Temat: Materiały stomatologiczne - jego podział. Zasady przygotowania fleczeru
Próchnica zębów jest procesem patologicznym, wywołanym przez czynniki zewnętrzne, doprowadzającym do demineralizacji i zniszczenia tkanek zęba. Najczęściej występuje w bruzdach, zagłębieniach i szczelinach, na powierzchniach stycznych, na powierzchniach żujących zębów. Najrzadziej na powierzchniach językowych.
Leczenie w zależności od zaawansowania stanu chorobowego ogranicza się do:
- postępowania zachowawczego,
- postępowania chirurgicznego (usunięcie zęba).
Postępowanie zachowawcze polega na opracowaniu ubytku i wypełnieniu go materiałem do wypełnień. Występowanie ubytków próchnicowych na poszczególnych powierzchniach zębów warunkuje określony sposób leczniczego postępowania.
Pomocne w leczeniu są systematyki ubytków próchnicowych do, których zalicza się np.:
klasyfikacje ubytków próchnicowych według Blacka, która dzieli ubytki próchnicowe na pięć klas (niekiedy sześć).
Klasyfikacja ubytków próchnicowych wg. Blacka:
KLASA I obejmuje ubytki próchnicowe proste, ograniczone czterema ścianami twardych tkanek zęba na powierzchniach żujących zębów trzonowych i przedtrzonowych. Może występować również na powierzchniach podniebiennych siekaczy i kłów.
KLASA II obejmuje ubytki próchnicowe złożone, ograniczone trzema ścianami twardych tkanek zęba na powierzchniach stycznych zębów trzonowych i przedtrzonowych. W miarę postępującego procesu chorobowego ubytki obejmują również powierzchnię żującą tych zębów tworząc wspólny ubytek z pierwotnym ogniskiem na powierzchni stycznej.
KLASA III obejmuje ubytki na powierzchniach stycznych siekaczy i kłów bez uszkodzenia kąta siecznego zęba (dodajemy formówki).
KLASA IV ubytki tej grupy rozpoczynają się na powierzchniach stycznych siekaczy i kłów doprowadzając do zniszczenia lub znacznego osłabienia kąta siecznego (dodajemy kształtki).
KLASA V obejmuje ubytki przyszyjkowe, rozpoczynające się w 1/3 przydziąsłowej powierzchni wargowej lub językowej wszystkich zębów.
Klasa VI obejmuje ubytki rozpoczynające się na brzegu siecznym, szczytach guzków.
a - klasa I, b - c - klasa II, d - f - klasa III, g - h - klasa IV, i - klasa V
Materiały stomatologiczne są to organiczne i nieorganiczne związki chemiczne lub ich mieszaniny, pochodzenia naturalnego lub ( i ) syntetycznego przetworzone dla potrzeb i przydatne w praktyce profilaktycznej, leczniczej i rehabilitacyjnej w stomatologii.
Materiały stomatologiczne dzielimy na:
1. Materiały czasowe (tymczasowe, potocznie zwane opatrunkowe) służą do zamknięcia ubytku na określony czas. Do grupy materiałów tymczasowych zaliczamy:
a) cement cynkowo - siarczanowy tzw. fleczer
b) cement tlenkowo - cynkowo - eugenolowy,
c) gutaperka,
d) materiały samotwardniejące (gotowe pakowane w tubkach, słoikach, strzykawkach). Dzielą się na:
- chemoutwardzalne w warunkach jamy ustnej,
- światłoutwardzalne.
e) cementy prowizoryczne
2. Materiały trwałe (stałe) służącą do trwałego wypełnienia ubytku. Dzielimy je na:
a) materiały podkładowe:
- cementy cynkowo-fosforanowe (fosforanowe)
- cementy polikarboksylowe (karboksylowe)
- preparaty wodorotlenkowo - wapniowe (lecznicze)
- cementy glassjonomerowe (GI)
- cementy tlenkowo - cynkowo - eugenolowe
b) materiały (stałe) ostateczne:
- cementy krzemowe
- amalgamaty (ortęcia)
- materiały złożone (kompozycyjne),
- uszczelniacze bruzd i lakiery profilaktyczne
- materiały endodontyczne (do wypełniania kanałów korzeniowych)
- materiały i preparaty pomocnicze.
3. Masy wyciskowe
Materiały tymczasowe:
Produkowany jest w postaci:
- proszek + woda destylowana
Sposób przygotowania:
- matowa powierzchnia płytki szklanej + metalowa szpatułka,
- proszek porcjami należy dodawać do płynu, nigdy odwrotnie!!!
Czas zarabiania:
- od 15 do 25 s,
Czas wiązania
- od 1,5 do 3 min, w zależności od: konsystencji masy, temperatury otoczenia, ilości płynu dodanego do proszku i w pewnym stopniu też od techniki sporządzania ( mieszania ).
Konsystencja:
- kitu - do celów opatrunkowych, zamknięcie ubytku
- zagęszczona śmietana - zamknięcie wkładki dewitalizacyjnej, do czasowego mocowania elementów protetycznych np. koron,
Zastosowanie cementów cynkowo - siarczanowych
- zamykanie ubytków w czasie leczenia próchnicy,
- zamykanie ubytków w leczeniu chorób miazgi i ozębnej,
- jako głębszy podkład,
- do mocowania koron ale na krótki okres czasu.
Właściwości cementu cynkowo - siarczanowego:
- dobra adhezja do tkanek zęba,
- neutralność dla tkanek zęba (miazgi) i stosowanych pod opatrunkiem fleczerowym leków,
- dobra izolacja termiczna i chemiczna,
- łatwość wiązania w obecności śliny,
- działanie przeciwbakteryjne (tymol).
Wady cementu cynkowo - siarczanowego:
- nietrwałość mechaniczna,
- kruchość,
- łatwe wypłukiwanie się z ubytku.
Postacie cementu cynkowo - siarczanowego:
a) MULTIDENTIN posiada trzy kolory (odmiany):
- czerwony stosowany przy zakładaniu wkładek dewitalizacyjnych
- żółty stosowany przy zakładaniu wkładek w leczeniu endodontycznym
- biały stosowany w leczeniu próchnicy głębokiej tzw. wkładka czasowa
(gotowy do użycia)
b) THYMODENTIN antyseptyczny materiał zawierający tymol. Służy do czasowego zamknięcia ubytków z wkładami leczniczymi lub w przypadku próchnicy powierzchownej
c) OXYDENTIN zawiera chinozol, służy do zamknięcia ubytku w czasie leczenia próchnicy
d) AOUADENTIN, FLETSCHER C, ARTIDENTIN, PROVIDENTIN są to inne postacie stosowanych cementów. Charakteryzujące się zdolnością do wiązania pod wpływem śliny i temperatury w jamie ustnej. Dzieje się to dzięki aktywatorom wrażliwym na działanie środowiska śliny
e) PROVIDENT, IMPROVIN, PROVIMAT, CAVIT G i M, ULTRADUR materiały te nie wymagają przygotowania, są gotowe do użycia w postaci pasty (pakowane w tubkach, słoikach) - należy jednak pamiętać , że mają krótki okres przydatności od 1 roku do 2 lat
f) FERMIT, FERMIT - N (światłoutwardzalne)
g) CITODUR, CLIP, COLTOSOL, CIMPAT (chemoutwardzalne)
szaloncia