Ćwiczenia z Antropologii — Święta Rodzina z Nazaretu wzorem rodzin – najlepszy przykład do naśladowania.
Semest pierwszy. Rok…………….
Informacje o prowadzącym
Prowadzący
E-mail
Ks. mgr. Paweł Błasiak doktorant Wydziału Teologicznego US
pbpmsf@gmail.com
Niniejsze zajęcia w ramach ćwiczeń z Antropologii mają na celu przedstawienie słuchaczom Studiów nad rodziną wzoru Świętej Rodziny z Nazaretu jako doskonałego przykłady do naśladowania. Prezentacja Świętej Rodziny odbędzie się głównie poprzez rozpoznanie, nazwanie i klasyfikację cnót jakimi żyła Święta Rodzina z Nazaretu. Aby osiągnąć ten cel należy najpierw zapoznać słuchaczy z zagadnieniem kluczowym dla tych zajęć jakim jest: CNOTA oraz ukazać sens naśladowania cnót. Słuchacze dowiedzą się, że nauką powstała już w Starożytności zajmująca się tematem cnót jest ARETOLOGIA.
Aby ukazać wartość naśladowania cnót Świętej Rodziny mam zamiar odwołać się do dwóch znanych świętych Kościoła katolickiego jakimi są: św. Franciszek z Asyżu oraz św. Ignacy Loyola. Obaj doszli do wysokiego pułapu świętości poprzez pragnienie doskonałego naśladowania Pana Jezusa jako Mistrza.
Aby uzmysłowić wartość naśladowania cnót Świętej Rodziny przytoczona zostanie zachęta Leona XIII wzywająca chrześcijańskie rodziny do kultu i naśladowania Świętej Rodziny z Nazaretu.
Słuchacz na tym poziomie zajęć ma poznać znaczenie słowa CNOTA oraz dowiedzieć się o istnieniu nauki zajmującej się cnotami i życiem według nich jakim jest ARETOLOGIA.
Powinien przypomnieć sobie jakie są najważniejsze cnoty chrześcijańskie.
Powinien uzmysłowić sobie, że w życiu należy rozwijać cnoty a unikać wad.
Poznać cnoty jakimi żyła Święte Rodzina z Nazaretu.
Zrozumieć przesłanie Ikony Świętej Rodziny z Nazaretu z uwzględnieniem zaaplikowania tej wiedzy w życie rodzinne.
Celem głównym jest uzmysłowienie sobie wartości cnót jakimi żyła Święta Rodzina z Nazaretu, poznanie tych cnót, dowiedzenie się jak obecnie powinniśmy te je naśladować oraz wprowadzenie tej wiedzy w życie osobiste i rodzinne
PRZEBIEG ZAJĘĆ
I CZĘŚĆ
Część wstępna: Powitanie, przedstawienie się i zapoznanie.
Jedną z dziedzin zajmujących się człowiekiem jest nauka, która zajmuję się jego postepowaniem w świetle Objawienia Bożego. Mam tutaj na myśli Teologię moralną. Uczy ona jakie postepowanie człowieka jest dobre a jakie nie. Jednak obecne nasze zajęcia nie dotyczą Teologii moralnej jedynie trochę z niej czerpią.
W ramach Waszego systematycznego wykładu z dziedziny Antropologii, chciałem zaproponować wam ćwiczenia, które dotyczą w sposób szczególny człowieka żyjącego w rodzinie. Wiem, że studiujecie Nauki o rodzinie wiec wydaje mi się, że te zajęcia powinny was zainteresować i mogą okazać się przydatne w waszej pracy z rodzinami oraz może przede wszystkim dla was i waszych rodzin, które już macie lub w przyszłości stwożycie.
W ramach Teologii moralnej o której wspomniałem na początku został sklasyfikowany dział nauki, który nosi nazwę ARETOLOGIA.
Nazwa tej nauki pochodzi od 2 greckich słów: ARETE i LOGOS.
Zapis na tablicy:
Słowo ARETE oznacza cnotę, dzielność
LOGOS to jak wiemy oznacza SŁOWO, NAUKA.
Nauka o cnotach to Aretologia
Aretologia jest nauką, która w starożytności była wyrazem dążeń do całościowego ujęcia ludzkiego działania i kierujących nim zasad moralnych. Wyróżniała cnoty podstawowe (np. roztropność, cierpliwość) — Ajschylos. Podkreślała sprawność moralną wynikającą z wiedzy o czynieniu dobra i unikaniu zła, zapewniającą wszystkim ludziom prawdziwe korzyści i szczęście — Sokrates. Uczyła harmonii w dziedzinie psychicznej i polit. Ukazując współdziałanie cnót kierujących działaniem poszczególnych warstw duszy: rozumnej (mądrość), impulsywnej (męstwo) i pożądliwej (umiarkowanie) — Platon. Zajmowała się istotą, rodzajami i wzajemnym związkiem sprawności moralnych, obejmujących działanie rozumu w sferze życia praktycznego (cnoty etyczne), i poznawczych, tj. odnoszących się do poznawczej działalności rozumu (cnoty dianoetyczne) — Arystoteles. Rozwijała ideę upodobnienia się człowieka do Boga przez cnotę (w ramach podziału na cnoty obywatelskie, oczyszczające i kontemplacyjne) — Plotyn; w okresie średniowiecza Kasjodor, Alkuin i Raban Maur wiązali aretologię z nauką o duszy, a Albert Wielki sprecyzował pojęcie części cnót kardynalnych; na systematyce Alberta oparł się Tomasz z Akwinu; w okresie nowoż. i współczesnym aretologią zajmowali się m.in.: Arnold Geulincx, Friedrich Schleiermacher, Immanuel Kant, Nikolas Hartmann, Dietrich von Hildebrand.
Najważniejszym pojęciem, które potrzebujemy zaporzyczyć z tej nauki jest pojęcie CNOTY.
Co to jest cnota? Jakie znamy cnoty? - dyskusja
Cnota jest trwałą sprawnością moralną osoby, dzięki której przestrzeganie zasad moralnych staje się łatwe. Osoba jest w tym pewna - nawet wobec okoliczności niesprzyjających. Bycie kimś prawym, wiernym dobru moralnemu sprawia człowiekowi, który posiadł cnoty, wewnętrzną przyjemność. Cnota jest pewnego rodzaju siłą.
Bycie cnotliwym zakłada rzeczywiści dużą siłę charakteru, odporność psychiczną na obelgi, nurty kulturowe i co za tym idzie na pokusy. Dlatego rzeczywiście rzec można, że ludzie o silnym charakterze są cnotliwi,
Cnota uważana jest etyczne za jeden z najważniejszych elementów życia etycznego człowieka. Systemy etyczne można podzielić na takie, które uznają ją za cel, i takie, które uznają ją za środek do celu.
Człowiek, aby był szczęśliwy i dobry powinien rozwijać cnoty, czyli rozwijać dobro w sobie.
Cnoty teologalne – Wiara, Nadzieja, Miłość
Cnoty kardynalne: Roztropność, Sprawiedliwość, Umiarkowanie, Męstwo.
Przeciwieństwem CNOTY jest WADA. Wady należy w sobie zwalczać i z łaską Bożą przemieniać je.
Skoro wiemy już, że istnieje coś takiego jak cnoty, wiemy, że warto nimi żyć i je rozwijać i że przynoszą ludziom szczęście.
Zastanówmy się jak mamy je w sobie rozwijać?
Naśladowanie Pana Jezusa:
Św. Franciszek czy Św. Ignacy do dziś jedni z najpopularniejszych świętych Kościoła katolickiego, którzy poszli za Jezusem na całego i do końca, mieli mocne pragnie odwzorowania w sposób możliwie najbardziej pełny życia Boskiego Mistrza, Jego miłości i wolności, Jego pragnień i celów. Chcieli być tacy, jak On; stać się podobnymi do Niego możliwie we wszystkim; stać się jedno z Panem.
Obaj byli przekonani, że aby prawdziwie żyć, muszą odejść od tego, co posiadają, i wybrać to, co zsyła im Bóg. Odkryli, że muszą nadać swemu życiu większy sens, oprzeć się na kimś innym, czyli na kimś, kto pomoże im odnaleźć właściwy cel, przekraczający cele już osiągnięte albo te, które do tej pory sobie wyznaczali. Szukali czegoś, co kryje się poza horyzontem, na którym skupiają się ziemskie oczy, nie zdolne spojrzeć dalej, sięgnąć głębiej. W ich przypadku oznaczało to silne pragnienie odkrycia ideału życia i zarazem gotowość do pójścia za nim, ponieważ tylko wówczas, jak sądzili, ich życie nabierze właściwego sensu. Odtąd ich dotychczasowe, własne pragnienia przestały być ostatecznym i wyłącznym celem, ustępując miejsca temu, co dawał Bóg. Chcieli twórczo żyć Jego nauką, odczytywać ją (czy też interpretować w kluczu swoich potrzeb i czasu, w jakim żyli) w konkretnym kontekście historycznym i kulturalnym, aktualizując do określonych potrzeb.
CNOTY możemy rozwijać w sobie przez naśladowanie osób, które nimi żyły.
II CZĘŚĆ ZAJĘĆ
Leon XIII (+ 1903) papież w swoich pismach, m.in. w Neminem fugit (z 14 czerwca 1892 r.) i Cum nuper niejeden raz zachęcał on do naśladowania Świętej Rodziny. Wskazywał też na dobrodziejstwa, jakich można oczekiwać dzięki pobożności i związkom ze Świętą Rodziną: postęp w miłosierdziu, świętość obyczajów, atmosfera pobożności. W jednej ze swoich encyklik napisał: "Pod opieką Najświętszej Matki i św. Józefa w zupełnym ukryciu wychowywał się Jezus, Słońce sprawiedliwości, zanim swym blaskiem oświecił narody. Niewątpliwie jaśniała w tej Rodzinie wzajemna miłość, świętość obyczajów i pobożne ćwiczenia - jednym słowem wszystko, co rodzinę może uszlachetnić i ozdobić, aby dać na wzór naszym czasom". Leon XIII był też pierwszym, który wskazał na małżeństwo jako miejsce uświęcenia (Arcanum divinae sapientiae), nadrabiając wielowiekowy brak spojrzenia na rodzinę jako na miejsce postępu duchowego i służby w Kościele.
Poszcząc i modląc się ikonę tę napisał pewien chrześcijanin, członek Kościoła prawosławnego z Kanady. Ikona została zamówiona przez Misjonarzy Świętej Rodziny. Na jej odwrocie widnieje inskrypcja: „Pisał pisarz ikon, G. K. Schlijper w Toronto w roku 1987”. To jest klasyczne wyrażenie: ikony nie są malowane, ale „pisane", tak jak pisana jest teologia. Teologii nie uprawia się według własnego „widzi mi się" i własnej fantazji, ale według Objawienia i tradycji Kościoła. Tak też jest z pisaniem ikon.
Ikona ta ma być symbolem wspólnoty rodzinnej oraz symbolem wspólnoty Kościoła, Ludu i Rodziny Bożej, ukrytej pod opieką Boga, zgodnie z zapowiedzią z Księgi Powtórzonego Prawa (Pwt 7, 6. 8-9) – w tle stoi Jahwe i Jego święte Przymierze, niezłomna wierność Boga:
Ikona Świętej Rodziny pragnie być symbolem wierności Boga, wierności Jego obietnicom. Pragnie ona przekazać duchowe treści, posługując się przy tym symboliką.
Nad Świętą rodziną rozciąga się łuk, jakby tęcza, symbol przymierza z Bogiem. Wyraźnie wskazuje na to, że Pan jest nad nimi, czuwa, opiekuje się i wspiera. Jest zawsze obecny.
Każda ikona niesie w sobie duchową, teologiczną treść i posługuje się przy tym symboliką, zwłaszcza symboliką kolorów. Intensywnie czerwony strój niewiasty przedstawia bogactwo serca (por. Mt 5,8). Bardziej ziemisty kolor ubrania mężczyzny wskazuje na czyn, na trudy całego codziennego życia. Obydwa wymiary należą do ludzkiej egzystencji. Pomiędzy nimi można zobaczyć kolor granatowy – symbol wiary, który nadaje całości głębię.
Pomiędzy małżonkami jest mały Jezus, scala całą rodzinę. Kiedy zaprosimy Chrystusa do naszego życia, naszego małżeństwa, nic nie będzie w stanie nas rozłączyć. To w Panu Jezusie jest Tajemnicą ukrytej Chwały Bożej, która objawia się w Jezusie z Nazaretu (por. 1 Kor 2, 6-10). Jezus jest tu więzią, która spala rodzinę.
Syn jest ubrany w jaśniejącą biel, co jest wyrazem Jego bosko-ludzkiej natury. Jest odblaskiem Odwiecznego Ojca. Napis w krzyżu aureoli mówi o tym wyraźnie. On jest WIECZNIE ISTNIEJĄCYM, który jest obecny, dla wszystkich. Prawa ręka uniesiona jest w geście błogosławieństwa zgodnym z bizantyjskim rytem. Stuła diakona ukazuje Go jako sługę Boga (Iz 42,1-9), jako sługę zbawienia, jako sługę błogosławieństwa. Dalej znamienne są trzy gwiazdy lub krzyże na stroju Maryi, które można odczytywać jako symbol dziewictwa. Napis nad Maryją mówi "Matka Boża", natomiast po drugiej stronie - "Święty Józef".
Pisarz tej ikony kładł wielki nacisk na wyraz twarzy świętych Osób, gdyż w nim odzwierciedla się obecność Bożego Ducha, poznanie i mądrość. Twarze mają zatem wielkie symboliczne znaczenie. Spojrzenie Maryi mówi, iż zachowuje Ona w sercu to, co zapowiedział Gabriel i prorokował Symeon (Łk l i 2). Spojrzenie Józefa wskazuje, że jest On mężem sprawiedliwym, mężem wiary i czynu, który wyrusza jak Abraham, aby czynić to, co mu Pan polecił (Mt l, 19. 24; Rz 4).
Na ikonie Świętej Rodziny to Maryja, choć tego nie widać, niesie odpowiedzialność za wychowanie, to Ona trzyma małego Jezusa na ręce. Ona, choć przytula się z czułością do Józefa, spogląda z miłością na swoje dziecko. Utrzymuje ciężar swojego syna jedną ręką i jest w stanie dla niego znieść wszystko. Oczywiście widać jej uczucie względem męża. Między Nią, a Św. Józefem gołym okiem widoczne są emocje, miłość, szacunek, przynależność, oddanie, wierność. Choć Maryja spogląda na syna, ja bardzo wyraźnie wyczuwam jej bliskość i niesamowitą więź z Józefem. Tu nie potrzeba słów, by wiedzieć.
Natomiast Józef obejmuje oboje swoimi silnymi ramionami, stanowiąc siłę i ochronę dla rodziny. Józef jest prawdziwą głową rodziny. Emanuje z Niego pewność, choć łagodność, męskość, ale i wrażliwość. Ten mężczyzna podejmuje decyzje, prowadzi swoją rodzinę, rozwiązuje problemy, ale jest równie potężny w pokorze i posłuszeństwie względem...
PPB