człowieka.
Typowym przykładem takiej choroby jest obumierające zapalenie jelit występujące szczególnie często
u wcześniaków.
Niektóre inne choroby chirurgiczne wieku niemowlęcego lub nieco późniejszego, choć zdarzają się
niekiedy u dorosłych, to są u nich naprawdę rzadkością. Należy do nich na przykład wgłobienie jelit.
Wśród chorób nowotworowych istnieje cała grupa nowotworów, których nie spotyka się nigdy poza
okresem dzieciństwa. Należą do nich tzw. guzy dysontogenetyczne, wywodzące się embriologicznie
jeszcze z życia płodowego.
Szereg chorób chirurgicznych występujących zarówno u osób dorosłych, jak i dzieci ma u tych
ostatnich odmienny przebieg. Inna bywa także etiopatogeneza i strategia postępowania leczniczego,
a także rokowanie.
Zgłoś jeśli naruszono regulamin