Pomerania Kwiecien 2014.pdf

(5525 KB) Pobierz
Medalistka z Kaszub
s. 59
Społeczny
kapitał wsi
s. 3
Dzéń Jednotë
Kaszëbów
s. 7
Pòmión niese tã wiesc wszëtczim,
Że Król z grobù wëszedł cało.
Pòjąc nie chce rozëm lëdzczi,
Co pò prôwdze tej sã stało.
E. Prëczkòwsczi „Zwònë biją”
Z leżnoscë Jastrów żëczimë najim Czëtińcóm,
żebë dzéń w dzéń doswiôdcziwelë miłotë Zmartwëchwstałégò Christusa
– miłotë tak mòcny, że rozmieje skrëszëc nawetka nôcwiardszé serca,
i tak wiôldżi, że nie dô sã ji òbjimnąc lëdzczim rozëmã.
Kaszëbskò-Pòmòrsczé Zrzeszenié,
Redakcjowé Kòlegium i redakcjô miesãcznika „Pomerania”
Z okazji świąt Zmartwychwstania Pańskiego życzymy naszym Czytelnikom,
żeby każdego dnia doświadczali miłości Zmartwychwstałego Chrystusa
– miłości tak silnej, że potrafi skruszyć nawet najtwardsze serca,
i tak wielkiej, że nie da się jej objąć ludzkim rozumem.
Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie,
Kolegium Redakcyjne i redakcja miesięcznika „Pomerania”
Fot. © Pkruger | Dreamstime.com
Numer wydano dzięki dotacji Ministra Administracji i Cyfryzacji
oraz Samorządu Województwa Pomorskiego.
W NUMERZE:
3 O kapitale, zaufaniu i huśtawce bez atestu
Piotr Dziekanowski
7 Serakòjce z rekòrdã
DM
9 Atom bliżej Pomorza
Sławomir Lewandowski
10 Czy Trójmiasto potrzebuje drugiego lotniska?
Sławomir Lewandowski
12 Nié leno dlô szkólnëch
Dariusz Majkòwsczi
14 Jak to biwało... krótkò pò II wòjnie
Słôwk Fòrmella
16 Siedemnaście pieśni Discantusa
Przemysław Stanisławski
17 Gdyńskie tropy Lecha Bądkowskiego
Andrzej Busler
19 Państwo za wszystko zapłaci?
Stanisław Salmonowicz
21 Czy będzie wodewil po kaszubsku?
Z Celiną Muzą rozmawia Stanisław Janke
23 Kaszubski kamień dla Maksymiliana (część 1)
Halina Słojewska-Kołodziej
26 Zelintowy kamień
Jerzy Samp
28 Kwestia kaszubska w 1922 roku
Bogusław Breza
30 Wyprowadzka
Kazimierz Ostrowski
30 Wëcygnienié
Tłóm. Marika Jelińskô
32 Ùczba 32. Stolëca Bëlôków
Róman Drzéżdżón, Danuta Pioch
34 Gdańsk i jego Osiek
Marta Szagżdowicz
I–VIII NAJÔ ÙCZBA
35 Z drugiej ręki
36 Listy
37 Gwynedd – ziemia Wenedów (część 17)
Jacek Borkowicz
38 Kaszëbsczé dobiwczi
Maya Gielniak, tłóm. Danuta Pioch
40 Ùtwórca wirtualnëch swiatów
Z Karolã Wicherã gôdô Matéùsz Bùllmann
42 Nie tylko listów żal...
Maria Pająkowska-Kensik
43 Wiérztë. Jaromira Labùdda
44 Òsoblëwi kòncert
Lucyna Reiter-Szczigeł
45 Jałmużna w kartuskich konwentach
Jerzy Nacel
45 Pôłniczi do pôłniô
rd
46 Wiérzta dlô drëcha
Roman Robaczewski, tłóm. Hana Makùrôt
48 Białczi w piesni
Tómk Fópka
50 Cuda i smaki regionu
Z Beatą Waśniewską rozmawia Jost Jarwardt
53 Lektury
59 Strzébrznô mscëszewiónka
Z Angeliką Cëchòcką gôdô Tatiana Slowi
62 Klëka
67 Je to fëjno radnym bëc!
Tómk Fópka
68 Pëlckòwskô kómka
Rómk Drzéżdżónk
POMERANIA
ŁŻËKWIAT 2014
Od redaktora
Z inicjatywy Kaszubskiego Uniwersytetu Ludowego
w kilkunastu wsiach na Pomorzu zbadano poziom ka-
pitału społecznego. Wyniki są zaskakujące. Socjolodzy
obalają wiele stereotypów – okazuje się m.in., że nie
ma związku między owym kapitałem a subregionami
ukształtowanymi geograficznie czy kulturowo. Spo-
łeczności głęboko zakorzenione na Kaszubach czy Ko-
ciewiu nie wypadły w badaniach lepiej niż na przykład
popegeerowskie Angowice. Wszędzie widoczny jest
przede wszystkim brak zaufania do instytucji państwa i do organizacji po-
zarządowych. Zachęcamy Czytelników do zapoznania się z zapisem debaty,
która odbyła się 6 marca na Uniwersytecie Gdańskim i stanowiła swoiste
podsumowanie badań pomorskich socjologów.
Ważnym elementem kapitału społecznego w naszym regionie są młodzi
aktywni ludzie, osiągający sukcesy i dumni ze swego pochodzenia. Do nich
z pewnością możemy zaliczyć Angelikę Cichocką, która podczas niedawnych
sopockich Halowych Mistrzostw Świata w Lekkoatletyce została wicemi-
strzynią globu w biegu na 800 m. Ta sympatyczna dziewczyna pochodząca
z Mściszewic nie wstydzi się pozować do zdjęć z czarno-żółtą flagą i mówić
po kaszubsku. Wzięła m.in. udział w kampanii społecznej Kaszubskie Bajania
i czytała dzieciom utwór
Szczëka i òkùnk
autorstwa Alojzego Nagla. Oby stała
się przykładem dla wielu młodych (i nie tylko) Pomorzan.
ADRES REDAKCJI
80-837 Gdańsk
ul. Straganiarska 20–23
tel. 58 301 90 16, 58 301 27 31
e-mail: red.pomerania@wp.pl
REDAKTOR NACZELNY
Dariusz Majkowski
Bogumiła Cirocka
ZASTĘPCZYNI RED. NACZ.
ZESPÓŁ REDAKCYJNY
Danuta Pioch (Najô Ùczba)
(WSPÓŁPRACOWNICY)
KOLEGIUM REDAKCYJNE
Edmund Szczesiak
(przewodniczący kolegium)
Andrzej Busler
Roman Drzeżdżon
Piotr Dziekanowski
Aleksander Gosk
Stanisław Janke
Wiktor Pepliński
Bogdan Wiśniewski
Tomasz Żuroch-Piechowski
Dariusz
Majkowski
TŁUMACZENIA
NA JĘZYK KASZUBSKI
Marika Jelińska
Hanna Makurat
Danuta Pioch
Karolina Serkowska
PRENUMERATA
Pomerania z dostawą do domu!
Koszt prenumeraty rocznej krajowej z bezpłatną dostawą do domu: 55 zł. W przypadku prenumeraty
zagranicznej: 150 zł. Podane ceny są cenami brutto i uwzględniają 5% VAT.
Zamawiający roczną prenumeratę obejmującą co najmniej 6 miesięcy 2014 roku otrzymają
jedną z atrakcyjnych książek.
Lista pozycji do wyboru jest dostępna na stronie www.miesiecznikpomerania.pl/kontakt/prenumerata
Książki wyślemy we wrześniu 2014 roku.
Aby zamówić roczną prenumeratę, należy
• dokonać wpłaty na konto: PKO BP S.A. 28 1020 1811 0000 0302 0129 35 13, ZG ZKP, ul. Straganiarska
20–23, 80-837 Gdańsk, podając imię i nazwisko (lub nazwę jednostki zamawiającej) oraz dokładny
adres
• zamówić w Biurze ZG ZKP, tel. 58 301 90 16, 58 301 27 31, e-mail: red.pomerania@wp.pl
• Prenumerata realizowana przez RUCH S.A: zamówienia na prenumeratę (...) można składać bez-
pośrednio na stronie www.prenumerata.ruch.com.pl. Ewentualne pytania prosimy kierować na
adres e-mail: prenumerata@ruch.com.pl lub kontaktując się z Infolinią Prenumeraty pod numerem:
22 693 70 00 – czynna w dni robocze w godzinach 7–17. Koszt połączenia wg taryfy operatora.
Angelika Cichocka
Fot. Aleksandra Szmigiel-Wiśniewska
FOT. NA OKŁADCE
Zarząd Główny
Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego
80-837 Gdańsk
ul. Straganiarska 20–23
DRUKARNIA WL
Redakcja zastrzega sobie prawo
skracania i redagowania artykułów
oraz zmiany tytułów.
Za pisownię w tekstach w języku kaszubskim,
zgodną z obowiązującymi zasadami,
odpowiadają autorzy i tłumacze.
Redakcja nie ponosi odpowiedzialności
za treść ogłoszeń i reklam.
Wszystkie materiały objęte są
prawem autorskim.
WYDAWCA
DRUK
2
POMERANIA
KWIECIEŃ 2014
SPOŁECZEŃSTWO
O kapitale, zaufaniu
i huśtawce bez atestu
Przekonanie o niemożności wydobycia się z popegeerowskiej czarnej dziury z jednej strony,
a z drugiej to o twórczym raju społeczności zakorzenionych na Kaszubach i Kociewiu – oba sądy
trzeba odłożyć do lamusa, wsłuchując się w wyniki ubiegłorocznych badań socjologicznych
poświęconych kapitałowi społecznemu pomorskiej wsi.
PIOTR DZIEKANOWSKI
Wiosną i latem ubiegłego roku ankiete-
rzy, głównie studenci klubu Pomorania,
pojechali do kilkunastu pomorskich wsi.
Poza Angowicami w powiecie chojnic-
kim, pozostałe liczą co najmniej 1000
mieszkańców, większość to stolice gmin.
W każdej ankieterzy odwiedzili po kil-
kadziesiąt rodzin, pytając m.in. o więzi
społeczne, relacje z ludnością napływo-
wą, stosunek do władz różnych szczebli,
uczestnictwo w życiu społeczności. Ba-
daniem objęto Angowice, Linię, Banino
i Wierzchucino.
Chcieliśmy dokonać takiego oglądu
naszych wsi, aby się przekonać, czy rze-
czywiście czynniki historyczno-kulturowe
związane m.in. z powojenną socjogenezą,
z napływem ludzi z różnych stron czy urba-
nizacją wpływają i w jakim stopniu na ka-
pitał społeczny. Paradoksalnie okazało się,
że wieś pomorska jest bardzo zróżnicowa-
na, choć z drugiej strony w wielu aspektach
poszczególne wsie są do siebie podobne
– mówi prof. Cezary Obracht-Prondzyński,
który razem z dr. hab. Wojciechem Knie-
ciem i dr. Wojciechem Goszczyńskim
(obydwaj z Instytutu Socjologii UMK
w Toruniu) zajmował się projektem.
Kapitał społeczny badaliśmy pod róż-
nym kątem, tworząc specjalną matrycę.
W trakcie badań obserwowaliśmy takie
miejscowości, gdzie napływowi mieszkań-
cy ze swoim kapitałem społecznym i eko-
nomicznym przyczyniają się do rozwoju
wsi. Ale też i takie, w których obok siebie
Miejscowości, w których przeprowadzono badania. Przyg. K. Rolbiecki
żyją zamknięte społeczności. Np. Angowi-
ce dobraliśmy celowo jako wieś, która ma
kłopoty, to znaczy „powinna” mieć kłopoty
– popegeerowska, swego czasu z problema-
mi ekonomicznymi i społecznymi. Tym-
czasem sytuacja nas zaskoczyła. Okazało
się, że problemy, o jakich wspomniałem,
spowodowały silne skupienie się mieszkań-
ców, wieś się zintegrowała. Mieszkańcy za-
łożyli stowarzyszenie, dostali mikrogrant.
Choć z drugiej strony ta silna solidarność
ma bardzo zamknięty charakter. Znamien-
ne, że to wieś bez płotów, które rzeczywi-
ście odgradzałyby od siebie sąsiadów, to
znaczy wysokich, przez które nic nie wi-
dać. Z kolei we wsiach znajdujących się
w obrębie oddziaływania metropolii, na
przykład w Baninie, takie stoją. Ta druga
odznacza się silnymi podziałami na zasie-
działych i nowych mieszkańców – mówi
dr W. Goszczyński.
Badania, których koordynatorem
był Kaszubski Uniwersytet Ludowy,
pokazały też, że Pomorzanie odno-
szą się nieufnie nie tylko do instytucji
państwowych, ale i ponadlokalnych
organizacji pozarządowych. Nie najle-
piej jest też u nas z zaangażowaniem
w życie społeczne, nie mówiąc o umie-
jętności prowadzenia sporów. 6 marca
na Uniwersytecie Gdańskim odbyło się
publiczne podsumowanie badań i de-
bata nad ich wynikami. Na następnych
stronach szeroko relacjonujemy debatę.
POMERANIA
ŁŻËKWIAT 2014
3

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin