Pettigrew J. - Królestwo Herbaty.pdf

(6942 KB) Pobierz
S
p i s
T
r e ś c i
C Z Ę Ś Ć
P I E R W S Z A
O
p o w i e ś c i
o
H
e r b a c i e
Dzieje herbaty 8
Produkcja herbaty 26
Herbaciane akcesoria 48
Sztuka oceniania herbaty 62
C Z Ę Ś Ć
D R U G A
K
a t a l o g
H
e r b a t
Przewodnik po herbatach świata 100
Afryka 103
Półwysep Indyjski 118
Daleki W schód 145
Inni producenci herbaty 176
Adresy 188
Indeks 190
Podziękowania 192
O
p
o
w
i
e
ś
c
i
o
H
e
r
b
a
c
i
e
D
z i e j e
H
e r b a t y
C
hińskie
P
oczątki
szędzie na świecie pije się więcej herbaty niż jakiegokolwiek innego napoju. Nie wszyscy jednak wiedzą, że
z herbatą wiąże się barwna fascynująca historia, która wplata się w dzieje społecznego i kulturalnego
rozwoju wielu krajów.
W edług chińskiej legendy, ta intrygująca historia za­
częła się odkryciem dobroczynnych właściwości her­
baty przez cesarza Szen N ung, człowieka uczonego
i zamiłowanego zielarza, który ze względów higienicz­
nych pijał wyłącznie przegotowaną wodę. Podobno
pewnego dnia w 2737 roku p.n.e., kiedy Szen N ung
zażywał wypoczynku pod drzewem dzikiej herbaty,
lekki wiatr poruszył gałęziami i kilka listków niesio­
nych podm uchem sfrunęło do wody, którą sobie ce­
sarz gotował. Napój, jakiego w efekcie skosztował,
wydał m u się wspaniale ożywczy i pokrzepiający;
w ten właśnie sposób została „odkryta” herbata.
N aturalnie nie sposób stwierdzić, czy Szen N ung
rzeczywiście istniał, czy też jest on postacią legendar­
ną, zrodzoną w pewnym stadium rozwoju kultury
społecznej, a także rolnictwa i zielarstwa z czasów sta­
rożytnych Chin. W iadom o, że C hiny zostały zjedno­
czone pod postacią cesarstwa dopiero w III wieku
p.n.e., wydaje się więc mało prawdopodobne, żeby
istniał jakiś cesarz już w owym odległym 2737 roku
p.n.e. Jednakże bez względu na prawdziwe początki
herbaty, uczeni są zgodni co do tego, że napój był
istotnie popularny w C hinach już w tych niesłychanie
dawnych czasach.
Pierwsza zanotowana wzmianka o roślinie herba­
cianej pojawiła się dopiero w III wieku p.n.e., kiedy to
słynny chiński lekarz zalecił ją jako środek wzmagają­
Szen Nung zażywający odpoczynku pod drzewem herbacianym.
O
p
o
w
i
e
ś
c
i
o
H
e
r
b
a
c
i
e
cy koncentrację i bystrość, a pewien generał napisał
do swego bratanka z prośbą o przysłanie mu „praw­
dziwej herbaty”, ponieważ czuje się stary i przygnę­
biony. Ale nawet pojawienie się nazwy „herbata” -
tu
w starożytnych zapisach czy kronikach - powoduje
pewne zamieszanie, ponieważ tym samym chińskim
znakiem określano zarówno herbatę, jak mlecz; jedy­
ną różnicę stanowiła odm ienna wymowa, gdyż jeden
z cesarzy z dynastii H an rozkazał gdzieś pomiędzy 206
rokiem p.n.e. a 220 rokiem n.e., żeby w przypadku
herbaty znak wymawiany był
tsa.
Siedzenie historii
herbaty staje się nieco łatwiejsze począwszy od VIII
wieku, kiedy zanikła jedna pionowa kreska i herbata
zyskała swój własny, indywidualny znak.
D o III wieku n.e. napój herbaciany, traktowany
jako lek lub środek wzmacniający, sporządzany był ze
świeżych zielonych liści, jakich dostarczały dzikie
Popularność herbaty wzrosła gwałtownie w ciągu
IV i V wieku na terenie całych C hin, powstały też no­
we plantacje na wzgórzach ciągnących się wzdłuż do­
liny rzeki Jangcy. W krótce ofiarowywano herbatę
w darze cesarzom, zaczęła się też pojawiać w tawer­
nach, składach win i jadłodajniach; zapiski świadczą
również, że użyto jej jako dobra wymiennego (w po­
staci sprasowanych kostek sporządzonych ze zmięk­
czonych parą zielonych liści) w transakcjach zawar­
tych z Turkami w 476 r. n.e. Kupcy herbaciani boga­
cili się, a garncarze, handlarze srebrem i złotnicy za­
częli sprzedawać kosztowne, eleganckie zastawy do
herbaty, które niebawem stały się symbolem bogactwa
i statusu właścicieli.
Barwne lata dynastii Tang (618-906 n.e.) są czę­
sto określane jako „złoty wiek” herbaty, która przesta­
ła służyć wyłącznie za lek wzmacniający; z czasem za­
częto ją pić dla przyjemności, a także dla jej właściwo­
ści orzeźwiających. Przygotowanie i podawanie herba­
ty przekształciło się w złożony ceremoniał, natomiast
uprawa i przetwórstwo liści herbacianych podlegało
ścisłej kontroli i surowym regułom, co do tego, kto
ma zbierać plony, kiedy i jak powinien się ten zbiór
odbywać, w jaki sposób należy obchodzić się ze świe­
żo zebranymi liśćmi oraz jakie-są wymagania, jeśli
chodzi o osobistą higienę i dietę młodych dziewcząt-
Chiński znak na słowo „herbata
-zbieraczek - czosnek, cebula i warzywa pokrewne
oraz ostre przyprawy były surowo wzbronione w ich
drzewa herbaciane. Aby jednak dorównać podażą ro­
snącemu stale popytowi oraz zapewnić sobie regular­
ne zbiory, rolnicy zaczęli sadzić na swoich poletkach
krzaki herbaciane i z czasem rozwinął się system susze­
nia liści i przetwórstwa.
jadłospisie z obawy, by nawet cień zapachu pozostają­
cy na ich palcach nie skaził delikatnych listków.
W tej właśnie epoce znaczenie herbaty wzrosło tak
dalece, że- grupa kupców zamówiła u pisarza Lu Yu
(733-804 n.e.) zredagowanie pierwszej książki, jaka
Zgłoś jeśli naruszono regulamin