1. ADD – zaburzenie koncentracji uwagi, bez nadpobudliwości ruchowej
i impulsywności, które występują przy ADHD.
2. ADHD – zespół zaburzeń koncentracji uwagi, impulsywności i nadruchliwości;
zaburzenie psychiczne okresu dzieciństwa, prowadzące do istotnego upośledzenia
funkcjonowania oraz zwiększające ryzyko wystąpienia innych zaburzeń psychicznych,
takich jak zaburzenia zachowania i nadużywanie substancji psychoaktywnych; dla
postawienia prawidłowego rozpoznania wymagane jest, aby objawy występowały
przed 7 rokiem życia w co najmniej dwóch środowiskach (np. szkoła-dom).
3. AFAZJA – częściowe lub całkowite zaburzenie mechanizmów programujących
czynności mowy u człowieka, który uprzednio je opanował, spowodowane
organicznym uszkodzeniem odpowiednich struktur mózgowych; może dotyczyć
rozumienia lub mówienia albo rozumienia i mówienia.
4. AGNOZJA – upośledzenie lub utrata zdolności rozpoznawania bodźców, zjawisk
i przedmiotów na skutek nieprawidłowego pojmowania i przetwarzania wrażeń,
odbieranych za pośrednictwem któregoś ze zmysłów, przy braku uszkodzeń
organicznych tych zmysłów; może być: czuciowa, słuchowa lub wzrokowa.
5. AGRAMATYZMY – budowanie wypowiedzi z samych symboli (słów), bez użycia
reguł gramatycznych.
6. ALALIA – zaburzenie rozwoju mowy, powstałe w wyniku uszkodzenia struktur
korowych mózgu przed opanowaniem mowy u dziecka, które ma prawidłowy rozwój
psychomotoryczny, dobrą ruchomość narządów mowy i nie ma uszkodzenia słuchu.
7. ANALIZA GŁOSKOWA I SYLABOWA – umiejętność rozkładania słów na głoski
i na sylaby.
8. ANALIZA I SYNTEZA – ogół czynności dokonywania rozkładu całości
na poszczególne elementy składowe oraz scalania tych elementów w całość.
9. ANALIZATOR – neurofizjologiczna struktura, której zadaniem jest odbiór, analiza
oraz przekształcanie na wrażenia zmysłowe różnorodnych bodźców działających
na organizm, pochodzących ze środowiska zewnętrznego lub wewnętrznego.
10. ANALIZATOR KINESTETYCZNO-RUCHOWY – odbiera z powierzchni skóry,
mięśni i ścięgien bodźce nerwowe, które informują o położeniu ciała, ruchach kończyn,
dotyku, ucisku i innych doznaniach płynących z ciała.
11. ANALIZATOR SŁUCHOWY – służy do odbioru, organizacji i zapamiętywania
bodźców słuchowych, w tym dźwięków mowy.
12. ANALIZATOR WZROKOWY – odpowiada za percepcję, czyli odbiór, analizę
i interpretację informacji wizualnych.
13. ANARTRIA – brak rozwoju mowy lub utrata wcześniej nabytych umiejętności
artykulacji na skutek uszkodzenia układu pozapiramidowego, ośrodków pnia mózgu
i dróg nerwowych unerwiających narząd mowy; mowa jest bełkotliwa, niezrozumiała.
14. ANKYLOGLOSJA – skrócenie (niedorozwój) wędzidełka podjęzykowego; utrudnia
funkcje jedzeniowe, pionizację języka i realizację niektórych głosek.
15. APARAT SŁUCHOWY – urządzenie elektroniczne, które może znacznie
zrekompensować ubytek słuchu, ale nie przywróci normalnej zdolności słyszenia;
aparat analogowy odbiera wszystkie dźwięki z otoczenia w równym stopniu, również
hałas, zniekształcenia i zakłócenia; aparat cyfrowy może efektywnie eliminować hałas
i wzmacniać mowę; daje dobre możliwości ilościowego odbioru mowy, pozwala
słyszeć wyraźniej, jednak nie zawsze umożliwia rozumienie mowy; konieczna jest
specjalistyczna terapia.
Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna, Gliwice
16. APRAKSJA – niezdolność do wykonywania złożonych i wcześniej wyuczonych
precyzyjnych i zamierzonych ruchów czy gestów, przy czym nie występują
tu zaburzenia koordynacji ruchowej, osłabienie siły mięśniowej czy zaburzenia czucia.
17. ARTYKULACJA – układ i ruchy narządów mowy (wiązadeł głosowych,
podniebienia, języka, zębów, warg) przy wypowiadaniu głosek.
18. ASTYGMATYZM – wada wzroku polegająca na zniekształceniu widzenia, wskutek
niedokładnie kulistej powierzchni rogówki lub soczewki oka; jeżeli promień krzywizny
rogówki oka w płaszczyźnie pionowej jest inny niż w płaszczyźnie poziomej,
to promienie świetlne padające na różne części rogówki załamywane są w różnym
stopniu, co powoduje, że widziany obraz jest nieostry.
19. AUDIOGRAM TONALNY – graficzne przedstawienie badania słuchu, które polega
na określeniu słyszenia progowego tonów czystych w zakresie częstotliwości od 125
Hz do 10000 Hz, dla każdego ucha oddzielnie.
20. AUTYZM – całościowe zaburzenie rozwojowe, mające swój początek przed 3 r.ż;
charakteryzują go współwystępujące trzy grupy cech: upośledzenie funkcjonowania
społecznego, zaburzenia komunikacji oraz ograniczony i powtarzający się wzorzec
aktywności.
21. BADANIA PRZESIEWOWE – badania przeprowadzane wśród osób, które nie mają
jawnych objawów trudności rozwojowych, w celu ich wykrycia i wczesnej stymulacji.
22. BLINDYZMY – specyficzne formy aktywności występujące najczęściej
u niewidomych lub głęboko niedowidzących, polegające na uciskaniu gałek ocznych,
kręceniu się w kółko lub podskakiwaniu, co ma na celu zwolnienie napięcia
nerwowego.
23. BŁĘDY FLEKSYJNE – błędy językowe popełniane w odmianie wyrazów w mowie
lub w pisowni.
24. BŁĘDY FONETYCZNE – nieuzasadnione odejście od normy w zakresie wymowy
lub akcentowania wyrazów czy artykulacji głosek.
25. BŁĘDY INTERPUNKCYJNE – błędy w pisowni polegające na nieodpowiednim
użyciu lub pominięciu znaków przestankowych.
26. BŁĘDY KLASYCZNE – najczęściej popełniane błędy ortograficzne, polegające
na myleniu liter o zamiennym zastosowaniu, np.: u-ó, rz-ż, ch-h.
27. BŁĘDY ORTOGRAFICZNE – błędy polegające na pisaniu wyrazów lub wyrażeń
w sposób niezgodny z obowiązującą normą ortograficzną, utrwaloną w zasadach
pisowni.
28. BŁĘDY SEMANTYCZNE, znaczeniowe, leksykalne, słownikowe – błędy językowe
w mowie lub w pisowni polegające m.in. na: nieprawidłowym zastosowaniu znaczenia
wyrazu w danym kontekście, myleniu wyrazów podobnych brzmieniowo.
29. BŁĘDY SPECYFICZNE – błędy charakterystyczne dla dysleksji rozwojowej,
symptomatyczne dla różnych przyczyn ich powstania, zależnie od tego, jaka funkcja
rozwija się nieprawidłowo; występują przy zaburzeniach funkcji wzrokowych,
słuchowo-językowych, deficytach rozwoju funkcji ruchowych, zakłóceniach
lateralizacji, zaburzeniach orientacji.
30. BŁĘDY STYLISTYCZNE – błędy polegające na nieodpowiednim doborze
słownictwa i środków stylistycznych pod względem treści lub formy.
31. BŁĘDY SYNTAKTYCZNE, składniowe – błędy językowe popełniane w budowie
zdań, polegają na niewłaściwym łączeniu wyrazów w związkach międzywyrazowych.
32. BRAK DOJRZAŁOŚCI SZKOLNEJ – nieosiągnięcie przez dziecko, mające
rozpocząć naukę w szkole, takiego poziomu rozwoju intelektualnego, emocjonalnego
i społecznego, jaki jest niezbędny do sprostania wymaganiom stawianym przez szkołę.
33. CAŁOŚCIOWE ZABURZENIA ROZWOJOWE – grupa zaburzeń, która
charakteryzuje się jakoś...
tdi71