Jan Marciniak - Ćwiczenia laboratoryjne z metaloznawstwa [SKRYPT MARCINIAKA].pdf

(23742 KB) Pobierz
skrypty uczelniane
Nr 2115
Praca zbiorowa pod redakcją
Jana MARCINIAKA
ĆWICZENIA
LABORATORYJNE
Z METALOZNAWSTWA
OPRACOWALI:
STEFA IN GRINER, ROMAN KOWALÓW KA, JAN MARCINIAK, RYSZARD NOWOSIELSKI,
ZBIGNIEW FASZENDA, DANUTA SZEWIECZEK, JADWIGA I YRLIK-HELD
Wydanie II poprawione
WYDAWNICTWO POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ
OPINIODAWCA
Prol'. dr hab. inZ. Jerzy Ryś
KOLEGIUM REDAKCYJNE
REDAKTOR
NACZELNY
-
Prof. dr hab. Zygmunt Klcszczewski
Dr hab. inż. Andrzej Buchacz -
Profesor Politechniki Śląskiej
Mgr Elżbieta Leśko
REDAKTOR DZIAŁU
SEKRETARZ REDAKCJI
-
REDAKCJA
Mgr Kazimiera Szafir
REDAKCJA TECHNICZNA
Alicja Nowacka
Wydano za zgodą
Rektora Politechniki Śląskiej
Skrypt przeznaczony dla studentów
Wydziału Mechanicznego Technologicznego
PL ISSN 0434 - 0825
Wydawnictwo Politechniki Śląskiej
ul. Akadem icka 5, 44-100 Gliwice
Nakł. 50(H-55 egz.
Ark. wyd. 25
Ark. druk. 26,5
Papier offset 80 g
Oddano i podpisano do druku 21.08.1998
Druk ukończono w grudniu 1998
Fotokopie, druk i oprawę wykonał "AMgraf1sc, Gliwice, ul. Jasna 8
Spis
t r e ś c i
WSTĘP.......................................................... 5
Rozdział I. Struktura metali i stopów
Ćwiczenie
Ćwiczenie
Ćwiczenie
Ćwiczenie
1. Budowa krystaliczna metali......................7
2. Rzeczywista struktura metali i stopów......... 29
3.
Okłady równowagi fazowej stopów metali........ 47
Opracował: Jan Marciniak
Opracował: Jan Marciniak
Opracował: Roman Kowalówka
4. Odkształcenie plastyczne metali i stopów...... 60
Opracował: Stefan Griner
Rozdział II.Wybrane metody badań struktury i własności tworzyw
metalicznych
ćwiczenie
Ćwiczenie
©
Własności mechaniczne
Opracował: Jan Marciniak
tworzyw metalicznych.....85
6. Próba udarności .............................. 104
Opracował: Jan Marciniak
Ćwiczenie 7. Pomiary twardości ............................ 114i
Opracowała: Jadwiga Tyrlik - Held
Ćwiczenie #
Badania metalograficzne z wykorzystaniem
mikroskopu świetlnego......................... 129
Opracowała; Jadwiga Tyrlik - Held
Ćwiczenie 9. Ocena stopnia zanieczyszczenia stali wtrąceniami
niemetalicznymi............................... 147
Opracował: Zbigniew Paszenda
Ćwiczenie 10. Metody określania wielkości ziarna .......... 165
Opracował; Ryszard Nowosielski
3
Ćwiczenie 11. Badania metalograficzne w transmisyjnym
mikroskopie elektronowym .....................
18 1
Opracował: Stefan Griner
Ćwiczenie 12. Rentgenowska analiza fazowa jakościowa ...... 211
Opracował: Jan Marciniak
Rozdział III. Podstawowe materiały konstrukcyjne na osnowie
żelaza i ich obróbka cieplna
Ćwiczenie 13, Układ równowagi fazowej stopów żelazo-węgiel..233
Opracowała; Danuta Szewieczek
Ćwiczenie 14. Stale konstrukcyjne niestopowe ......... .
.255
Opracowała: Danuta Szewieczek
Ćwiczenie 15. (Żeliwa]........................................ 274
Opracowała: Jadwiga Tyrlik - Held
Ćwiczenie 16. Stale konstrukcyjne stopowe ..................
3 0
G
Opracował; Jan Marciniak
Ćwiczenie 17. Wpływ szybkości chłodzenia i temperatury auste-
nityzacji na struktura i własności stali nie­
stopowych.......
Opracowała; Danuta Szewieczek
Ćwiczenie 18, Dobór stali na podstawie kryterium hartow-
ności......................
320
.3
4
Q
Opracował: Jan Marciniak
Ćwiczenie 19. Wyżarzanie rekrystalizujące...................
354
Opracował: Stefan Griner
Ćwiczenie
2 0
. Odpuszczanie stali ........................... 372
Opracował: Jan Marciniak
Ćwiczenie
2 1
. Utwardzanie wydzieleniowe ....................
3 8 3
Opracował.: Ryszard Nowosielski
Ćwiczenie
2 2
. Ocena jakości wyrobów hutniczych.............
406
Opracował: Ryszard Nowosielski
WSTĘP
Metaloznawstwo stanowi integralną część dyscypliny naukowej, zwanej „nauką o
materiałach”, rozwijaną głównie w programach studiów uczelni technicznych. Szybki rozwój
nauk podstawowych i inżynierskich, a także uzasadnione tendencje do uzupełniania
programów studiów elementami wiedzy' ekonomicznej, podstawami zarządzania i za­
gadnieniami
humanizującymi
przyczyniają
się
niewątpliwie
do
lepszej
integracji
absolwentów uczelni technicznej ze społeczeństwem.
Doskonalenie merytoryczne opracowań pod względem syntetyzującym wted
2
ę, jak też
omówienie szczegółowe związków istniejących pomiędzy budową, własnościami i zasto­
sowaniem
tworzyw.-
metalicznych stanowią
główną
treści
przesłankę
do
do
przekształceń
wiedzy'
merytorycznych
skryptu i dostosowania jego
aktualnego stanu
metaloznawczej, jak też jej adaptacji do obowiązujących programów dydaktycznych.
Aktualne opracowanie skryptu „Ćwiczenia laboratoryjne z metaloznawstwa” obejmuje
zagadnienia metaloznawstwa teoretycznego ujętego w rozdziale „Struktura metali i stopów”,
metodykę badań, stanowiącą treść rozdziału „Wybrane metody badań struktury i własności
tworzyw metalicznych” oraz charakterystykę podstawowych stopów żelaza i ich obróbkę
cieplną przedstawioną w rozdziale „Podstawowe materiały konstrukcyjne na osnowie żelaza i
ich obróbka cieplna”.
Kolejne,
drugie
wydanie
skryptu
nawiązuje
i uzupełnia
treść
podręcznika
„Metaloznawstwo”, wydanego już w trzech edycjach pod redakcją profesorów : F.Stauba,
J.Adamczyka, Ł.Cieślakowej, J.Gubały i A.Maciejnego, a stanowięcego fundamentalne
opracowanie śląskiej szkoły metaloznawstwa.
Mam nadzieję, ze drugie wydanie skryptu będzie bardzo użyteczne dla studentów w przy­
swajaniu i zrozumieniu zagadnień teoretycznych i praktycznych z ogromu nagromadzonej
wiedzy z metaloznawstwa.
Zespołowi Autorów - pracowników naukowo-dydaktycznych Instytutu Materiałów Inży­
nierskich i Biomedycznych Politechniki Śląskiej - składam serdeczne podziękowania za
współpracę przy przygotowaniu kolejnego, drugiego wydania skryptu. Przy opracowywaniu
jego treści wykorzystane zostały wieloletnie doświadczenia pedagogiczne Autorów w pracy
ze studentami kierunków „Mechanika i budowa maszyn”, „Automatyka i robotyka” oraz
5
Zgłoś jeśli naruszono regulamin