Hanna Krall - Na wschód od Arbatu (txt).pdf

(400 KB) Pobierz

HANNA KRALL

NA WSCH

�½

D OD ARBATU

ISKRY

-WARSZAWA. 1972

Kawa

�½

ek chleba

Obwolut

�½

projektowa

�½

JANUSZ WYSOCKI

Ilustracje:

H. Krall (2, 3, 4), Z. Stolarek (8),

J. Szpeirkoiwicz (29), Z. Wdowi

�½

skl (5, 18, 19,

Agencja "Nowosti", CAF,

Dom Kultury Radzieckiej "Przyja

�½�½

Archiwum

Jechali z Polski trzy tygodnie.

Najpierw zatrzymali si

�½

tam, gdzie teraz jest osiedle g

�½

rnicze Czeremchowo.

Rozejrzeli si

�½

, postanowili: jedziemy dalej. Przyjechali do Tichonowki. By

�½

tam

�½

sty brzozowy las i ros

�½

y truskawka. Najedli si

�½

truskawek za darmo i do syta.

Rozejrzeli si

�½

. Postanowili: jedziemy dalej. Przyjechali do Wierszyny.

Rozejrzeli si

�½

... Chcieli jecha

�½

dalej, ale dalej by

�½

a tylko -tajga. Wi

�½

zostali w Wierszynie na zawsze.

rtu:-

�½

{eff

Redaktor: FRANCISZEK KR

�½

L Redaktor techn.: ADAM SZCZEREK Korektor: AGATA BO

�½

DOK

PRINTED IN POLAND

�½

stwowe Wydawnictwo "Isljjrjf

�½

$ 4|

Wydanie I. ';5'.

�½

Nak

�½

ad 10 000 + 275 egz.

Ark. wyd. 12,2 Ark. druk.. 15.

Papier druk. mat

III kl., 70 g., 82 X

Druk uko

�½

czono w czerwcu 1972 r.

Zak

�½

ady Graficzne w Gda

�½

sku.

Zam. nr 4658 W-3.

Cena z

�½

18.-

Droga do Wierszyny

Autobus je

�½

dzi codziennie z wyj

�½

tkiem dni, kiedy pada deszcz, kiedy s

�½

zaspy,

kiedy jest wiosenne i jesienne b

�½

oto i kiedy s

�½

na drodze wyboje - po deszczu,

�½

ocie i zaspach.

Tego dnia nie by

�½

o deszczu, b

�½

ota ani zasp i kierowca powiedzia

�½

e pewnie

dojedziemy.

Wyjechali

�½

my z Irkucka o pi

�½

tej. O sz

�½

stej zacz

�½�½

pada

�½

deszcz. O si

�½

dmej droga

zamieni

�½

a si

�½

w w

�½

z pe

�½

en t

�½

ustej i g

�½

stej gliny. Autobus stan

�½�½

. Kierowca

wysiad

�½

i uwa

�½

nie ogl

�½

bry

�½�½

, w kt

�½

rej buksowa

�½

y ko

�½

a. Wiedzieli

�½

my: obmy

�½

taktyk

�½

. Skin

�½�½

�½

miechn

�½

my si

�½

do siebie: ju

�½

wie!) i siad

�½

za kierownic

�½

. Po pi

�½

tnastu

minutach autobus wyczo

�½

z gliny. Przejechali

�½

my dwie

�½

cie metr

�½

w. Autobus

stan

�½�½

...

- Niczeiwo - m

�½

y kobiety uspokajaj

�½

c p

�½

acz

�½

ce dzieci - posiedzimy,

odpoczniemy sobie...

Wszyscy rozumieli: pada deszcz, Od tego jest tajga,

�½

eby ni

�½

nie przejecha

�½

kiedy pada deszcz. I tak dobrze,

�½

e jest droga i

�½

e - kiedy nie pada deszcz -

chodzi t

�½

dy autobus. Ju

�½

prawie rok, jak chodzi.

Zacz

�½

li spokojnie wyci

�½

zapasy: piero

�½

ki, jajka na twardo, chleb. Kto

�½

piewa

�½

- "Irkuck radnoj - sieredina ziemli"... Kobiety uk

�½

ada

�½

y dzieci

wygodnie. A kierowca obmy

�½

precyzyjny plan pokonania kolejnej bry

�½

y b

�½

ota.

Po dw

�½

ch godzinach deszcz min

�½�½

. Przejechali

�½

my ze 100 kilometr

�½

w i us

�½

yszeli

�½

trzask:

- Wsio - mrukn

�½�½

kierowca. -

�½

opnu

�½

- Co si

�½

sta

�½

o? - zapytano z ty

�½

- Nic, wa

�½

- A, wa

�½

Jedli

�½

my dalej piero

�½

ki. Jedli

�½

my i

�½

piewali

�½

my "Sie-riedina zieemli" - kr

�½�½�½

po okolicznych wsiach i szukaj

�½

c warsztatu, a potem szukaj

�½

c technika, a potem

czekaj

�½

c, a

�½

technik .zespawa wa

�½

. Nikt si

�½

nie denerwowa

�½

, nie z

�½

orzeczy

�½

, nie

dziwi

�½

i nie udziela

�½

rad kierowcy. Po dw

�½

ch godzinach ruszyli

�½

my w dalsz

�½

drog

�½

Zapada

�½

a ch

�½

odna syberyjska noc. Jaki

�½

czyzna opowiada

�½

, jaka

�½

kobieta

nuci

�½

a... Autobus zatrzyma

�½

na przystanku. Kto

�½

wsiad

�½

. I w ciszy nocy

.syberyjskiej, w

�½

d szeptu rosyjskich s

�½�½

w, na drodze przez wiekow

�½

tajg

�½

rozleg

�½

os:

- No, dzio

�½

chy, siadojta, a nie srojta tam.

Zrozumia

�½

am,

�½

e Wierszyna istnieje naprawd

�½

y/ go

�½

cinie u Pie

�½

ras

�½

_. poci

�½

gnij nosem, Hania - powiedzia

�½

Pietras - iakie powietrze czujesz?

-. Rze

�½

kie...

_ Polskie powietrze, Hania, polskie. Poci

�½

gnij jeszcze raz, No? A co

�½

a. Cho

�½

w Rosyji, cho

�½

syberyjskie - to co, my nie Poloki, szto li?

Weszli

�½

my do domu.

- Nie

�½

cie

�½

niaj si

�½

, Hania, chod

�½�½

Pietrasowa patrzy

�½

a jak na ducha.

_ A mnie si

�½

nawet

�½

a dzisiok bia

�½

a bielizna.. Pospadowa

�½

a tak ta bielizna i

ja jom zbiera

�½

a. Rano m

�½

swojemu Bronkowi - jaki

�½

prybyl b

�½

dzie. No i

patrzcie, dzio

�½

eha z Polski przyjecha

�½

a. Ale co

�½

zielona taka...

- To ta podr

�½

...

- Helka, przynie

�½

no kropli!

- Od bole

�½

ci czy od s

�½

abo

�½

ci?

- Wszystkie.

Dali mi jeszcze wywar z korzenia, kt

�½

ry ro

�½

nie w tajdze. I pos

�½

odzony samogon (-

Pij, Hania, pij, sama p

�½

dzi

�½

am). I "Moskiewsk

�½

" z imbirem, po buria-cku. I

poczu

�½

am,

�½

e wracaj

�½

mi si

�½

y i mog

�½

odpowiada

�½

na wszystkie pytania Pietras

�½

- Z jakiej jeste

�½

guberni, Hania?

- Po

�½

elaznej drodze do Irkucka przyjecha

�½

- A po jakiemu

�½

jedna?

- Bo postanowi

�½

am was w ko

�½

cu znale

�½�½

. Nikt dot

�½

d nie wiedzia

�½

, gdzie szuka

�½

was, a od dawna s

�½

yszeli

�½

my,

�½

e gdzie

�½

tu, w Syberii jeste

�½

cie...

- Jak dziwnie gadasz, Hania. To tak teraz w Polsce wszyscy gadajom?

�½

dzie obiad

O sz

�½

stej rano obudzi

�½

nas motocykl. Przyjecha

�½

przewodnicz

�½

cy ko

�½

chozu, Buriat.

�½

po rosyjsku, robi

�½

gorzkie wyrzuty Pietrasowi,

�½

e nie zawiadomi

�½

go o

przyje

�½

dzie delegacji.

- Nie zd

�½�½

�½

- broni

�½

am gospodarza.

- Ale czy chocia

�½

przyj

�½�½

was tak, jak si

�½

przyjmuje delegacj

�½

zagraniczn

�½

- Oczywi

�½

cie, lepiej jeszcze. Przewodnicz

�½

cy troch

�½

uspokoi

�½

- Opowiedzcie troch

�½

o waszym ko

�½

chozie - poprosi

�½

am.

- Teraz nie - odpar

�½

stanowczo. - Najpierw zadzwoni

�½

do rajkomu, powiem,

�½

delegacja zagraniczna przyjecha

�½

a. Potem zbior

�½

kolektyw - brygadzist

�½

przoduj

�½

cych traktorzyst

�½

w, przoduj

�½

ce do j arki,

�½

eby

�½

cie mogli z lud

�½

porozmawia

�½

. Potem zrobimy na wasz

�½

cze

�½�½

obiad.

- Nie, po co obiad, ja si

�½ �½

le czuj

�½

...

- To nic. To mo

�½

ecie nie je

�½�½

. Ale jak przyje

�½

a delegacja, to jest obiad.

Porz

�½

dek musi by

�½

...

Wsiad

�½

na motocykl i pojecha

�½

do Komitetu Rejonowego.

Historia

Czekaj

�½

c na kolektyw ogl

�½

am gospodarstwa Wier-szyny. Jest ich sto. W ka

�½

dym

�½

cioro, sze

�½

cioro dzieci i dwoje, troje doros

�½

ych, wi

�½

c mieszka

�½

w 800

prawie.

Nazwiska wierszynian: Pietras, Pietrzyk, Ma

�½

g, Nowak, Niedba

�½

a, Januszek,

�½

piech, W

�½

jcik, Figura,

Wiktorowski, Kania, Konieczny, Korczak,

�½

yda, Kus(tm)

tosz, Mitr

�½

ga.

Imiona dzieci: Karoleia, Hela, Marysia, Frania, Janek, Felek, Pawe

�½

, Wa

�½

ek,

Antek.

Imiona ps

�½

w s

�½

polskie. Najcz

�½

ciej - Burek. Bo z czy tanki polskiej zapami

�½

tali:

"A ten Burek, pies kud

�½

aty, co pilnuje naszej chaty". Natomiast koty, kt

�½

rych w

czytance nie by

�½

o, s

�½

zrusyfikowane. W

�½

ski

na og

�½

Spo

�½

cych mieszka

�½

w wsi w Polsce urodzi

�½

o si

�½

�½�½

�½

b, z tego tylko

jedna Polsk

�½

pami

�½

ta. Pozostali przyjechali do Wierszyny b

�½

c dzie

�½

mi.

Przyjechali w 1910 roku w ramach tzw. reformy Sto-

�½

ypina. Jeszcze w ko

�½

poprzedniego wieku wprowadzi

�½

ulgi dla ch

�½

w, kt

�½

rzy zechc

�½

osiedli

�½

Syberii.

Przesiedlali si

�½

wiec z ubogich przeludnionych wsi Rosji, Bia

�½

orusi, Ukrainy i -

z Polski. Z Krakowskiego, Kieleckiego i Zag

�½�½

bia przyjecha

�½

o najpierw paru

�½

eby sprawdzi

�½

, co to jest Syberia. Powiedzieli potem w domu: las jest

tak blisko,

�½

e jak zr

�½

biesz sosn

�½

, to prosto do pieca leci. A drzewo darmo daj

�½

To zadecydowa

�½

o. Zebrali "wozy, p

�½

ugi i kufery" i przyjechali "po

�½

elaznej

drodze". Dostali po przyje

�½

dzie ziemi

�½

i las. Wymienili u Buriat

�½

w portki na

siekiery. Tymi siekierami ci

�½

li las i stawiali domy. I pozostali w Wierszynie na

zawsze. Sze

�½�½

dziesi

�½

t lat mieszkaj

�½

na Syberii. Przez ten czas nikt do nich z

Polski nie przyje

�½

. Gazet polskich nie prenumeruj

�½

, bo czytaj

�½

abo.

Nauczyciel polskiego by

�½

do 1929 roku. Do 1941 by

�½

ksi

�½

dz. Obchodz

�½

Narodzenie i Wielkanoc wed

�½

ug katolickiego, a nie prawos

�½

awnego kalendarza.

Modl

�½

tylko starzy, ale wszyscy chrzcz

�½

swoje dzieci. Poniewa

�½

ksi

�½

dza nie

ma, chrzcz

�½

je sami wod

�½

. Specjalnie kiedy

�½

do Irkucka, do ksi

�½

dza je

�½

dzili,

�½

eby powiedzia

�½

, jak leje si

�½

wod

�½

i co si

�½

wi.j Na pogrzebach

�½

piewaj

�½

po polsku, ale maj

�½

z 'tymi k

�½

opot, bo poumierali ci, kt

�½

rzy znali

�½

obnicze

pie

�½

ni.!

Stroj

�½

w ludowych ju

�½

nie maj

�½

. Ostatnim by

�½

str

�½

j; krakowski Mirka B

�½

eja, ale

kaza

�½

w nim pacho- : wa

�½

Na cmentarzu s

�½

polskie napisy: Konieczna Monika J

�½

zefowna, Janaszek Roman

Stanis

�½

awowicz, W napisach s

�½

�½�½

dy. W s

�½

owie "umar

�½

", na przyk

�½

ad, nigdzie nie

ma ko

�½

cowego "

�½

". Wszyscy ka

�½�½

�½

chowa

�½

"w ojczy

�½

nie, w Wierszynie znaczy".

Nawet ci, kt

�½

rzy wyjechali z niej i zawierali ma

�½�½

�½

stwa z Rosjanami. Ich

rosyjscy ma

�½�½

onkowie przywozili sk

�½

, z g

�½�½

bi Rosji, trumny i m

�½

wili: on sobie

�½

yczy

�½

tego.

Na wszystkich grobach stoj

�½

krzy

�½

e. Na jednym jest krzy

�½

i czerwona gwiazda.

�½

y tu W

�½

adek Nowak, komsomolee. Jego ojciec chcia

�½

krzy

�½

postawi

�½

, a kom-somo

�½

gwiazd

�½

. Wi

�½

c gwiazd

�½

przymocowali do krzy

�½

W gr

�½

b Witka Kucka jest wetkni

�½

ta butelka moskiewskiej w

�½

dki i szklanka na niej.

W prawos

�½

awne zaduszki - tzw. "roditielski. dzie

�½

" - Rosjanie przychodz

�½

cmentarz wspomina

�½

najbli

�½

szych. Jedz

�½

przy tym, pij

�½

, p

�½

acz

�½

, a czego nie

dopij

�½

i nie dojedz

�½

, zostawiaj

�½

tym, kt

�½

rych wspominali. Jest wiec na grobie

nie dopita w

�½

dka: znak,

�½

e rosyjscy przyjaciele przyszli na polski cmentarz i

Witka Kucka wspominali.

�½

d Rosjan maj

�½

wielu przyjaci

�½

. Rosyjskie dzieci m

�½

�½ �½

wietnie po polsku, a

Kolka Danielenko gra na garmoszce "Czyje to polusie nie orane, mojego Ja-sie

�½

zaniedbane" i "Dziewczyno ty moja, ty ulubiona, daj buzi, daj buzi, b

�½

dziesz

zbawiona..."

�½

gwar

�½

, do kt

�½

rej wtr

�½

caj

�½

spolszczone rosyjskie s

�½

owa. Nie zdaj

�½

sobie z

tego sprawy. Tylko nauczycielka, kt

�½

ra uczy w rosyjskiej szkole, ma niejasne

�½

e j

�½

zyk, kt

�½

rym m

�½

wi, nie jest j

�½

zykiem lite-c. 'zadaje mi dziesi

�½

tki

rzeczowych pyta

�½

. - A lak si

�½

ciwie m

�½

wi - nadziewa

�½

ka czy nadzle-jjca? _ A

co to jest? - No, soroczka (koszula m

�½

ska). Albo: - Kiedy si

�½

wi "kiej", a

kiedy "kaj"...? Czytaj

�½

o Polsce w prasie radzieckiej i wiedz

�½

oczywi

�½

cie,

�½

po wojnie zmieni

�½

a. Ale nie potrafi

�½

sobie tego wyobrazi

�½

. Natomiast t

�½

Polsk

�½

, kt

�½

z rozrzewnieniem wspominali rodzice - widz

�½

, wyobra

�½

sobie.

Polsk

�½

1910 roku. Polsk

�½

najbiedniejszych podkrakowskich

�½

wisi. Pewnie dlatego

�½

rzeczy bardzo dziwne. Np.: - Zosta

�½

do jutra, Hania, traktor zobaczysz.

Albo z wahaniem: - Czy w Polsce ludzie chodz

�½

boso? Bo nasze matki chodzi

�½

y boso

i m

�½

e but

�½

w szkoda na co dzie

�½

. - Teraz w Polsce wszyscy maj

�½

buty -

powiadam. - A, no tak...

Dostatek

Gospodarstwa maj

�½

zasobne. 0,60 ha ka

�½

de, jak przewiduje regulamin ko

�½

chozu dla

dzia

�½

ki przyzagrodowej. Ale na tym kawa

�½

ku ziemi - wszystko, co uda si

�½

zmie

�½

: dom, stodo

�½

a, obora, chlew, kurnik, sad, ogr

�½

d warzywny, szklarnia,

ule... Poniewa

�½

tajga jest dooko

�½

a, a drzewo nadal bezp

�½

atne, wi

�½

c wszystko

buduje si

�½

z drewna. Zim

�½

tylko drewnem pal

�½

. Ca

�½

e gospodarstwo przegrodzone

jest p

�½

otami - oddzielnie pasieka, szklarnie, sad... Stwarza to wra

�½

enie

przytulno

�½

ci i porz

�½

dku. Dom sk

�½

ada si

�½

z dw

�½

ch izb (po

�½

rodku jednej izby stoi

ogromny rosyjski piec), jest te

�½

w ogrodzie letnia kuchnia. Wsz

�½

dzie, i w

domach, i w ogrodzie, jest niezwykle czysto. Pietrasowie trzymaj

�½

dwie krowy,

dwie ja

�½�½

wki, jednego byczka, dwie

�½

winie, kaczki, g

�½

si indyki, 25 kur. S

�½

siedzi

podobnie.

�½

ywno-

soi nie ibuipuij

�½

wcale. Nawet chleb sami piek

�½

. Mi

�½

so sol

�½

, w

�½

i mro

�½�½

Jedz

�½

je codziennie. Troch

�½

sa sprzedaj

�½

. Sprzedaj

�½

kartofle, warzywa,

owoce. Samych pomidor

�½

w maj

�½

po 100 kg z jednej szklarni. Rocznie dostaj

�½

za to

500-600 rubli. Miesi

�½

czny zarobek ko

�½

cho

�½

nika wynosi 120-140 rubli i w

�½

ciwie

wszystkie pieni

�½

dze mog

�½

przeznaczy

�½

na oszcz

�½

dno

�½

ci.

�½

e nigdy im jeszcze tak dobrze nie by

�½

o jak przez ostatnie dziesi

�½�½

lat.

�½

eby itylko 'pok

�½

j by

�½

eby cz

�½

owiek mia

�½

�½�½

pracowa

�½

...

Lubi

�½

prac

�½

. W

�½

adze ko

�½

chozu nie mog

�½

ich na-chwali

�½

. W wielonarodowym

�½

chozie "Dru

�½

ba" s

�½

cztery brygady: rosyjska, ukrai

�½

ska, buriacka i polska. I

brygada polska jest ze wszystkich najlepsza. Zajmuje pierwsze miejsce w ca

�½

rejonie. Osi

�½

ga do 36 kwintali pszenicy z ha (

�½

rednia ko

�½

chozu dla zb

�½

wynosi 14

kwintali).

Pracuj

�½

w ko

�½

chozie i w swoich gospodarstwach ci

�½

ko, ale dostaj

�½

nale

�½

zap

�½

. W ko

�½

chozie powszechnie wiadomo: Polacy najlepiej pracuj

�½

i najlepiej

�½

. Najwi

�½

cej telewizor

�½

w, motocykli i pralek jest w

�½

nie w polskiej wsi.

Zach

�½

caj

�½

do pracy w gospodarstwie wszystkich cz

�½

onk

�½

w rodziny. Tak

�½

e dzieci.

�½

eli nie mo

�½

na tego pogodzi

�½

z nauk

�½

, to po prostu nie posy

�½

ich do szk

�½

Zapewne z tym w

�½

nie zwi

�½

zany jest fakt,

�½

e tak ma

�½

a cz

�½�½

wierszy

�½

skiej

�½

odzie

�½

y idzie na studia. W ca

�½

ej dotychczasowej sze

�½�½

dziesi

�½

cioletniej

historii wsi wy

�½

sze uczelnie uko

�½

czy

�½

o zaledwie pi

�½�½

�½

W marzeniach, kt

�½

re przywie

�½

li ze sob

�½

ich rodzice, by

�½

o miejsce dla dw

�½

rodzaj

�½

w karier - ksi

�½

dza i nauczyciela. Ksi

�½

dzem teraz zosta

�½

trudno, pozostaje

�½

c druga mo

�½

liwo

�½�½

i dlatego by

�½

e spo

�½

d tych, kt

�½

rzy uko

�½

czyli studia, i

�½

rzy studiuj

�½

teraz, wi

�½

kszo

�½�½

wybra

�½

a uczelnie pedagogiczne.

Buriaci, kt

�½

rych w tej okolicy jest wielu i kt

�½

rzy niedawno'jeszcze w odzie

�½

y ze

�½

r chodzili, a pierwsze tkane spodnie zobaczyli wtedy, kiedy dostali je za

top

�½

r od Polak

�½

w - ch

�½

tniej wyruszaj

�½

do miast na uczelnie. I poniewa

�½

maj

�½

stosunkowo wysokie wykszta

�½

cenie - zajmuj

�½

stanowiska wymagaj

�½

ce kwalifikacji i

najbardziej eksponowane zarazem: przewodnicz

�½

cego ko

�½

chozu, zootechnika,

�½�½

wnego lekarza, ekonomisty, dyrektora szko

�½

y... W miejscowej sz-kole jest

�½

ch nauczycieli Polak

�½

w, trzech Rosjan, a B-uriat

�½

w dziesi

�½

ciu. Polacy w

Wierszynie tych aspiracji nie podzielaj

�½

. Uwa

�½

e je

�½

li kto

�½

woli si

�½

uczy

�½

to po prostu dlatego,

�½

e mu si

�½

pracowa

�½

nie chce.

Nauczycielka miejscowej rosyjskiej szko

�½

y, Natalia Janaszek, pr

�½

buje zach

�½

swoich rodak

�½

w do nauki tym bardziej,

�½

e dzieci polskie s

�½

bardzo zdolne. Na

razie jej si

�½

to nie udaje. Kilka dni temu znowu poruszano na sielsowiecie

(radzie narodowej) spraw

�½

paru rodzin z Wierszyny, kt

�½

re nie posy

�½

dzieci do

szk

�½

Nauczycielka rozumie oczywi

�½

cie,

�½

e to si

�½

wkr

�½

tce zmieni,

�½

e telewizja, kt

�½

rej

we wsi coraz wi

�½

cej, wp

�½

yw miasta,, rozw

�½

j cywilizacji zrobi

�½

swoje.

�½

e ju

�½

pewno te dzieci, kt

�½

re teraz we wsi podrastaj

�½

, b

�½

mia

�½

y inne ni

�½

ich ojcowie

marzenia... Ale chcia

�½

aby,

�½

eby wszystko to szybciej nast

�½

powa

�½

Obiad

Tymczasem robi si

�½

no. Przewodnicz

�½

cy ko

�½

chozu wr

�½

z rajkomu. M

�½

wi,

�½

e ju

�½

zawiadomi

�½

przodownik

�½

w pracy - tego, kt

�½

ry przez osiem dni obsia

�½

830 ha

pszenicy, tego, kt

�½

ry zasia

�½

kukurydz

�½

na 200 ha, i przoduj

�½

ce dojarki, i

najlepsze pracownice fermy kurzej, i zaraz b

�½

dziemy mogli zasi

�½�½�½

do sto

�½

ustawiono w sadzie Pietrzyk

�½

w. Sad jest pi

�½

kny, du

�½

y, oddzielony jak

wsz

�½

dzie p

�½

otem od reszty gospodarstwa. Obok jest letnia kuchnia - kobiety

przygotowuj

�½

tam przyj

�½

cie. Ustawi

�½

y na sto

�½

ach jajka, sery, kury, grzyby,

�½

so, kompoty, owoce marynowane, wszystko swojej, domowej roboty, wyci

�½

gni

�½

nie ze spi

�½

arni i piwnic.

Siadamy. Ja, go

�½�½

- na honorowym miejscu - mi

�½

dzy przewodnicz

�½

cym ko

�½

chozu i

przedstawicielem w

�½

adzy radzieckiej (Ma

�½

giem), naprzeciwko brygadzisty

Pietrzyka. Przewodnicz

�½

cy ko

�½

chozu daje znak przewodnicz

�½

cemu rady narodowej,

�½

g wstaje i przez wzgl

�½

d na obecno

�½�½

przewodnicz

�½

cego zagaja po rosyjsku:

- Dla powitania, delegacji korespondenit

�½

w polskich na czele z Hann

�½

Krall

udzielam g

�½

osu towarzyszowi Pietrzykowi...

Brygadzista Pietrzyk m

�½

wi o nich, o Polakach syberyjskich. Tak w

�½

nie okre

�½

laj

�½

siebie. M

�½

wi o ich ojczy

�½

nie - Zwi

�½

zku Radzieckim. Dla nich istnieje tylko !ta

jedna, radziecka, syberyjska ojczyzna. I ko

�½

czy:

- Mieszkamy tu 60 lat i nasze (dzieci m

�½

po polsku i je

�½

eli za 60 lat inny

korespondent przyjedzie, to dzieci, kt

�½

re wtedy tu zobaczy, fez b

�½

y po

polsku...

Pytaj

�½

, co na .mnie zrobi

�½

o w Wierszynie najwi

�½

ksze wra

�½

enie.

�½

e miedzy ich

przyzagrodowymi polami - m

�½

- nie ma miedz. I

�½

e dzieci m

�½

w nocy przez

sen po polsku...

Wiedz

�½

, co to jest miedza, ale nie rozumiej

�½

, dlaczego akurat brak miedzy mo

�½

robi

�½

jakiekolwiek wra

�½

enie. Mojego (pytania o walk

�½

o miedz

�½

nie rozumiej

�½

c ju

�½

nie 't

�½

umacz

�½

- Naszego sybirskiego Polaka nie obrazi

�½

tu nigdy

Ani Ruski, ani Buriat, ani Chocho

�½

- wraca jesz-do najwa

�½

niejszego brygadzista.

- A

�½�½

czy nas wszystko, co prze

�½

yli

�½

my razem. I czterdziesty pierwszy rok, kiedy

wojowali

�½

my w [syberyjskiej dywizji pod Moisifcw

�½

. I czterdziesty czwarty rok,

kiedy jedli

�½

my wszyscy korzenie cyranlki. I trzydziesty si

�½

dmy, kiedy

przyje

�½

ali noc

�½

do doim

�½

w. Po nich i po naszych jednakowo. A teraz

�½�½

czy nas

to,

�½

e tak dobrze, tak spokojnie ju

�½

Wiedz

�½

, kto w 1937 roku podsun

�½�½

komu trzeba nazwiska niekt

�½

rych Polak

�½

w z

Wierszyny. Wiedzieli zawsze. I nawet po roku 1956, kiedy ludzie ju

�½

wiracali, a

do Wierszyny nie wr

�½

nikt - nawet wtedy nie zabili 'go. Chodzili do niego i

�½

wili - przez ciebie zgin

�½�½

�½

j ojciec... A on m

�½

im - ludzie, darujcie...

Kiedy umar

�½

, na jego pogrzeb nie poszed

�½

nikt, ani jeden cz

�½

owiek, cho

�½

'zawsze

na wszystkie pogrzeby chodzi solidarnie ca

�½

a wie

�½

Do naszego sto

�½

u w sadzie Pietrzyk

�½

w podesz

�½

a male

�½

ka stara Buriatka.

Natychmiast wistali i zrobili jej miejsce. Po

�½

piesznie podali nakrycie.

- Gdyby ona przysz

�½

a do mojego domu - zwr

�½

do wszystkich Pietras - i

gdyby powiedzia

�½

a - nie mam gdzie

�½

, powiedzia

�½

bym: zosta

�½

z nami na zawsze. I

�½

dy w Wierszynie zrobi

�½

by tak...

- Ka

�½

dy - potwierdzili za sto

�½

em.

- Kiedy w 1937 zosta

�½

am bez rodzic

�½

w, sama, z m

�½

odszym rodze

�½

stwem i kiedy nikt

nam nie odwa

�½

pom

�½

c, ona, ta Buriatka, przynios

�½

a nam ukradkiem chleb -

szepce Natalia Janaszkowa.

Dziewi

�½�½

dziesi

�½

ciosiedmioletnia kobieta orientuje si

�½

, o czym m

�½

wimy, u

�½

miecha

�½

i obie rozumiemy dobrze,

�½

e nie ja jestem, ju

�½

honorowym go

�½

ciem przy 'tym

stole.

Moskiewskiej i pomara

�½

czowego likieru jest ju

�½

butelkach coraz mniej. Zebrani porzucili oficjialne formu

�½

y, nie zwracaj

�½

do siebie po "otczestwu". Ndc dziwnego. Wszyscy siedz

�½

cy za tym sto

�½

em, tak

jak i ca

�½

a wie

�½

, s

�½

spokrewnieni mi

�½

dzy sob

�½

. Brygadzista Pi

�½

trzy k to, okazuje

�½

, bratanek Figury, kierownika fermy. Figura to szwagier przewodnicz

�½

cego

�½

ga. Ma

�½

g to brat Nowakowej, Figurowej i Korczakowej, a m

�½�½

Nowakowej,

Plik z chomika:

uzavrano

Inne pliki z tego folderu:

Hanna Krall - Na wschód od Arbatu (txt).epub (207 KB)
Hanna Krall - Na wschód od Arbatu (txt).pdf (400 KB)
Hanna Krall - Hipnoza.pdf (247 KB)
Hanna Krall - Hipnoza.epub (89 KB)
Hanna Krall - Dzieje getta jako historia umierania (pdf).epub (6 KB)

Hanna Krall - Na wschód od Arbatu (txt).pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: