pasożyt
Fasciola hepatica – motylica wątrobowa
Dicrocoelium dendriticum - motyliczka
Opisthrocis felineus – przywra kocia
rozprzestrzenienie
kosmopolityczny
Kosmopolityczny z wyjątkiem Australii
Europa Zach. Centr. Środk. Syberia, Korea, Japonia, Filipiny, Indonezja
Postać inwazyjna dla człowieka
metacerkaria
Cykl rozwojowy i ontohabitat
Jajo z zygotą otoczoną komórkami żółtkowymi – środowisko wodne – orzęsione miracidium, pływa swobodnie – wnika aktywnie do ciała ślimaka (żywiciel pośredni) – sporocysta w wątrobo-trzustce – redie – ogoniaste cerkarie (wydostają się aktywnie ze ślimaka do wody) – metacerkaria na trawie czeka na zjedzenie przez żywiciela ostatecznego np. bydło, owce, człowiek – w przewodzie pokarmowym uwolnienie z cysty – nacz. krwionośne – wątroba i przewody żółciowe
Jajo – przewód pokarmowy ślimaka – sporocysta – sporocysty potomne – cerkarie – jama płucna ślimaka – wyrzucane na zewn. w postaci kul śluzowych – zjadane przez mrówki – 1 cerkaria do układu nerwowego, pozostałe do jamy ciała – otorbienie się cerkarii – metacerkaria – mrówka w dzień wchodzi na szczyt źdźbła trawy i czeka na zjedzenie przez żywiciela ostatecznego – przeżuacz, przypadkowo człowiek – jelito – wątroba
Jajo z miracidium – woda – żoładek ślimaka – miracidium – jelito – jama ciała – sporocysta – redie – trzustkowątroba – cerkarie (jedyne swobodnie pływające stadium) – woda – ryba – mięśnie – metacerkaria – żywiciel ostateczny zjada surowe mięso ryby (zwierze mięsożerne, człowiek) – ekscystacja w żołądku – dwunastnica – przewód żółciowy - wątroba
parazytoza
Fascioloza (fasciolosis)
>ostra – zapalenie wątroby, żółtaczka, gorączka, bóle mięśni i stawów, wymioty, anemia, powiększenie śledziony, leukozytoza we krwi
>przewlekła
Dikrocelioza (dicrocoeliosis)
-nadmierny rozrost tkanki łącznej wątroby i nabłonka przewodów żółciowych prowadzący do nekrozy (martwicy)
Opistrochoza (opistrochosis)
- rozszerzenie przewodów żółciowych, rozrost nabłonka, odczyn zapalny wątroby, przewodów pęcherzyka żółciowego, zmiany włókniste, marskość, bóle, powiększenie wątroby,
Schistosoma haematobium
Schistosoma mansoni
Schistosoma japonicum
Afryka, Bliski Wschód
Dorzecze Nilu, Afryka równikowa i płd-wsch., Madagaskar, płd-wsch. Ameryka Płd.
Daleki Wschód
cerkaria
Jajo wydalone z odchodami – miracidium swobodnie pływa w wodzie – aktywnie wnika do ślimaka – sporocysta – sporocysty potomne – cerkarie – opuszczają ślimaka i pływają swobodnie w wodzie – przenikają aktywnie przez skórę człowieka (jedyny żyiwiciel ostateczny!) - schistosumula – układ kriwionośny – płuca – lewa komora serca – duży krwiobieg - wątroba
Żywiciele oststeczni – pawian, koczkoda, szczur, opos
miejsce bytowania – żyła krezkowa dolna, splot odbytniczy
Cykl jak u schistosoma haematobium
inny żywiciel pośredni – ślimak innego gatunku
Schistosomatoza (schistosomatosis) / bilharcjoza (bilharciosis)
- świąd i odczyn zapalny - faza skórna - przeniknięcie cerkarii przez skórę
- dreszcze, gorączka, obrzęki skórne, pokrzywka, bóle brzucha głowy, stawów, powiększenie wątroby, śledziony, biegunka, stany skurczoweoskrzeli – faza toksyczno-uczuleniowa - dojrzewanie pasożyta
- bóle w podbrzuszu, częstomocz i krwiomocz, zmiany zapalne pęcherza moczowego, zwapnienie jego ścian – faza narządowa / traumatyczna - jajeczkowanie pasożytów
Faza skórna i toksyczno-uczuleniowa – takie jak u Schistosoma haematobium
faza traumatyczna – zapalenie żył i błony śluzowej jelita grubego, owrzodzenia, biegunki, bóle brzucha, zmiany rakowe, powiększanie wątroby i śledziony, obrzęki, żółtaczka, wyniszczenie organizmu
- Najcięższa postać schistosomatozy
- faza penetracji jak u innych
- faza toksyczno-uczuleniowa – gwałtowne bóle brzucha i wątroby, nieregularna gorączka, zmiany zapalne płuc i na skórze, powiększenie wątroby i śledziony, żółtaczka,
- faza traumatyczna – o ciężkim przebiegu w różnych narządach wewn.
Postać mózgowa – zaburzenia mowy, utrata pamięci, padaczka
postać jelitowa – krwawe biegunki i niedokrwistość, marskość wątroby, wodobrzusze, śmierć po 2-5 latach
Diphyllobotorium latum – bruzdogłowiec szeroki
Taeniarhynchus saginatus – tasiemiec nieuzbrojony
Taenia solium – tasiemiec uzbrojony
Rejony podbiegunowe, kraje klimatu umiark., gł. Półkuli płn,
Centralna i wsch. Afryka, środk.-wsch. Azja, Bliski Wschód, Europa Płd. Ameryka Płd. Kuba
plerocerkoid
Jajo w odchodach – środowiskowodne lub płynne odchody – orzęsione koracidium wolno pływające – zjadane przez skorupiaka planktonowego – onkosfera z 3 parami haków – procerkoid w jamie ciała skorupiaka – zjadany przez rybę plerocerkoid w mięśniach ryby – żywiciel ostat. np.człowiek – jelito – postać dorosła
Zarodek w jaju w macicy przkształca się w onkosferę z 3 parami haków i 2 osłonkami embrionalnymi – wydalane z kałem – żywiciel pośredni (gł.bydło, także antylopy, owce itp.) - połknięcie – uwalniane jelicie – onkosfera – przez ścianę jelita cienkiego – naczynia krionośne i chłone – mięśnie szkieletowe – wągier bydlęcy – człowiek zjada surowe mięso – dojrzewanie w jelicie
Człowiek – jedyny żywiciel ostateczny
świnia – jedyny żywiciel pośredni
jajo wydalane biernie z kałem – połknięcie przez żywiciela pośredniego –jelito – onkosfera – do krwiobiegu – cysticerkus w mięśniach.
Człowiek zaraża się na 2 sposoby – egzoinwazja – pokarm zanieczyszczony jajami inwazyjnymi; autoendoinwazja – jaja od „własnego” tasiemca „cofną” się do żołądka; cykl jak u żyw.pośr.
Difylobotrioza (diphllobotriosis)
- niedokrwistość, bladość, osłabienie, zakłócenie pracy szpiku kostnego, niedobór wit.B12
Teniarynchoza (taeniarynchosis)
- uszczuplenie zasobów odżywczych żywiciela bóle brzucha, nudności, osłabienie, zaburzeia łaknienia
Tenioza (taeniosis)
- inwazja post. Dorosłych – objawy jak w Teniarynchozie
- inwazja larw – cysticerkoza – wągrzyca mózgu i oka, zmiany ogniskowe, padaczka, wzrost ciśnienia śródczaszkowego, przewlekłe zapalenie opon miękkich, wodogłowie wewn.
Echinococcus granulosus – tasiemiec bąblowcowy
Echinococcus mulitlocularis – bąblowiec wielojamowy
Dipylydium caninum – tasiemiec psi
jaja inwazyjne
cysticerkoid
Proglotyd maciczy z jajami inwazyjnymi – jaja inwazyjne – żywiciel pośredni (przeżuwacz, gryzoń, przypadkowo człowiek) – żołądek lub jelito – onkosfera – naczynia krwionośne – wątroba, płuca, mięsnie, mózg – cerkoid typu bąblowiec wytwarzający protoskoleksy – zjedzony przez psa – jelito cienkie – dorosła postać
Człony maciczne wypełnione jajami – jajo z onkosferą – żywiciel pośredni (larwy pcheł) – onkosfera – cysticerkoid – żywiciel ostateczny (pies, kot, człowiek) przypadkowo zjada owada zarażonego cysticerkoidem – dorosła postać w jelicie cienkim
Echonokokoza (echinococcosis), hydiatoza (hydiatosis)
- w mózgu – objawy guza mózgu,
- oczna – ślepota
-płucna
- wtórna – wezykulacja protoskoleksów gł.w wątrobie
-ucisk larw na naczynia krwionośne i zaburzenia funkcji zaatakowanego narządu, zakażenie bakteryjne i zapaalenie kanalików żółciowych lub miąższu w płucach, śmiertelny wstrząs anafilaktyczny
- przebieg podobny do nowotworu złośliwego
- żółtaczka
- szybko postępujące wyniszczenie organizmu
- łatwo postępujące przerzuty
Przważnie bezobjawowa
Enterobius vermicularis – owsik ludzki
Ascaris lubricoides hominis – glista ludzka
Wuchereria bancrofti
Płd kraje Europy, kraje topik. Ameryki Płd i Środk. Afryka, Azja, Australia
Jajo inwazyjne
autoegzoinwazja – samozarażenie zewnętrzne (jaja przenoszone na rękach z odbytu
retroinwazja – larwy wylęgaja sie w okolicy odbytu i cofają do jelita grubego
inhalacja i połknięcie
Jajo inwazyjne z larwą L2
Larwa L3
Jajo wydalane z kałem – układ pokarmowy – jelito cienkie wylęga się larwa rabditopodobna L1– wędrówka do jelita grubego – 3-krotne linienie - L1>L2>L3>L4 > postać dorosła zasiedlająca okolicę obytu
Połknięcie jaja – jelito cienkie – układ krwionośny – wątroba – serce – płuca – pęcherzyki płucne – linienie L2>L3>L4> oskrzela – tchawica – gardło – wtórne połknięcie – jelito – linienie L4>postać dorosła
Larwa tzw. Mikrofilaria L1 – w nocy wędruje z naczyń chłonnych do krwionośnych – wessana z krwią przez komara – przewód pokarmowy – mięśnie – linienie L1>L2>L3 – forma inwazyjna dla człowieka – komar kąsa człowieka – naczynia krwionośne i chłonne – L3>L4>L5 – naczynia i węzły chłonne jamy brzusznej (aorta, żyły, nerki, najądrza, nasieniowody) komora przednia oka
Clara_Oswald