fito-sciaga-1.docx

àBLAUN BLANQUET OCENA ILOŚCIOWOŚCI POKRYCIA GAT (w terenie najlepiej): *zając miejsce w centrum, pow zajęcia lub w miejscu z którego dobrze widać analizowany płat, * najpierw ocenia się czy pokrywa więcej czy mniej niż 50 % pow, *jeżeli pokrywa więcej- ocenia się czy pokrywa więcej lub mniej, *jeżeli mniej niż 75%- przypisujemy mu wartość 4, *jeżeli gatunek pokrywa mniej niż 50% powierzchni, ocenia się czy pokrywa więcej lub mniej niż 25% ocenianej pow. 

àCHARAKTERYSTYCZNA KOMBINACJA GATUNKÓW- jakiegoś syntaksonu (wiąże się z poj: wierność fito) to zestaw jego wszystkich gat charakt i wyróżniających oraz gatunków towarzyszących o najwyższych stopniach stałości (IV-V) tj. występujących częściej niż 60% fitocenoz danego syntaksonu jednostki w obrębie systemu klasyfikującego zbiorowiska roślinne.

CHARAKTERYSTYCZNA KOMBINACJA GATUNKÓW (przykład ChSC): ChSC ( Ass ) = Ch Ass + Ch All + ChO + Ch Cl + D + Comp. Należy to odczytać jako : Charakt kombinacja gatunków ZESPOŁU = gat charakt  ZESPOŁU + gat charakt ZESPOŁÓW + gat charakt KLASY ZESPOŁÓW + gat WYRÓŻNIAJĄCE + gat towarzyszące w IV- V stopniu stałości fito.
àGATUNEK CHARAKTERYSTYCZNY- *tworzą główną podst wyróżniania zespołów roślinnych, jako najlepszy wykaz ich odrębności florystycznej; *mają znacznie węższą skalę życiową niż gatunki towarzyszące, dlatego są najlepszym wyrazem odrębności zespołu, także w sensie ekologicznym; *na zmiany siedliska reagują wcześniej i silniej niż inne składniki zespołu DOTYCZY TO ZWŁASZCZA GATUNKÓW, O WYŻSZYCH STOPNIACH WIERNOŚCI; *dają różne wskazówki, co do przemian z jakimi roślinność w danym miejscu ulega lub ulegała. IM LICZNIEJSZE SĄ GATUNKI CHARAKT W DANYM PŁACIE ROŚLINNYM, TYM BARDZIEJ WARUNKI ŻYCIOWE ZBLIŻAJĄ SIĘ TAM PRAWDOPODOBNIE DO OPTIMUM WŁAŚCIWEGO DANEMY SYNTAKSONOWI; *koncepcja gatunków w charakt jest uściśloną formą potwierdzonego empirycznie przekonania, że gatunki roślin różnią się między sobą pod wzgl amplitudy ekologiczno- socjologiznej tj. wykazują różnice w zakresie reakcji ekologicznej; *koncepcja gatunków charakt stanowi podstawę konstrukcji hierarchicznego systemu zbiorowisk roślinnych.
GATUNEK CHARAKTERYSTYCZNY (Ch): to taki gatunek (lub podgatunek albo odmiana), który ma punkt ciężkości wyst w danym syntaksonie w porównaniu z wszystkimi innymi, równorzędnymi syntaksonami na pewnym terytorium.

àGATUNEK CHARAKTERYSTYCZNY (gatunki): GATUNKI WYRÓŻNIAJĄCE ( D – differential) Specjes to gat : *o szerszej amplitudzie ekol, które wyst w danym syntaksonie  lub gr syntaksonów, a nie wyst w innych, porównywalnych jednostkach; * gat wyróżniające stanowią wyłącznie kryterium podziału zespołów na niższe jednostki. GATUNKI TOWARZYSZĄCE ( Comp = compenions ) to wszystkie gat niezaliczone do gr gat charakt.
GATUNEK CHARAKTERYSTYCZNY (jakie gatunki): * O SZEROKIEJ AMPLITUDZIE EKOLOGICZNO- SOCJOLOGICZNEJ. Jeżeli  amplituda ekologiczna jest bardzo szeroka, mówi się o GATUNKACH OBOJĘTNYCH; * GATUNKI PRZECHODZACE Z OBCYCH KLAS: Jeśli chodzi o gatunki o wysokim stopniu wierności w swojej klasie, mówimy o gatunkach obcych; *GATUNKI SYNTAKSONOMICZNE: Gatunki towarzyszące o bardzo niskim stopniu stałości.
àREKONESANS- wstępny etap badań fito, rozpoznanie, którego celem jest uzyskanie wyobrażenia o: *Zróżnicowaniu zbiorowisk roślinnych na badanym terenie; *Struktura zbiorowisk; *Zasięgach i rozmieszczeniu fitocenoz (płatów) różnych środowisk; *Powiązaniach zbiorowisk z ochroną środow; *Roli gospodarki w kształt roślinności danego obszaru.

REKONESANS (skład): *Inspekcje terenowe; *Prace kameralne (zbiór i studiowanie literatury, dane glebowe i klimat, mapy, zdjęcia lotnicze- historyczne i aktualne, obrazujące zróżnicowanie krajobrazu i rozmieszczenie roślinności); *mapy topograficzne w dużej skali z siatką geograficzną; *mapy glebowo- rolnicze 1: 5000.

à STAŁOŚĆ FITOSOCJOLOGICZNA GAT (S): S=(liczba wystąpień danego gatunku/liczba zdjęć w tabeli)* 100%. Stałość określona w procentach w tabelach fitosocjologicznych wyraża się w postaci tzw. Klas (stopni) stałości. I- V klas.

àSYNTAKSONY- można grupować w jednostki systematyczne o coraz większej amplitudzie ekologicznej:  *związki zespołów ( All-allieuce); *rząd zespołów  ( O- order); * kl zespołów ( Cl- class). Każda z tych jednostek (syntaksonów) ma swoje gatunki charakterystyczne, odpowiednio ChAll, ChO, ChCl.
àSYNTETYCZNA FAZA BADAŃ: tabela wstępna (surowa)- pozwala wyrównywać zdj fito. *Jedna tabela powinna zaw zdj  tylko z jednego, pojętego zbiorowiska; *wiersze z taksonami i kolumny ze zdj powinny być przesuwane aż do ustalenia grup zdj o najbardziej podobnym składzie florystycznym i gr gatunków o podobnych właściwościach w uchronionych gr zdj; *można pominąć zdj, które bardzo odbiegają od pozostałych w końcowych tabelach.

àTOWARZYSKOŚĆ GATUNKÓW- wyraża przestrzenne relacje między osobnikami lub pędem danego gatunku ( jest miarą zgrupowania jednostek gatunku w danej fitocenozie).

TOWARZYSKOŚĆ GATUNKÓW (skala do oceny towarzyskości Blauna Blanquet’a): 1- gatunek wyst pojedynczo; 2- gatunek tworzy małe kępy lub małe grupy kilku osobników; 3- gatunek tworzy duże kępy lub średnio duże kępy; 4- gatunek tworzy średnio duże skupienia; 5- gatunek tworzy duże skupienia. Przy ocenie tow bierze się pod uwagę tylko nadziemne części roślin.

àWIERNOŚĆ GATUNKÓW- Wierność fito– stopień powiązania taksonu z określonym  fitocenonem w porównaniu z innymi. Wierność jest główną cechą syntetyczną, stanowi podst kryterium przy wyróżnianiu gatunków diagnostycznych dla fitocenonów pozwalających ustalenie ich syntaksonami i utrwalenia formalnej klasy fito.

WIERNOŚĆ GATUNKÓW (przyczyny wierności): *Fiz i chem (klimatyczne i ekologiczne ) właściwości SIEDLISKA (np. w danej okolicy jakiś zespół roślinny rozwija się tylko na określonym podłożu np. wapiennym); *Warunki środ ukształt przy współudziale roślinności; *Bezpośrednie uzależnienie jednych gatunków od drugich (np. pewien gatunek może pozyskiwać na innym, będącym gatunkiem jakiegoś zespołu roślinnego); *Konkurencja– współzawodnictwo w przyrodzie sprawia, że gatunki rozwijające się najlepiej w jakimś jednym fitocenozie lub w grupie fitocenonów.

WIERNOŚĆ GATUNKÓW ( skala oceny wierności 5): a) gatunki charakterystyczne (przechodnie): STOPIEŃ 5: Gat wyłączne, czyli ekskluzywne– ograniczone w swoim wyst wyłącznie lub prawie wyłącznie do jednego fitocenonu( jednostki roślinności). STOPIEŃ 4: Gat wybiórcze, czyli selektywne– związane b. wyraźnie z jednym fitocenonem, chociaż wyst także w innych, chociaż o wiele rzadziej. STOPIEŃ 3: Gat preferujące (przenoszące dane zbiorowisko ponad inne spotykane w kilku fitocenonach, jednak mające tylko w jednym swój główny ośrodek wyst– wyższy stopień stałości lub ilościowości, wyższą żywotność). b) gatunki towarzyszące: STOPIEŃ 2: Gat obojętne– spotykane w dwóch  lub więcej zbiorowiskach mniej więcej jednakowo często z jednakową żywotnością, nie mające preferencji do jednego fitocenonu. c) gatunki przypadkowe: STOPIEŃ 1: Gat obce– właściwe innym zbiorowiskom (jako charakterystyczne lub towarzyszące), a w danym fitocenozie trafiające się przypadkowo jako rośliny z poprzednich lub prekursory następnych stadiów jego rozwoju, mające wyraźne optimum stałości od ilości w innych fitocenozach.

àWSPÓŁCZYNNIK POKRYCIA (WP): informuje o gatunku jako współkonkurenta w zbiorowisku (płacie roślinności). Wp= (Suma % pokrycia powierzchni przez dany gatunek we wszystkich zdjęciach z danej jednostki  gatunkowej /liczbę zdjęć w tabeli)* 100

àZBIOROWISKA ANTROPOGENICZNE: *większość niżowych terenów Europy; *znaczne obszary na wyżynach i w niższych pietrach górskich

ZBIOROWISKA ANTROPOGENICZNE (PROBLEMY KLASYFIKACJI FITO): brak gatunków charakt.

1. Zbiorowiska kadłubowe: zbiorowiska pionierskie jeszcze nie w pełni rozwinięte i słabo scharakt fito ( termin bardzo się rozpowszechnił i bywa używany w szerszym znaczeniu – także na zbiorowiska zubożałe z różnych przyczyn ) 2. Zbiorowiska resztkowe: zbiorowiska będące pozostałościami zespołów dawniej w pełni wykształconych i dobrze scharakt, które w wyniku zanikania gat. 3. Klasyfikacja fitosocjologiczna fragmentów zbiorowisk: *zaliczenie bezpośrednio do związku, rzędu, klasy- jeżeli posiadają gatunki charakt dla jednostki o takiej randze.

àZDJĘCIE FITOSOCJOLOGICZNE- zwięzły opis fitocenozy= płatu roślinności zaw: *listę gatunków, *ogólną charakterystykę warunków środ. To zbiór danych analitycznych o fitocenozie i miejscu jej wyst, pozwalający na wyróżnienie i klasyfikację zbiorowisk roślinnych.

ZDJĘCIE FITOSOCJOLOGICZNE (elementy składowe): 1) Charakterystyka fitocenozy i siedliska: *dokładne poł geog, data, pow zdj, gleba, odczyn. 2) Liczba taksonów: wszystkie gatunki (czasem konieczność identyfikacji); 3) Ilościowość i pokrycie gatunków: po zestawieniu listy gatunków w zdj fito, kolejnym etapem analizy fitocenozy jest ocena ilości każdego gatunku na badanej pow przy użyciu skali liczbowej, tj skali Blauna Blanquet’a.

ZDJĘCIE FITOSOCJOLOGICZNE (inne zastosowania): *Charakt zbiorowisk, w których wyst gatunki rzadkie i zagrożone; *Porównanie zbiorowisk roślinnych; *Badanie dynamiki zbiorowisk; *Waloryzacja siedliska.

ZDJĘCIE FITOSOCJOLOGICZNE (Najkorzystniejsze terminy wykonania): Zdj wykon w 1 terminie: 1. od maja- użytki zielone przed 1 pokosem; ubogie lasy liściaste, zarośla. 2. od czerwca- większość pozostałych typów zbiorowiska. 3. od lipca- roślinność wodna i bagienna, roślinność wysokogórska. Zdj wykon w 2 terminie: 1. kwiecień- maj/ czerwiec- lipiec- bogate w gatunki lasy liściaste; 2. kwiecień- maj/ od czerwca- zbiorowiska ruderalne i pól uprawnych.

ZDJĘCIE FITOSOCJOLOGICZNE (wybór miejsca): 1. Jednolitość (jednorodność, homogeniczność) fitocenoz: oznacza, że w płacie roślinności, w którym ma być wykon zdj fito nie może być żądnych widocznych różnic w składzie florystycznym i strukturze roślinności oraz warunków środowiskowych: *Na całej pow panują takie same warunki glebowe i mikroklimatyczne; *Podobny poziom antropopresji; *Nie powinno być jej w obrębie miejsc różniących się strukturą, składem gatunkowym, pokryciem lub ilościowością gatunków.

2. Granice fitocenoz: Naturalne granice pomiędzy fitocenozami w tym samym regionie. Są zwykle związane ze zróżnicowaniem podłoża i różnicami w warunkach glebowych:*Warunki wilgotnościowe (dostępność wody, zalewanie i zmiany poziomu wód gruntowych); *Tekstura gleby (skaliste, piaszczyste, gliniaste, ilaste); *Skład chem  (zawartość składników, odczyn); *Warunki klimatyczne- bardzo silny wpływ w warunkach górskich (strefowe występowanie fitocenoz); *Konkurencja międzygatunkowa; *Działalność człowieka- wpływ bezpośredni i pośredni. 3. Lokalizacja zdj fito: Zdj fito mają przedstawić rzeczywistą zmienność roślinności na badanym terenie.4. Wielkość i kształt powierzchni zdj fito: Pow zdj powinna być dostatecznie duża aby były na niej obecne wszystkie gatunki regularnie wyst w fitocenozie. Istnieje pojęcie tzw. minimalnej powierzchni. 5. Terminy wykorzysta zdj fito powinny zaw: pełną listę gatunków roślin naczyniowych (mchów, porostów) wyst w badanych płatach roślinności i przedstawiać stosunki ilościowe gatunków w optymalnym okresie ich rozwoju.

*W niektórych zbiorowiskach wyst sezonowa rytmika wzrostu gatunków runa (zdj wykorzysta się wiosną i latem).

à...