Naumanowicz J. - Bóg i zło.pdf

(3514 KB) Pobierz
biblioteka Ojców Kościoła
Bóg i zło
Pisma
Bazylego Wielkiego,
Grzegorza z Nyssy
i Jana Chryzostoma
Biblioteka Ojców Kościoła nr 23
BOG I ZŁO
Pisma Bazylego Wielkiego,
Grzegorza z Nyssy i Jana Chryzostoma
Wstęp, przypisy i przewodnik tematyczny:
M a r ie -H é lè n e C o n g o u r d e a u
Teksty greckie tłumaczyli:
K a r o l i n a K o c h a ń c z y k
,
k s. J ó z e f N a u m o w ic z ,
M a r ta P r z y S zych o w sk a
Wydanie polskie opracował:
k s. J ó z e f N a u m o w i c z
Kraków
Spis treści
Wstęp
Problem dobra i zła w czasach Ojców Kościoła (M.-H. Con-
g o u r d e a u ) .............................................................................
5
Przekład
Bazyli Wielki,
O ty m
,
ż e B ó g n ie j e s t s p r a w c ą z ł a
(tłum.
J. Naumowicz).............................................................................. 35
Grzegorz z Nyssy,
O d z ie c i a c h p r z e d w c z e ś n i e z m a r ły c h
(tłum.
M. Przyszychowska)....................................................................63
Św. Jan Chryzostom,
K t o s a m s o b i e n ie s z k o d z i
,
te m u n ik t
z a s z k o d z i ć n ie m o ż e
(tłum. K. Kochańczyk)........................... 93
Przewodnik tem atyczny............................................................. 131
Wykaz s k r ó tó w ....................................................................... 141
Nota bibliograficzna ...................................................................143
Problem dobra i zła
w czasach Ojców Kościoła
Pytanie o zło rodzi się z rozbieżności, jaka istnieje między
dążeniami ludzkiego serca do szczęścia i harmonii a rzeczywistoś­
cią, która jest bolesna i jakby rozdwojona. Zło często łączy ze sobą
dwa elementy (które niekiedy są rozróżniane): to z jednej strony
„cierpienie” lub „nieszczęście”, z drugiej zaś „wina” i „grzech”.
Ponadto, jest ono tym, z czym się zderzamy (choroba, śmierć...),
ale także tym, co w nas tkwi (nienawiść, pożądanie...). Wszystkie
cywilizacje spotkały się z omawianym problemem i usiłowały go
wyjaśniać, a mimo to wciąż pozostaje on aktualny.
Zło ma więc podwójny przedmiot (cierpienie, grzech), bywa
też dwojako ujmowane (pozostawiamy natomiast na boku prak­
tyczne aspekty walki ze złem). Można je bowiem rozpatrywać jako
problem metafizyczny (co to jest zło? skąd pochodzi?) — stanowi
to zadanie filozofii. Ale można je także ujmować jako problem
duchowy (dlaczego człowiek grzeszy? jak Bóg pozwala na ist­
nienie świata, w którym niewinni cierpią i umierają?) — i to jest
dziedzina religii.
Temat zła jest jednym z głównych problemów także w religii
chrześcijańskiej, na co wskazują już pierwsze słowa wyznania
wiary, ogłoszonego przez Sobór w Nicei w 325 roku: „Wierzę
w jednego Boga, Ojca wszechmogącego, Stworzyciela nieba i zie­
mi”. Wierzymy w jednego Boga (nie ma więc drugiego boga —
złego, którego można by obarczyć odpowiedzialnością za całe zło);
6
Bóg i zło
w Boga Ojca (dlaczego jednak pozwala On, aby jego dzieci
cierpiały...?), Wszechmogącego (kto więc może Go usprawied­
liwić za istnienie cierpień...?), Stworzyciela nieba i ziemi (jest
Stwórcą nie tylko nieba, gdzie panuje harmonia, ale także tej ziemi,
pełnej bólu i występku). Stawianie takich pytań i udzielanie na nie
odpowiedzi, choćby częściowych, było nieuniknione także dla
Ojców Kościoła. Podjęli oni temat, mając już jednak pewne
podstawy. Elementów odpowiedzi dostarczała formacja filozoficz­
na, ale ważna była przede wszystkim wytrwała lektura Biblii.
W dotychczasowe rozważania należało jednak wprowadzić upo­
rządkowaną argumentację, trzeba było odeprzeć fałszywe kwestie
i podjąć próbę stworzenia syntezy.
Pisma, których przekład zamieszczono w tym tomie, stanowią
przykład takich prób wyjaśnienia problemu zła. Noszą one ślad nie
tylko owego podwójnego dziedzictwa: filozoficznego i biblijnego,
ale mają też charakter obrony przed atakami na chrześcijaństwo
(i judaizm) ze strony różnych systemów myśli religijnej. Atak ten
najwyraźniej szedł ze strony ruchów gnostyckich czy manichejs-
kich, które programowo starały się zdjąć z Boga odpowiedzialność
za zło, osłabiając przez to wymowę wiary biblijnej i chrześcijańs­
kiej. Ojcowie Kościoła usuwali te wyjaśnienia z pola zainteresowa­
nia teologii chrześcijańskiej, nie przestawały one jednak pojawiać
się w sposób otwarty albo ukryty w biegu historii, jako alternatywa
wobec rozważań Kościoła * Oddziałują one jeszcze dzisiaj w myśli
.
prezentowanej przez tzw. nowe typy religijności, co wskazuje na
aktualność trudu refleksji podjętego przez Ojców Kościoła.
I. Filozofowie i religie wobec zła
W momencie narodzin chrześcijaństwa, w świecie śródziem­
nomorskim panowało wspólne dla filozofii oraz religii przeczucie,
że Bóg, jeśli istnieje, jest dobry. Nie można Go zatem obarczać
odpowiedzialnością za zło. W szkołach takiego myślenia for­

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin