Wąchock gmina.pdf

(2391 KB) Pobierz

http://wachock.pl

GMINA WĄCHOCK

niepowtarzalny klimat

I zAbytKI

GMINA WĄCHOCK

zeka Kamienna, płynąca u podnóża lesistych Gór Świętokrzyskich, urzeka

każdego, kto stanie na jej brzegu. zapewne jej piękno przyciągnęło

uwagę cysterskiego brata Haymo, zanim postanowił zbudować tutaj

klasztor.

poŁoŻenie GeoGraFiCzne

Gmina Wąchock leży na malowniczym obszarze górnego biegu rzeki

Kamiennej, wśród lasów iłżeckich i siekierzyńskich, wchodzących w skład

Puszczy Świętokrzyskiej. Dolina rzeki Kamiennej, której część znajduje

się na terenie Wąchocka jest północną granicą Sieradowickiego Parku

Krajobrazowego. Gmina położona na północnych obrzeżach Gór Świę-

tokrzyskich usytuowana jest między Skarżyskiem-Kamienną a Staracho-

wicami.

■

powierzchnia:

81,82 km

■

liczba ludności:

7136 (wg danych na dzień 1.01.2012 r.)

■

Sołectwa:

Marcinków, Parszów, Rataje, Węglów i Wielka Wieś oraz

miasto Wąchock będące siedzibą władz samorządowych.

Rzeka Kamienna

HiStoria

Historia Wąchocka wiąże się nierozerwalnie z działalnością zakonu cy-

stersów. Niektórzy twierdzą nawet, że historia Wąchocka to historia

opactwa cystersów. Do Wąchocka przybyli ze słonecznej burgundii we

Francji w 1179 roku. budowa istniejącego do dziś klasztoru trwała nie-

mal sto lat. Na przełomie XII i XIII wieku powstał kościół, wzniesiony przez

włoskich budowniczych pod kierownictwem mistrza Simona. Pierwo-

wzorem dla opactwa były klasztory we Włoszech, a głównie klasztor

w Casamarii, gdzie wznosi się wierna kopia wąchockiego opactwa, syg-

nowana również przez mistrza Simona. Cystersi wycinali lasy i uprawiając

pola, rozwijali na wielką skalę gospodarstwa rolne, przeszczepiając na

miejscowy grunt nowoczesne techniki uprawy roli. zakładali młyny,

warsztaty tkackie, folusze, cegielnie, kamieniołomy i warsztaty kamie-

Brama warowna z XVII wieku – Wąchock

GMINA WĄCHOCK

niarskie, byli pionierami we wdrażaniu nowych technologii w hutnictwie.

Produkowali przedniej jakości piwo. zbudowali piec odlewniczy do wy-

topu blach ołowianych, którymi kryto obiekty opactwa i huty szkła do

wyrobu witraży. zakonnicy wprowadzili hodowle warzyw i ziół, zajmo-

wali się handlem. Cystersi dali początek późniejszemu ośrodkowi prze-

mysłowemu nad Kamienną, który znamy pod nazwą Staropolskiego

Okręgu Przemysłowego.

Miejski charakter osady Wąchock widoczny był już w XIV wieku. For-

malnie potwierdził to Kazimierz Jagiellończyk, który nadał Wąchockowi

magdeburskie prawa miejskie, zezwalające na organizację jarmarków

w dniu Jana Chrzciciela - 24 czerwca oraz cotygodniowych targów we

wtorki. Do czasu wojen szwedzkich miasto pełniło rolę ośrodka gospo-

darczego nad środkową Kamienną, sięgając swymi wpływami poza dobra

cysterskie. Prawdopodobnie również w tamtym okresie rozpoczęła się in-

tensywna eksploatacja górnicza (kamień na osełki, rudy żelaza) oraz pro-

dukcja hutnicza. W połowie XVI wieku, w miejsce dotychczasowego

drewnianego, wybudowany został murowany kościół para alny pod

wezwaniem św. Elżbiety. W tym czasie istniał również drewniany kościół

szpitalny św. Ducha przy ulicy Sandomierskiej. Na obrzeżach miasta usy-

tuowane są również: przy Sinej Wodzie na północny wschód od miasta

kapliczki św. Jacka z 1821 i 1838 ufundowane przez Jacka Siewierskiego,

rolnika z Wąchocka oraz przy drodze do Marcinkowa na północny za-

chód od miasta kapliczka św. Rocha z 1838 ufundowana przez miesz-

czanina Józefa Oberskiego .

W drugiej połowie XVI wieku wokół miasta wzniesiono liczne piece

hutnicze. Działało wówczas również wiele kopalń rudy i kamienia. W roku

1656 Wąchock zniszczyli Szwedzi, co aż do schyłku XVIII wieku zahamo-

wało rozwój miasta. W 1819 roku dobra wąchockie i samo miasto prze-

szły na własność rządu. W okresie istnienia konstytucyjnego Królestwa

Polskiego weszły one w skład wielkiego zespołu przemysłu metalur-

gicznego rozbudowanego w zagłębiu Staropolskim po 1820 roku.

Ważnym okresem w dziejach Wąchocka było powstanie styczniowe. Od

23 stycznia do 3 lutego 1863 roku znajdował się tu obóz Mariana Lan-

giewicza. Karą za aktywny udział w powstaniu była dla Wąchocka utrata

praw miejskich. Wąchock stopniowo tracił znaczenie na rzecz Staracho-

wic i Wierzbnika. W 1869 roku zamieniony został w osadę wiejską.

W okresie powojennym Wąchock stopniowo stał się znanym w kraju

miejscem pamięci narodowej, związanym z działalnością oddziału ma-

jora Piwnika„Ponurego”. W Wąchocku stanął pomnik dowódcy, a w klasz-

torze złożono jego prochy. Mur przed klasztorem stał się Panteonem

Pamięci Narodowej. 1 stycznia 1994 roku Wąchock ponownie otrzymał

prawa miejskie.

Wąchock – kapliczka św. Jacka

Kapitularz - klasztoru cystersów w Wąchocku

Wąchock – kapliczka św. Rocha

Opactwo cysterskie w Wąchocku

GMINA WĄCHOCK

atrakCJe tUryStyCzne

Gmina Wąchock to malownicze wsie i miasteczko o niepowtarzalnym

klimacie, położone nad rzeką, w sąsiedztwie lasu, z licznymi zabytkami

sakralnymi, miejscami pamięci narodowej i o bogatej historii. Atrakcją

jest sam Wąchock - polska stolica humoru. Kto z nas nie słyszał dowci-

pów o sołtysie i mieszkańcach tej miejscowości? Jest szansa, że już

wkrótce Wąchock kojarzyć się będzie nie tylko z tymi kawałami, choć stoi

tu jedyny i niepowtarzalny pomnik sołtysa. Wypoczynkowi sprzyja zalew

na rzece Kamiennej, położony na południowy zachód od miasta polo-

dowcowy wąwóz Rocław, szereg wydarzeń kulturalnych w ciąg roku…

Nie można zapomnieć też o pałacu Schoenberga. Dzisiejszy Wąchock

jest miastem i gminą, która wciąż się rozwija.

Wnętrze kościoła NMP i św. Floriana

zaBytki

Największym turystycznym magnesem na terenie gminy jest bez

wątpienia zespół klasztorny opactwa cystersów, zabytek klasy„0” o zna-

czeniu światowym, w skład którego wchodzi kościół parafialny pw. św.

Floriana, wzniesiony w pierwszej połowie XIII wieku i później przebudo-

wywany, klasztor z kapitularzem z pierwszej połowy XII wieku i refekta-

rzem z wieku XIII. Wznosi się tu także pałac opacki z XVI wieku. Unikatem

jest romańska płyta nagrobna opata z XIII wieku i miejska brama wa-

rowna wybudowana w XVII stuleciu. Klasztor szczyci się najlepiej zacho-

wanymi w Polsce romańskimi wnętrzami. Podziwiać tu można krużganki,

kapitularz, karcer i refektarz. Na terenie klasztoru znajduje się również

muzeum ojców cystersów, w którym prezentowane są pamiątki ze zbio-

rów ks. Ślusarczyka. Wielbiciele dawnego budownictwa sakralnego od-

wiedzić mogą także kaplicę Świętego Rocha wzniesioną w 1838 roku,

kaplicę św. Jacka w Wąchocku z 1821 roku czy modrzewiową kaplicę św.

zofii w Ratajach.

Pamiątką przemysłowej historii regionu jest stojący w Wąchocku pałac

Schoenberga wybudowany w połowie XIX wieku oraz znajdujące się nie-

opodal niego ruiny zespołu zakładów metalowych. zrekonstruowano

także zbiornik wodny na rzece Kamiennej służący niegdyś do piętrzenia

wody używanej do napędu turbin wodnych w zespole XIX-wiecznych

zakładów metalowych rodziny Schoenbergów. Ciekawostkę stanowi ze-

spół poczty zajezdnej z pierwszej połowy XIX wieku, składający się

z dworku, wozowni, piwnicy i bramy.

Wnętrze kościoła św. Floriana - organy i sklepienia

Zalew w Wąchocku

Modrzewiowa kaplica św. Zofii w Ratajach

GMINA WĄCHOCK

Pomnik sołtysa w Wąchocku

ziś nikt w Wąchocku

nie obraża się, gdy sły-

szy, że na noc zwijają

asfalt, by się nie niszczył. Dum-

nie siedzący na pomniku przed

budynkiem poczty sołtys do-

bitnie to potwierdza, a co

roku z całej Polski zjeżdżają

się prawdziwi sołtysi, by zmie-

rzyć się w niekiedy bardzo

dziwnych konkurencjach.

mieJSCa pamiĘCi naroDoweJ

■

Rezerwat

leśny Wykus, uroczysko w Puszczy Świętokrzyskiej na te-

renie Sieradowickiego Parku Krajobrazowego przy drodze Wąchock

- Siekierno. Miejsce stacjonowania w 1943 roku oddziałów party-

zanckich AK, ugrupowań mjr. Jana Piwnika„Ponurego”. W 1957 roku

ustawiono tu, utrzymaną w stylu świętokrzyskim, kapliczkę. Na jej

ścianach i murach ogrodzenia wyryto pseudonimy i umieszczono

epitafia poległych w walce i zmarłych po wojnie partyzantów, człon-

ków zgrupowania AK„Ponury”.

■

Obóz

Langiewicza (polana Langiewicza) - obelisk, tablica pa-

miątkowa i kapliczka na sośnie w miejscu obozu oddziału po-

wstańczego Mariana Langiewicza w styczniu 1863 roku.

■

tablice

poświęcone poszczególnym oddziałom powstańców

1863/64 r. i partyzantów Armii Krajowej na wschodniej stronie ogro-

dzenia klasztoru cystersów (tzw. Panteon Pamięci).

Tablice pamięci na murze klasztornym

■

Pomnik

mjr. Jana Piwnika „Ponurego” na placu mjr. „Ponurego”

w Wąchocku.

zlokalizowany w Wąchocku przy ul. Kościelnej 10.

■

Pomnik żołnierzy Józefa Piłsudskiego poległych w latach 1918-1920

Pomnik ,,Ponurego”

Kapliczka MBB na Wykusie

Plik z chomika:

elasmir

Wąchock gmina.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: