FARMAKOLOGIA, ĆWICZENIE 6, 22.02.2013, ĆWICZENIE 7, 1.03.2013.pdf

(1237 KB) Pobierz
FARMAKOLOGIA, ĆWICZENIE 6, 22.02.2013
NIESTEROIDOWE LEKI PRZECIWZAPALNE
NLPZ stosowane są w:
Układowych chorobach tkanki łącznej
Choroba zwyrodnieniowych stawów
Zespołach reumatycznych towarzyszących zakażeniu
Chorobach metabolicznych
Nowotworach
Zaburzeniach nerwowo- naczyniowych
Chorobach pozastawowych układu ruchowego
1.
2.
3.
4.
Przeciwbólowe
Przeciwzapalne
Przeciwgorączkowe
Przeciwagregacyjne
Nieopioidowe leki przeciwzapalne
NLPZ
Inne
+
+
+
-
+
+
+/-
-
Działanie NLPZ jest związane z hamowaniem syntezy prostanoidów, które należą do grupy ekozanoidów.
Do ekozanoidów zaliczamy:
Prostanoidy- prostaglandyny, prostacykliny, tromboksany- substratem do ich tworzenia jest kwas
arachidonowy
Leukotrieny
Kwas arachidonowy- uwalniany jest z błon komórkowych przez fosfolipazę A
2
.
Fosfolipaza pobudzana jest przez: wapń, kalmodulinę, bradykininę i trombinę a hamowana przez GKS.
41
Fosfolipidy
Kwas arachidonowy
lub inne
nienasycone kwasy
tłuszczowe
Cyklooksygenazy
Lipooksygenazy
Epoksygenazy
Wolne rodniki
PGI
2
PGE
2
TXA
2
Leukotrieny
Lipoksyny
Epoksydy
Izoprostany
Kluczowym enzymem w syntezie prostanoidów jest
cyklooksygenaza (COX)
Wyróżniamy dwie:
1) COX- 1
-
Enzym konstytutywny
-
Krwinki płytkowe (TXA
2
)
-
Nerki, żołądek (PGE
2
)
-
Naczynia krwionośne (PGI
2
)
2) COX-2
-
-
-
-
Enzym indukowany, enzym konstytutywny
Zapalenie, ból, gorączka
Śródbłonek naczyniowy PGI
2
Rdzeń, nerki, macica, gojenie się ran
Większość dotychczasowych NLPZ ma większe powinowactwo do formy COX-1, dlatego przy stosowaniu
tych leków częściej występują groźne objawy niepożądane- szczególnie działanie wrzodotwórcze.
42
PGE
2
- prostaglandyna:
Ochrona komórek błony śluzowej żołądka- hamuje syntezę kwasu solnego, reguluje wydzielanie
śluzu oraz prawidłowe ukrwienie żołądka
Nerki- reguluje procesy filtracji i resorpcji
Rozszerza naczynia krwionośne
Silny czynnik gorączkotwórczy wytwarzany pod wpływem pirogenów bakteryjnych lub pod
wpływem IL-1
NLPZ poprzez hamowanie aktywności COX-1 lub COX-2 wstrzymują rozwój procesu zapalnego, czyli blokują
syntezę PGE i TXA- związki te biorą udział w indukowaniu stanu zapalnego przez działanie leukotaktyczne,
zwiększają przepuszczalność naczyń, powodują obrzęki i zwiększają wrażliwość receptorów bólu na
działanie- acetylocholiny, serotoniny i bradykininy.
Leki obniżające temperaturę ciała:
NLPZ
Opioidy
Neuroleptyki (przeciwpsychotyczne)
Leki uspokajające i nasenne
Leki przeciwtarczycowe
Nie wywołamy hipotermii przy przedawkowaniu NLPZ!
Przy przedawkowaniu ASA może pojawić się gorączka.
Działanie przeciwgorączkowe
Pirogen
Makrofagi
Cytokiny
IL-1, IL-6, YNF-α
Indukcja aktywności COX-2 w
mózgu (ośrodek termoregulacji)
PGE
2
↑cAMP
43
↑Wytwarzanie ciepła +
↓ utraty ciepła
Wskazania do NLPZ
Bóle różnego pochodzenia- zębów, stawów, mięśni, bóle głowy i bóle menstruacyjne (+ działanie
rozkurczowe), migreny, bóle pooperacyjne
Choroby reumatyczne
Bóle nowotworowe
Dna moczanowa (oprócz ASA- hamuje wydalanie moczanów)
Gorączka
Profilaktyka zakrzepów- ASA
Leki działające bardziej selektywnie w stosunku do COX-2 mają mniejszy szkodliwy wpływ na śluzówkę
układu pokarmowego.
Zaburzenia czynności przewodu pokarmowego
Działania niepożądane najczęściej występujące:
-
Zwykle dyspepsja, biegunki (czasem zaparcia), nudności, wymioty
-
Uszkodzenie śluzówki żołądka (u ok. 20% osób przyjmujących leki przewlekle)
-
Uszkodzenie śluzówki jelita cienkiego
-
Uszkodzenie dolnego odcinka przewodu pokarmowego
Ryzyko powikłań żołądkowo- jelitowych zwiększa się przy stosowaniu NLPZ u pacjentów:
-
Z
Helicobacter pylori
-
Z wcześniej przebytymi wrzodami
-
Gdy pacjent przyjmuje kilka NLPZów
-
Stosowanie antykoagulantów- krewa bardziej rozrzedzana (przeciwzakrzepowe, antagoniści wit. K-
acenokumarol, warfaryna)
-
Stosowanie NLPZ z GKS
Zapobieganie uszkodzeniom przewodu pokarmowego
Lek ochronny
Antagoniści H
2
(famotydyna,
ranitydyna)
Inhibitory pompy protonowj
(omeprazol, pantoprazol,
lansoprazol)
Analogi prostaglandyn
(mizoprostol)
Wrzody żołądka
-
(wyższe dawki
skuteczne)
Wrzody dwunastnicy
Działania niepożądane
+
+
+++
Polipragmazja-
stosowanie wielu leków, nadmierna farmakoterapia
Mizoprostol
Syntetyczny analog prostaglandyny E1, stosowany jako lek w prewencji i leczeniu choroby
wrzodowej żołądka spowodowanej niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi
Łącząc się z swoim receptorem EP3, hamuje wydzielanie soku żołądkowego (zarówno spoczynkowe
jak i poposiłkowe), nasila produkcję ochronnego śluzu i wodorowęglanów.
Składnik preparatów złożonych, z diklofenakiem (Arthrotec) i naproksenem (Napratec).
Biegunka 14- 40 %
Bóle brzucha 13- 20 %
Kategoria w ciąży- X
44
Nerki
Wszystkie NLPZ będą powodować takie działanie w nerkach!
NLPZ
Inhibicja COX-1,
COX-2
↓ przepływ
nerkowego
↓ diurezy
retencja sodu i wody
obrzęki, nadciśnienie
tętnicze
Uszkodzenie nerek
-
U osób zdrowych leczonych standardowymi dawkami NLPZ występuje rzadko
-
U podatnych osób- ostra niewydolność nerek
-
Nefropatia analgetyczna
Martwica brodawek nerkowych
Przewlekłe śródmiąższowe zapalenie nerek
Objawy:
Wielomocz i kolka nerkowa
Krwinkomocz i krwiomocz
Postępująca niewydolność nerek
Wyższa podatność na nowotwory dróg moczowych
Odwracalno
Nieodwracalna
Astma aspirynowa=
astma aspiryno pochodna= astma indukowana aspiryną
Triada aspirynowa:
Astma oskrzelowa
Nietolerancja aspiryny
Polipy nosa
45
Zgłoś jeśli naruszono regulamin