KONFORMIZM Zjawisko konformizmu to dostosowanie własnego zachowania i sposobu myślenia jednostki do zachowania się i sposobu myślenia grupy. Konformizm rozumiany jest jako uleganie przez jednostkę naciskowi grupy, ma on pozytywne jak i negatywne znaczenie dla jednostki; pozytywne - bo konformizm to podstawowy mechanizm cywilizujący człowieka w życiu społecznym, zapewnia funkcjonowanie norm społecznych, grup społecznych zarówno dobrych, ale też złych, negatywne - gdy człowiek rezygnuje z osobistych wartości przyporządkowując się zdaniu wyrażonemu przez grupę. Konformizm można utożsamiać z pojęciem uniformizacji zachowań, to zachowanie się ludzi zgodne z ustalonymi normami. Bywają ludzie odporni na konformizm umiejący zachować swoje normy mimo naciskom grupy, ale też bezrefleksyjnie ulegli naciskom grupy. Jest to niezależne, warunkują to trojakiego rodzaju czynniki:
1) cechy osobowości jednostki ulegającej lub nie ulegającej konformizmowi,
2) specyfika grupy, cechy grupy wywierającej nacisk,
3) specyfika sytuacji, czy cechy zadania, którego nacisk dotyczy. Cechy osobowościowe - motywacje i potrzeby jakie dominują u człowieka: potrzeba afiliacji - dążenia jednostki do przebywania wśród innych ludzi w stanach lęku, obecność grupy zmniejsza lęk; potrzeba osiągnięć - w zależności od nasilenia tej potrzeby i stopnia osiągnięć występuje większa podatność; potrzeba dominacji - jeżeli jest bardziej nasilona, tym większa podatność na nacisk grupy, ale do czasu osiągnięcia celu, potrzeba niezależności - im większe nasilenie potrzeby tym większa odporność na nacisk grupowy.
Jacy ludzie ulegają konformizmowi?
1) o negatywnie ukształtowanej samoocenie,
2) o negatywnym obrazie własnej osoby - o niskiej lub zaniżonej samoocenie,
3) o niskim poczuciu własnej wartości,
4) o niskim poziomie wykształcenia,
5) o niskim i średnim statucie oraz osoby nowe w grupie,
6) o niezaspokojonych potrzebach psychicznych, szczególnie potrzebie akceptacji, przynależności, 7) o niezaspokojonej potrzebie osiągnięć, osoby będące w stanie frustracji,
8) łatwiej ulegają naciskowi kobiety niż mężczyźni.
Najogólniej można stwierdzić, że łatwiej ulegają osoby o niskiej odporności psychicznej.
MECHANIZM OBRONY - SPOSOBY ROZWIĄZYWANIA KONFLIKTÓW Mechanizm samoobrony stanowi metodę radzenia sobie z konfliktami. Obrona ta obywa się poza ich świadomością. Mechanizmy te obniżają poziom lęku, który powstaje w sytuacji konfliktowej, chronią poczucie godności, pozwalają utrzymać wysoką samoocenę, ułatwiają znalezienie swojego miejsca w otoczeniu. Mechanizmy te nie rozwiązują konfliktów - jedynie łagodzą ich objawy. Są to: - mechanizm projekcji - polega na przypisywaniu innym ludziom negatywnych cech, bądź motywów postępowania. To takie osoby, które wokół siebie widzą złych ludzi i na to mają dowody,
- mechanizm racjonalizacji czyli samousprawiedliwiania się - pojawia się gdy człowiek zrobi coś złego, zachowa się niezgodnie z własną postawą i mogłoby go męczyć poczucie winy - to tendencja do tworzenia samowytłumaczenia, przypisywania winy innym,
- mechanizm represji albo stłumienia - polega na szybkim zapomnieniu przez człowieka o własnym złym zachowaniu, wyparcie ze świadomości negatywnych wydarzeń.
NEGATYWNE POSTAWY to takie, które prowadzą do zaburzeń i złego rozwoju dziecka:
1)postawa nadmiernie ochraniająca i nadopiekuńcza - nadmiar miłości rodzica, nadmierna troska i wścibstwo, przerost kontroli, hamowanie aktywności dziecka, rozwiązywanie za niego problemów powodują zaburzenia u dziecka. Efekt: opóźnienie osiągnięcie dojrzałości społ., nadpobudliwość emocjonalna, konflikty dziecka z kolegami. Najważniejsza konsekwencja: dziecko przejmuje tę postawę wobec siebie - staje się egocentrykiem, jest bardzo roszczeniowe.
2) postawa nadmiernie wymagająca i wymuszająca, korygująca, tzw. postawa perfekcjonistyczna - rodzice stawiają dziecku b. wysokie wymagania i ciągle je mobilizują - dzieci są zamknięte w sobie, mają kłopoty z nawiązywaniem kontaktów - te dzieci osiągają dużo jeśli są bardzo zdolne, ale mają małą radość z tego co osiągnęli. Dorosłe dzieci najczęściej są introwertykami (mają kłopoty z uzyskaniem akceptacji u rówieśników).
3) postawa unikająca - rodzice z jakiegoś powodu nie akceptują dziecka, powodują dystans, zaspokajają jego potrzeby, ale nie mają dla dziecka czasu, zapewniają go o miłości - co u dzieci powoduje poczucie winy, że one są na tym świecie (prowadzi to do prób samobójczych). Efekt: brak samoakceptacji, niska samoocena, uległość wobec innych grup rówieśniczych.
4) postawa odrzucająca - rodzice nie kochają dziecka, ale nie zapewniają go o tej miłości, a dziecko jest tego świadome. Czasem dyscyplinują je przez surowe nakazy, zakazy lub kary i nie dostrzegają pozytywnych oznak zachowania dziecka. Efekt : brak samoakceptacji dziecka, poczucie odrzucenia, reakcje agresywne wobec innych, samoagresja, tendencje do wycofywania się z rodziny i trafiania do innych grup społecznych zwykle do nieformalnych : skini, grupy przestępcze - w dorosłym życiu, poczucie frustracji i reakcje agresywne na zewnątrz, zaburzenia w funkcjonowaniu społecznym i zaburzenia osobowości.
POSTAWY POZYTYWNE: 1) postawa akceptacji - polega na przyjmowaniu dziecka takim jakie jest z jego wadami i zaletami, przejawianiu wobec niego pozytywnych uczuć i ich okazywaniu bez względu na zachowanie się dziecka - ono wie, że jest kochane. Efekty: kształtowanie się u dzieci pozytywnego obrazu własnej osoby i samoakceptacji. Korzystnie wpływa to na relacje dziecka w kontaktach z rówieśnikami. Dzieci te są tzw. introwertykami, okazują uczucia swoje wobec innych ludzi; kształtuje się u nich wysoka potrzeba osiągnięć.
2) postawa rozumnej swobody - polega na akceptacji dziecka uwzględniając fakt, że w miarę dorastania coraz bardziej oddala się fizycznie, ta swoboda nie polega na zupełnym liberalizmie, ale dziecko musi zrozumieć że będzie ona stopniowana w zależności od wieku. Efekty : samoakceptacja, szybka dojrzałość społeczna i odpowiedzialność za własne zachowanie.
3) postawa szanowania praw dziecka - polega na akceptacji dziecka, uwzględniając upływ czasu - w miarę upływu lat zakres praw i swobód oraz obowiązków dziecka rośnie. Zabiegi dyscyplinujące to: sugestie, tłumaczenie i dialog. Efekty: samoakceptacja dziecka, szybka dojrzałość społeczna, brak konfliktów rodzice-dziecko.
4) postawa współdziałania - polega na akceptacji dziecka i współuczestniczeniu rodziców w życiu dziecka (zabawa, pomoc w nauce), obserwowanie dziecka, wrażliwość na jego potrzeby. Taka postawa uczy współdziałania w przyszłości, umiejętności nawiązywania kontaktów z innymi ludźmi.
ODPORNOŚĆ PSYCHICZNA NA SYTUACJE TRUDNE Odporność psychiczna to zespół cech lub właściwości osobowości jednostki zapewniająca jej sprawne funkcjonowanie mimo działającego stresora lub stresorów. W skład zespołu cech osobowościowych wchodzi: wysoka pozytywna i adekwatna samoocena, pozytywny obraz własnej osobowości, ukształtowane u jednostki nawyki reagowania w sytuacjach trudnych, np. każdorazowa analiza sytuacji trudnych, nastawienie na przeszkodę. Człowiek ukierunkowuje się na cel a nie na obronę. Bardzo pomocny jest w takich sytuacjach nawyk mowy wewnętrznej. Ważnym nawykiem jest każdorazowa analiza naszego zachowania już po zakończeniu danej sytuacji zarówno w wygranej jak i przegranej, wyciągnięcie wniosków na przyszłość.
Pozytywne elementy osobowości zapewniające odporność na sytuacje trudne: wysoki poziom aspiracji i celów życiowych, poczucie więzi z innymi, poczucie akceptacji przez innych, na sytuację trudną uodparnia człowieka światopogląd i obraz świata, przekonania i normy moralne z którymi człowiek żyje, a także cały proces socjalizacji (wychowania) człowieka.
34) Portret kliniczny człowieka (Kozielecki) Portret quasi - kliniczny występuje w koncepcji psychodynamicznej. Człowiek jest istotą niedoskonałą i słabą, posiada działające w sobie ogromne siły wewnętrzne, których w zasadzie nie kontroluje. Powstają konflikty motywacyjne, ale człowiek nie zdaje sobie z tego sprawy. Wywołuje to lęk, z którym człowiek nie umie sobie poradzić i nie umie się przed nim obronić. Taki człowiek potrzebuje opieki i pomocy. Genezę tej koncepcji stworzyli lekarze psychiatrzy, psychologowie kliniczni. W wielu okolicznościach ludzie broniąc się przed konfliktami, lekiem, nerwicą, stosują mechanizmy obronne, np. racjonalizacja, projekcja. Stosują obronę własnego JA, lecz nie jest to do końca skuteczne - wywołuje często konsekwencje, bo po pierwotnym lęku, następuje doznanie lęku wtórnego. Można powiedzieć, że teoria mechanizmów obronnych jest zgodna z klinicznym spojrzeniem człowieka.
35) Koncepcja humanistyczna to nowy, dopiero kształtujący się kierunek badań, zwany psychologią humanistyczną. Jego twórcy Masłow czy Rogers sformułowali wiele hipotez na temat natury ludzkiej, doświadczenia jednostki i jej motywacji. Wg nich siłą napędową działania człowieka jest jego dążenie do samorealizacji i aktualizacji potencjalnych szans. Psychologia humanistyczna jest w zasadzie zbiorem refleksji o człowieku, psychologowie zwracają uwagę na ogromne możliwości człowieka i przyjmują, że jest on z natury dobry, a jego dążenia są pozytywne. Techniki psychoterapii, treningu grupowego czy wychowania humanistycznego mogą ułatwić harmonijny rozwój jednostki. Człowiek, który chce żyć zgodnie z naturą, być autentyczny, niezależny i zadowolony, musi stanowić harmonijną całość, w której „Ja" i „organizm" stworzą system spójny zwany osobą. Siły decydujące o rozwoju człowieka tkwią w nim a nie poza nim. Człowiek, którego rozwój został zablokowany nie jest w pełni zdrowy. Ludzkie zachowanie warunkowane jest przez przeżycia i doświadczenia, przez to co dzieje się „tu i teraz”.
POSTAWY RODZICIELSKIE Trzy definicje: I - to specyficzny rodzaj postaw, to występująca u rodziców tendencja do odrzucania dziecka, myślenia o nim i zachowania się werbalnego lub niewerbalnego w pewien określony sposób wobec niego; II - wg prof. Rembowskiego to stan gotowości oraz organizacji względnie trwałego systemu pozytywnych lub negatywnych ocen, emocjonalnych odczuć i tendencji działania rodzica wobec dziecka; III - to wiedza jaką rodzic ma wobec dziecka, jego stosunek uczuciowy i jego zachowanie wobec dziecka. Żadne inne czynniki nie mają takiego wpływu na los dziecka jak rodzice- wpływają oni na: rozwój funkcji poznawczych, stan jego równowagi uczuciowej i dojrzałości społecznej, kształtowanie się u dziecka obrazu samego siebie i samooceny, stosunek dziecka do jego grupy rówieśniczej i pozycję w grupie, wywiązywanie się w dorosłym życiu z ról społecznych (np. rodzinna, zawodowa) i z innych ról jakie będzie pełniło w życiu dorosłym. Wpływ ten odbywa się dwojako w postaci: celowych i świadomych oddziaływań wychowawczych na dziecko oraz nieświadomych oddziaływań rodziców.
REGUŁA WZAJEMNOŚCI, ODMOWA - WYCOFANIE „DRZWIAMI W TWARZ” (Cialdini) Reguła ta wymaga, by człowiek za otrzymane dobro odwdzięczył się w podobny sposób. Pozwala ona na ofiarowanie innemu człowiekowi jakiegoś dobra bez ryzyka jego bezpowrotnej utraty oraz pozwala przezwyciężyć oddziaływanie wielu czynników wpływających na nasze decyzje. Zobowiązania do wzajemności wzbudzają nawet nieproszone przysługi. Może inicjować niesprawiedliwą wymianę dóbr w dążeniu do pozbycia się poczucia zobowiązania, człowiek może zgodzić się na oddanie znacznie większej przysługi niż ta, którą sam otrzymał. Jedna z technik wpływu zwana odmowa -wycofanie lub „drzwiami w twarz” mówi, że jeżeli chcę kogoś poprosić do spełnienia jakieś prośby, szansa jej spełnienia wzrośnie, jeśli przedstawię komuś najpierw inną większą prośbę - tak dużą, że wiadomo z góry, że ten ktoś odmówi. Kiedy to zrobi, przedstawiam mu prośbę, o którą właśnie mi chodziło od samego początku. Jeśli zrobię to zręcznie to uda mi się osiągnąć mój cel.
STRES, FAZY ZACHOWANIA SIĘ CZŁOWIEKA W STRESIE Stres - prof. Lewicki - to wywołany przez zewnętrzne lub wewnętrzne elementy sytuacji wzrost napięcia emocjonalnego czyli poziomu aktywizacji kory mózgowej albo układu nerwowego od spokojnej czujności do stanu podniecenia. Sytuacjami stresowymi można nazwać wszystkie rodzaje sytuacji trudnych (deprywacji, zagrożenia, przeciążenia, utrudnienia, konflikt).
Fazy zachowania się człowieka w stresie:
faza alarmowa - uzmysłowienie sobie działającego stresora, rozpoczyna się wzrost napięcia emocjonalnego odczuwany przez jednostkę, w wyniku czego następuje aktywizacja organizmu w celu poradzenia sobie w danej sytuacji,
faza mobilizacji - polega na silnej aktywizacji całego organizmu, wzmożonej aktywności, wzmożonych procesów poznawczych, jeśli to nie daje efektu - to następuje faza 3.
faza hipermobilizacji faza wyczerpania - rezygnacja, wycofanie się lub ucieczka albo najlepiej ucieczka w chorobę.
Czynnikiem decydującym o zachowaniu w tych fazach są wszystkie elementy osobowości. Najistotniejszym z nich jest pozytywny obraz własnej osobowości, wysoka, adekwatna samoocena. Zachowanie zależy od odporności psychicznej jednostki. Odporność może przejawiać się dwojako:
są osoby, które mimo działania jakiegoś stresora, nie wchodzą w stan nadmiernego napięcia emocjonalnego - są to osoby odporne.
są osoby, które przy działających stresorach wchodzą w stan napięcia emocjonalnego, ale potrafią sobie z tym poradzić, gdyż mają dobrze rozwinięty tzw. mechanizm samokontroli.
Mały wzrost napięcia emocjonalnego jest korzystny, gdyż następuje mobilizacja organizmu.
TECHNIKA „STOPY W DRZWIACH” (Cialdini) Wyrażone przez człowieka początkowe zaangażowanie w coś jest środkiem wykorzystywanym w technice „stopy w drzwiach” zwanej strategią „od rzemyczka do koziczka”. Podejście to, za pomocą spełnienia najpierw małej prośby, skłania do uległości wobec dalszych nacisków. Strategię tę stosuje wielu sprzedawców, który próbują namówić klienta do kupna większego zakupu, nakłaniając go najpierw do kupienia czegoś niewielkiego. Aby technika „stopy w drzwiach” była skuteczna musi wzbudzić zaangażowanie o charakterze:
aktywnym - kiedy już ktoś zaangażuje się w jakieś działanie, zostaje poddany podwójnemu naciskowi na zachowanie konsekwencji w dalszym postępowaniu (wewnętrzna konieczność postępowania zgodnego z własnymi przekonaniami i nacisk na dostosowanie własnego postępowania do oczekiwań innych),
publicznym - stanowisko podjęte w sposób publiczny skłania do jego podtrzymywania, wymagającym dużego wysiłku - im większe zaangażowanie w daną sprawę tym większy pozytywny stosunek do tej sprawy,
niewymuszonym - przekonanie „ofiary”, że postępuje z własnej woli.
WPŁYW POSTAWY POZYTYWNEJ I NEGATYWNEJ NA ZACHOWANIE SIĘ Przy postawach pozytywnych najłagodniejszym przejawem wpływu na zachowanie się jest konformizm, czyli dostosowanie własnego zachowania i sposobu myślenia do zachowania się i sposobu myślenia grupy. Silniejszym przejawem jest zaangażowanie, zaś najsilniejszym - poświęcanie się (tzw. „kamikadze”).
Wpływ postawy negatywnej na zachowanie się: unikanie przedmiotu postawy (unikanie nie lubianej osoby),
bunt - jawne sprzeciwianie (chęć zmiany sytuacji na lepszą, czasem z korzyścią dla wszystkich),
agresja - zachowanie, którego celem jest zniszczenie podmiotu negatywnej postawy, postępowanie skrajne.
Zachowanie jest przejawem postawy (jest zgodne z postawą), negatywnym zachowaniem jest zachowanie się ludzi wobec polityków. Bywa, że zachowanie jest sprzeczne z postawą, ma to miejsce gdy nastąpi: - konflikt pomiędzy postawami i potrzebami (w skrajnych przypadkach np. kradzież jest zachowaniem niezgodnym z postawą, narkoman dla zdobycia „działki” jest gotów na wszystko),
- konflikt w obrębie postaw, gdy działają 2 sprzeczne postawy (złodziej modlący się o udany skok),
- kiedy człowiek ulega naciskowi (wagary - negatywna postawa w stosunku do szkoły, nauczycieli, podporządkowanie się naciskowi inicjatorów),
- obserwując czyjeś zachowania wyprowadzamy niewłaściwe wnioski (np. obserwując tłum idący do kościoła oceniamy go pozytywnie, ale myślimy, że niektórzy idą by pokazać się w nowym ubraniu).
Odróżnia się dwie metody zmiany:
1) metoda pierwsza - polegająca na zmianie komponenta poznawczego, mówiąca o przekazywaniu informacji jako komponenta zmieniającego postawę. Zależy to od:
a) treści informacji - postawy zmieniają tylko sprzeczne treści. Nie zaczyna się od informacji sprzecznych (od ataku), gdyż następuje dysonans - informacje są odrzucane. Atakowana postawa ulega wzmocnieniu - zjawisko bumerangowe (np. negatywne oceny „chłopaka” córki mogą doprowadzić do ucieczki z domu - wzmacnia to postawę), Trzeba najpierw podawać inform. zgodne, potem zgłaszać wątpliwości, inform. obojętne, a później sprzeczne, ale w łagodnej formie. b) wiarygodności źródła informacji - im bardziej wiarygodne źródło, tym większa możliwość zmiany postawy, najistotniejsze jest kto to mówi. c) czy przekazywane informacje wzbudzają lęk (od siły lęku) - celowo podaje się inform. wywołujące lęk, by zmienić postawę (np. reklama o zagrożeniu chorobami pokazana palaczowi). Największe zmiany następują przy wzbudzaniu niewielkiego lęku. Silny lęk prowadzi do fiksacji, co powoduje utrwalenie postawy.
ZAANGAŻOWANIE I KONSEKWENCJA Dokonanie jakiegoś wyboru pociąga za sobą konieczność zachowania zgodnego z tym, w co się zaangażowaliśmy - jest to tzw. obsesyjne pragnienie bycia konsekwentnym. Źródłami takiego postępowania są:
wysokie cenie zgodności w naszej kulturze oraz powszechne uważanie niekonsekwencji za negatywną cechę osobowości; człowiek cechujący się brakiem zgodności między przekonaniami, słowami i czynami postrzegany jest jako zagubiony, dwulicowy, a nawet psychicznie chory, konsekwencja zaś kojarzona jest z racjonalnością, stałością i uczciwością,
osiągane korzyści z postępowania konsekwentnego, „ droga na skróty” - nawykowe popadanie w automatyzm konsekwentnego postępowania, który dostarcza nam łatwej (bezrefleksyjnej) i skutecznej metody radzenia sobie z komplikacjami codziennego życia oraz ochronę przed myśleniem i „niechcianymi” wnioskami. Motywacja do bycia konsekwentnym stanowi silne narzędzie wpływu społecznego; z jego powodu często postępujemy wbrew własnym interesom - kluczem do sukcesu jest więc nakłonienie nas do podjęcia jakiegoś działania, które uwięzi nas w pułapce dążenia do konsekwencji. Aby uniknąć takiej sytuacji należy wystrzegać się mechanicznej i bezmyślnej tendencji do bycia konsekwentnym w każdej sytuacji.
ZASADA DOWODU SPOŁECZNEGO (Cialdini) Zasada dowodu społecznego głosi, że to w co wierzą lub jak zachowują się inni ludzie, często jest podstawą naszej własnej decyzji. Wśród dzieci i dorosłych stwierdzono silne przejawy naśladownictwa przy działaniach tak różnorodnych jak decydowanie o zakupach czy składanie datków dobroczynnych. Zasada ta może być używana do skłaniania ludzi do uległości za pomocą dostarczania im dowodów, że inni (im więcej tym lepiej) już ulegli lub właśnie to robią. Dowody społeczne wywierają największy wpływ w dwóch przypadkach: gdy ludzie są niepewni co czynić i poszukują wskazówek w postępowaniu innych, np. w sytuacjach niejasnych świadkowie wypadku bardziej ulegają bierności innych świadków i sami częściej pozostają bierni niż zdarza się to w sytuacjach wyraźnie jawiących się jako wypadek,
gdy pochodzą od ludzi nam podobnych - świadczą o tym statystyki samobójstw.
Obrona przed wpływem innych chcących wymusić naszą uległości polega na wrażliwości na sfałszowane dowody postępowania innych oraz na uświadomieniu sobie, że postępowanie podobnych do nas ludzi nie może stanowić jedynej podstawy naszych własnych decyzji.
DOLEGLIWOŚCI IZOLACJI WIĘZIENNEJ Izolacja więzienna różnie wpływa na ludzi, u wielu występują głębokie zaburzenia osobowościowe. Są dwie teorie: 1) do zakładów nie trafiają ludzie normalni, warunki więzienne pogłębiają ich zaburzenia i 2) że złe warunki więzienne, są tak nienormalne, że prowadzą do zaburzeń osobowościowych. Dolegliwości więzienne: - pozbawienie wolności osoby- wiąże się z tym poczucie mniejszej wartości, odrzucenie przez świat, - pozbawienie udogodnień materialnych i usługowych, - pozbawienie autonomii - życie więźnia jest regulowane przez regulamin i służbę więzienną; po latach pozbawiony jest własnej woli, ma problemy z załatwieniem jakiejkolwiek sprawy,
-pozbawienie kontaktów heteroseksualnych - powoduje wyrażanie zainteresowania homoseksualnego
- pozbawienie poczucia bezpieczeństwa, permanentny stan zagrożenia - nikt nie jest pewien swojej pozycji, niebezpieczeństwo pobicia, bycia zgwałconym, zmuszanie do współżycia homoseksualnego. Te dolegliwości prowadzą do ukształtowania się pewnego kodeksu więziennego, realizującego dwie zasady: 1) zasada wzajemnej współpracy więźniów - powstaje podział na „my i oni” (służba więzienna),
2) zasada odmowy jakiejkolwiek współpracy ze służbą więzienną - jeżeli więzień chce mieć pozytywne relacje z więźniami, nie może współpracować ze służbą więzienną.
LUBIENIE I SYMPATIA - „EFEKT AUREOLI” (Abraham Masłow) Ludzie wolą mówić „tak", tym osobom, które lubią i znają. Jednym z czynników decydujących o sympatii wobec innej osoby jest jej atrakcyjność. Osoby atrakcyjne mają pewną przewagę w kontaktach społecznych. Piękno człowieka roztacza „aureolę” na jego pozostałe cechy np. talent, inteligencję, czy uprzejmość i decyduje o tym, jak widziany jest on przez innych. Zjawisko aureoli to reakcja na ludzi ładnych. Atrakcyjność fizyczna stanowić może źródło takiej właśnie aureoli. Osoby atrakcyjne silniej potrafią wpłynąć na nasze postępowanie i opinie. Drugim czynnikiem wpływającym na uległość i sympatię jest podobieństwo . Bardziej lubimy ludzi podobnych do nas i chętniej im ulegamy, sympatię do innego człowieka nasilają komplementy kierowane przez niego pod naszym adresem. Częstość kontaktów (o przyjemnym charakterze) z jakimś człowiekiem też nasili naszą sympatię do niego. Innym czynnikiem nasilającym sympatie do człowieka czy przedmiotu jest ich skojarzenie z czymś co już lubimy.
Przedstawiciele psychologii humanistycznej (Kozielski) Twórcy i główni teoretycy psychologii humanistycznej: A.Masłow, A.Sutich, C.Rogers, R.May, V.Frankl, S.Jourard, T.Szasz sformułowali wiele hipotez na temat natury ludzkiej, doświadczeń jednostki i jej motywacji. Według nich siłą napędową działania człowieka jest jego dążenie do samorealizacji i aktualizacji potencjalnych szans. Dla podkreślenia swojej odrębności i przeciwstawienia się behawioryzmowi i psychoanalizie, wobec których formułowano zarzut niedocenienia właściwych człowiekowi możliwości samookreślenia się, autonomii i twórczości, przedstawiciele p.h. określali ...
anka1418