Jolanta Polakowska-Kujawa - Leninowska koncepcja państwa dyktatury proletariatu i jej krytycy.pdf

(8548 KB) Pobierz
Leninowska
koncepcja
państwa
dyktatury
proletariatu
i jej
krytycy
Jolanta Polakowska-Kujawa
Leninowska
koncepcja
państwa
dyktatury
proletariatu
• • •
i jej
krytycy
W arszawa 1978
Państwowe Wydawnictwo Naukowe
Okładkę projektowała
Anna Kozłowska
Redaktor
Krystyna Dąbrowska
Redaktor techniczny
Halina Olszewska
Korektor
Anna Ciach
Copyright by
Państwowe Wydawnictwo Naukowe
Warszawa 1978
P r i n t e d in P o l a n d
Państwowe Wydawnictwo Naukowe
Wydanie pierwsze. Nakład 2800+200 egz.
Arkuszy wyd. 12,50. Arkuszy druk. 16,50.
Papier druk. sat. kl. III, 65 g. 82X104 cm.
Oddano do składania w lutym 1978 r.
Podpisano do druku w czerwcu 1978 r.
Druk ukończono w sierpniu 1978 r.
Zam. nr 516/11/78 I— Cena zł 35,—
11.
Łódzkie Zakłady Graficzne. Zakł. nr 1
Łódź, ul. Rewolucji 1905 r. nr 45
W stąp
Podejmując jedną z licznych prób rekonstrukcji leni­
nowskiej koncepcji państwa jako narzędzia rewolucji
demokratycznej i rewolucji proletariackiej oraz two­
rzenia społeczeństwa socjalistycznego, kierowaliśmy się
przekonaniem, że dorobek W. I. Lenina jest ciągle
aktualnym źródłem wiedzy i teoretycznych inspiracji
w rozwiązywaniu zadań socjalistycznego budownictwa
i w urzeczywistnianiu socjalistycznej demokracji.
Dla współczesnego badacza poglądów W. I. Lenina
szczególną wartość poznawczą posiada jego twórczy
wkład w rozwój myśli marksistowskiej, będący wyni­
kiem dialektycznego ujmowania związków między
teorią a praktyką, naukowym poznaniem a rewolucyj­
nym działaniem, między uniwersalnymi zasadami socja­
listycznego humanizmu a wyborem środków prowa­
dzących do ich urzeczywistnienia, między wiernością
wobec marksizmu a takimi metodami działania, które
uwzględniałyby konkretne okoliczności historyczne
w procesie realizacji nakreślonych celów.
W obliczu strukturalnego kryzysu państwa kapita­
listycznego i narastającej walki klasowej rozstrzygają­
cym kryterium o wierności wobec marksizmu był
z jednej strony — stosunek do rewolucji, z drugiej —
prawidłowe rozumienie dialektyki demokracji i dykta­
tury. Dlatego właśnie kwestia wyboru drogi do socjali­
zmu oraz kwestia wyboru między dyktaturą proleta­
riatu a dyktaturą burżuazji stanowiły podstawowy
5
przedmiot sporów wśród teoretyków myśli socjali­
stycznej. Spory te były odzwierciedleniem określonej
konfrontacji układu sił społecznych i ich interesów,
miały zatem ścisły związek z praktyką. W tej praktyce
W. I. Lenin okazał się najbardziej konsekwentnym
obrońcą demokracji i twórcą jej nowej koncepcji.
Dokonana w niniejszej pracy rekonstrukcja poglą­
dów W. I. Lenina dotyczących istoty i funkcji państwa
nie pretenduje do całościowej charakterystyki tych po­
glądów. Wybór problemów dokonany został na pod­
stawie kryterium aktualności i stopnia kontrowersyj­
ności zagadnień związanych z funkcją państwa
w procesie rewolucyjnych przeobrażeń ustrojowych
oraz w procesie tworzenia społeczeństwa socjalistycz­
nego.
Charakterystyczną cechą sposobu prezentacji poglą­
dów W. I. Lenina jest konfrontacja jego poglądów z po­
glądami niektórych jego oponentów — K. Kautsky’ego,
J. Martowa, A. Martynowa, J. Plechanowa, N. Buchari­
na, L. Trockiego oraz przedstawicieli grupy „lewico­
wych komunistów” i „opozycji robotniczej’^
Wybór takiej formy przedstawienia poglądów W. I.
Lenina uzasadniony jest między innymi faktem, że ro­
dziły się one i kształtowały jako rezultat sporów o fun­
damentalne dla rozwoju społecznego kwestie w procesie
zasadniczych polemik o wybór drogi do socjalizmu
i perspektyw jego rozwoju.
Polemiczny kontekst prezentacji poglądów W. I. Le­
nina, uwzględniający poglądy jego przeciwników, wy­
daje się także pożyteczny dla analizy współczesnych
sporów ideologicznych, w których poważne miejsce
zajmuje „sowietologia”, maoizm, neotrockizm czy tzw.
neomarksizm H. Marcusego. Konfrontacja argumenta­
cji stosowanej w tych teoriach przeciwko leninizmowi
6
Zgłoś jeśli naruszono regulamin