Wyoblanie – rodzaj plastycznej obróbki blachy. Dawniej nazywane "drykowanie" – jest to germanizm od niemieckiego drücken. Ta metoda obróbki plastycznej wykorzystuje podatność materiałów do odkształceń (po przekroczeniu granicy plastyczności), bez przerwania ciągłości kształtowanej blachy. W efekcie uzyskujemy z materiału wyjściowego (np. krążka blachy) cienkościenną bryłę obrotową nieraz o bardzo skomplikowanym kształcie. W zależności od sposobu kształtowania materiału rozróżniamy:
· wyoblanie ręczne – (na wyoblarce ręcznej),
· wyoblanie mechaniczne – (na wyoblarkach automatycznych),
· zgniatanie obrotowe – (kształtowanie blach na wyoblarkach automatycznych, zgniatarkach obrotowych i wyoblarko-zgniatarkach obrotowych).
Na skutek działania przyrządami kształtującymi (wyoblak, rolka do wyoblania), materiał zmienia postać uzyskując kształt wirującego wzornika. Wzornik, na którym układany jest materiał w postaci krążka blachy wiruje razem z obrabianą blachą, dzięki czemu za pomocą tej metody można wykonywać głównie wyroby w kształcie brył obrotowych. Istnieją również metody wyoblania wyrobów asymetrycznych (metoda polega na synchronicznych ruchach odjeżdżających i zbliżających. Proces obróbki blachy za pomocą wyoblania odbywa się np. na obrabiarce nazywanej wyoblarką.
Wykonanie pojedynczego wyrobu za pomocą tłoczenia jest nieraz zbyt kosztowne. Wiąże się to z koniecznością wykonania w metalu całych przyrządów, nadto szereg wyrobów musi być obrabiany w kilku przyrządach po sobie, a wyoblanie umożliwia takie kształtowanie w jednej operacji. Wykonanie tego samego wyrobu za pomocą wyoblania może trwać kilka minut, a koszt oprzyrządowania jest niższy (nawet kilkaset razy w porównaniu z tłocznikami). Do niekorzystnych zjawisk występujących w czasie wyoblania można zaliczyć: anizotropię, nadmierne pocienienie grubości ścianki (nieplanowane), fałdowanie promieniowe i obwodowe (np. na kołnierzu wytłoczki).
Materiałem wyjściowym do wyoblania są najczęściej krążki z blachy.
Kształtowanie blachy odbywa się za pomocą wyspecjalizowanych narzędzi:
· wyoblakami ręcznymi – (w czasie wyoblania ręcznego),
· przyrządami dźwigniowymi do wyoblania,
· rolkami do wyoblania:
· w czasie wyoblania mechanicznego na wyoblarkach automatycznych,
· w czasie zgniatania obrotowego na zgniatarkach obrotowych,
· w czasie wyoblania ręcznego (zamiennie z wyoblakami ręcznymi).
Metodą wyoblania kształtuje się wyroby najczęściej z:
· aluminium i jego stopów,
· miedzi i jej stopów (przede wszystkim mosiądze, rzadziej brązy),
· stali
· czarna – (blacha stalowa głębokotłoczna),
· stal nierdzewna,
· stal kwasoodporna,
· metali szlachetnych
· złoto – (przede wszystkim stopy złota, czyste złoto jest zbyt miękkie),
· srebro – (używamy stopów srebra z tego samego powodu co złota),
· platyna,
· niklu,
· stopów tytanu,
· stopów tantalu,
· cynku i jego stopów.
szczurozo1902