N
Naam (hebr. miły). Trzeci syn Kaleba. Umieszczenie go w drzewie rodowym Judy ma na celu pokazanie związków z tym pokoleniem (1 Krn 4,15). fr [ts]
Naama (hebr. miła).
1) Córka drugiej żony Lameka, potomka Kaina (Rdz 4,19.22).
2) Miejscowość ma terytorium Judy ustyuowana w żyznej Dolinie Szefeli; położenie jej nie jest dziś znane (Joz 15,41).
3) Amonicka żona Salomona, matka króla Roboama (1 Krl 14,21).
4) Miejscowość leżąca prawdopodobnie w Arabii albo w Edomie; stamtąd pochodził jeden z rozmówców Hioba - Sofar (Hi 2,11). fr [ts]
Naaman (hebr. miły).
1) Wg relacji w Rdz 46,21 był to piąty syn Beniamina; Lb 26,40 uważa go za wnuka Beniamina.
2) W nieco niejasnym tekście 1 Krn 8,7 Naaman jest wymieniony jako jeden z naczelników rodów w pokoleniu Beniamina.
3) Wybitny wódz aram., który cierpiał na trąd; na skutek podpowiedzi wziętej do niewoli dziewczyny z Izraela udał się on do proroka Elizeusza. Ten polecił mu, aby zanurzył się siedem razy w Jordanie. Początkowo Naaman odrzucił z pogardą tę propozycję
(por. Łk 4,27), potem jednak skorzystał z niej i został uzdrowiony (2 Krl 5,1-14). fr [ts]
Naamici. Ród, który wywodził się od ►Naamana [1] (Lb 26,40). fr [ts]
Naara (hebr. młoda dziewczyna).
1) Druga żona Aszchura i matka czterech synów (1 Krn 4,5n); umiejscowienie w genealogii wskazuje na związki tych osób z Judą.
2) Miejscowość na pograniczu Efraima i Manassesa (Joz 16,7). Wg 1 Krn 7,28 znajdowała się na terytorium Efraima (BT ma tutaj Naaran); leżała prawd. 5 km na płn. od Jerycha, fr [ts]
Naaraj (hebr. dziecko Boga). Jak podaje 1 Krn 11,37, zaliczał się on do grupy Trzydziestu - specjalnego oddziału bohaterskich żołnierzy Dawida, fr [ts]
Nabajot (hebr. wzniesienia albo od arab. wytryskać, wypływać). Wg genealogii było to arabskie plemię, które wywodzono od pierworodnego syna Izmaela (Rdz 25,13); jego siostra nazywała się Basemat i wymienia się ją jako jedną z żon Ezawa (Rdz 36,1-3). Terytorium, które swoją nazwę zaczerpnęło od nazwy ludu, uchodziło za szczególnie korzystne dla hodowli drobnego bydła, np. owiec (Iz 60,7). fr [ts]
Nabal (hebr. głupiec). Bogaty hodowca owiec i kóz w pobliżu Karmelu; kiedy
Dawid ze swoim oddziałem uciekał przed Saulem, utrzymywał się m.in. z tego, że zapewniał ochronę takim osobom jak Nabal. Gdy posłał do niego po zapłatę, ten akurat strzygł owce. Ludzie Dawida zostali przez (pijanego) Nabala wyśmiani i przepędzeni (1 Sm 25,2-11).
W tym czasie żona hodowcy - piękna Abigail - starała się udobruchać Dawida, który chciał pomścić tę zniewagę. Już trzeźwy Nabal na wieść o tym, co się stało, tak się przeraził, że zmarł na atak serca (1 Sm 25,37). fr [ts]
Nabatejczycy (imię własne o nieznanym znaczeniu). Lud sem. wywodzący się z płd. Arabii, który w V/IV w. przed Chr. osiedlił się na dawnych terytoriach edomickich w okolicach Petry, a następnie rozwinął się i stał się dużym królestwem, które obejmowało prawie całe Zajordanie, a w I w. po Chr. sięgało aż po Damaszek; ok. 105 r. po Chr. cesarz Trajan opanował to terytorium i uczynił z niego rzym. prowincję Arabię. Historia Nabatejczyków jest znana dzięki inskrypcjom i papirusom zapisanym językiem nabatejskim - aram. dialektem z mocnymi rysami arabskimi. Te świadectwa pisane, jak również znaleziska archeologiczne poświadczają istnienie wysoko rozwiniętej kultury, która (zwł. w ►Petrze) wykazuje duże wpływy heli. Na temat religii Nabatejczyków nie wiadomo zbyt wiele poza imionami bóstw i faktem, że głównym bogiem był Duszara - bóstwo solarne. Biblia nazywa Nabatejczyków po prostu „Arabami”. W czasach rozkwitu swojego królestwa, kiedy Nabatejczycy opanowali najważniejsze trasy karawan między Indiami, płd. Arabią i Etiopią z jednej strony oraz Europą z drugiej, żyli oni w przyjaznych relacjach z Machabeuszami (por. 1 Mch 5,25; 9,35). 2 Mch 5,8 wspomina nabatejskiego króla (BT: „władcę Arabów”)
Aretasa I w kontekście ucieczki Jazona. Herod Wielki był synem Nabatejki o imieniu Kypros; jego syn, Herod Antypas, miał nabatejską żonę, którą potem odtrącił; w czasach Pawła
Aretas IV władał Damaszkiem (por. 2 Krl 11,32). me [ts]
Nabonid (akad. Nabu jest wzniosły). Czwarty i ostatni król neobabil. (556-539 r. przed Chr.) po Nabuchodonozorze (ok. 605-562 r. przed Chr.), Amel-Marduku (562-560 r. przed Chr.), Nergalszarusurze (560-556 r. przed Chr.); jego syn, Baltazar, przez pewien czas zarządzał krajem, kiedy ojciec był chory. W 538 r. r. przed Chr. królestwo Nabonida zostało pokonane przez Persów pod wodzą Cyrusa. fr [ts]
Nabopolassar (akad. Nabu, strzeż mojego dziedzictwa). Król państwa neobabil.
(625-605 r. przed Chr.). Ojciec króla Nabuchodonozora, który wyzwolił Babilon spod władzy asyryjskiej, a ok. 612 r. przed Chr. w sojuszu z Medami ostatecznie pokonał i podzielił Asyrię, fr [ts]
Nabot (hebr. odrośl). Właściciel winnicy w pobliżu królewskiego pałacu Achaba (873-853 r. przed Chr.). Król Achab chciał ten teren włączyć do swojej posiadłości; Nabot jednak odmówił sprzedaży rodzinnej ziemi (1 Krl 21,1-6). Wówczas Izebel, żona Achaba, napisała list, w którym fałszywie oskarżyła Nabota o bluźnierstwo przeciw Bogu, co doprowadziło do jego ukamienowania (1 Krl 21,8-13). Na skutek tego król stał się właścicielem winnicy. Ta skandaliczna niesprawiedliwość wywołała reakcję proroka Eliasza (1 Krl 21,19; por.
2 Krl 9,21-26). fr [ts]
Nabuchodonozor (akad. Nabu, strzeż mojego syna!). Król neobabil. (605-562 r. przed Chr.), który już za życia swojego ojca, Nabopolassara, kilka razy dowodził jego armią;
ok. 605 r. przed Chr. pobił pod Karkemisz wojsko faraona Neko (wcześniej egipski władca przyszedł na pomoc Neoasyryjczykom, a potem sam chciał opanować kraj). Następnie wyruszył dalej na zachód. Król Jojakim (609-598 r. przed Chr.) poddał się Neobabilończykom (2 Krl 24,1). Ponieważ w 599 r. przed Chr. Egipcjanom udało się odeprzeć atak Nabuchodonozora, ludy zachodnie liczyły na pomoc faraona. Kiedy Jojakim przeciwstawił się Nabuchodonozorowi, ten zaatakował Jerozolimę. Jednakże król Jojakim zmarł, a konsekwencje buntu musiał ponosić jego syn i następca, Jojakin. Dobrowolnie się poddał i wraz z tysiącami Judejczyków został deportowany do Babilonu (tam po 37 latach niewoli ułaskawił go Ewil-Merodak; 2 Krl 25,27-29). Po Jojakinie Nabuchodonozor ustanowił królem Sedecjasza, ale i on również się zbuntował - zachęcony do tego przez sprzyjających Egiptowi książąt judzkich - skutkiem czego Nabuchodonozor polecił oblegać Jerozolimę i ją zniszczyć; dzieci królewskie zostały zabite, a Sedecjasz oślepiony
(2 Krl 24,17; 25,1-7). ►Babilońskie wygnanie, fr [ts]
Nachaliel (hebr. potok Boga/Ela; El/Bóg jest moim dziedzictwem). Miejsce postoju Izraelitów, jeden z ostatnich etapów na drodze do Ziemi Obiecanej (Lb 21,19). fr [ts]
Nacham (hebr. pocieszenie). Niezbyt przejrzysta genealogia pokazuje go jako szwagra ►Ezry; ponieważ żona Ezry została wyraźnie określona jako Judejka, zatem i Naham zapewne należał do tego pokolenia (1 Krn 4,17-19). fr [ts]
Nachamani (hebr. pocieszyciel, pociecha). Wg Ne 7,7 był to jeden z ważniejszych ludzi, którzy z Nehemiaszem powrócili z wygnania babil. fr [ts]
Nachasz (hebr. wąż).
1) Król Ammonitów (2 Sm 10,In), który oblegał izraelskie miasto Jabesz w Gileadzie i lżył z jego ludności; Saul, ogarnięty Duchem Bożym, wyruszył i pobił go (1 Sm 11,1-11). Owo zagrożenie przez Nachasza spowodowało, że pojawiły się głosy o konieczności ustanowienia króla, który miałby zagwarantować bezpieczeństwo zewnętrzne (1 Sm 12,12).
2) Ojciec pewnego Ammonity; wspierał Dawida, podczas gdy ten ukrywał się w bliżej nieokreślonym miejscu za Jordanem (2 Sm 17,27).
3) Wg 2 Sm 17,25 prawdopodobnie chodzi o ojca Dawida - Jessego. fr [ts]
Nachat (hebr. spokój, odpoczynek).
1) Wg genealogii w Rdz 36,10.13 był to wnuk Ezawa (Ezaw utożsamiany jest z Edomem; Rdz 36,8).
2) Wysoki urzędnik króla Ezechiasza (728-699 r. przed Chr.). Należał do grupy ludzi, którzy w ramach reformy troszczyli się o to, aby regularnie dostarczano dziesięcinę i świętą daninę (2 Krn 31,13). fr [ts]
Nachbi (hebr. bojaźliwy, ukryty). W czasie wędrówki przez pustynię Izraelici wysłali zwiadowców do Kanaanu w celu zbadania zasobności kraju oraz znajdujących się tam umocnień. Z każdego pokolenia wysłano jednego zwiadowcę. Człowiek o imieniu Nachbi reprezentował pokolenie Neftalego. fr [ts]
Nachgeschichte. Fachowe wyrażenie funkcjonujące we współczesnej ►Biblistyce, obejmujące przepracowanie biblijnych tekstów poprzez korektury, wyjaśnienia i dopowiedzenia. me [ts]
Nachor (hebr. parskać). Biblijne genealogie, gdzie występuje ta postać różnią się od siebie.
1) Wg starszej tradycji Nachor był jednym z braci Abrahama (Rdz 11,26), który mieszkał w Charanie (Rdz 29,4n), czyli przy granicy Mezopotamii (por. Joz 24,2). Od niego swą nazwę wzięło jedno z miast w Górnej Mezopotamii (Rdz 24,10). Teksty biblijne podają, że Nachor miał dwunastu synów. Uchodzi on za praojca plemion aram. (Rdz 22,20-24).
2) Wg późniejszej genealogii Nachor miał być dziadkiem Abrahama (Rdz 11,22-26). Lista ta została dołączona do genealogii wyliczającej przodków Józefa w Łk 3,34. fr [ts]
Nachraj (hebr. być może parsknięcie). Jeden z wojowników należących do elitarnego oddziału Dawida - Trzydziestu; był on jednocześnie giermkiem głównodowodzącego oddziałami ►Joaba [1] (2 Sm 23,37). fr [ts]
Nachszon (hebr. młody wąż; czarownik). Wymieniony w Wj 6,23 szwagier Aarona. Przy wyliczeniu pokolenia Judy określony został jako jego ówczesny wódz (Lb 2,3). Jednocześnie stał na czele swojego rodu (Lb 10,14) i troszczył się o dostarczanie darów ofiarnych
(Lb 7,12-17). Nachszon znajduje się także w drzewie rodowym Józefa (Rt 4,20; Mt 1,4; Łk3,32).fr [ts]
Naczynie. Ogól ne określenie przedmiotu do przechowywania, przyrządzania lub umieszczania różnych zawartości, do gotowania, jedzenia, picia, mycia itd.; naczynia istnieją od najstarszych czasów kulturowych; z chwilą opanowania techniki ceramicznej są one wykonane w większości z ►gliny, me [ts]
Nadab (hebr. [JHWH] jest szczodry).
1) Zawsze wzmiankowany jest wspólnie ze swoim przypuszczalnie młodszym bratem, Abihu. Reprezentowali oni niegdyś wpływową klasę kapłanów, która początkowo była równie poważana jak grupa Aarona (Wj 24,9). W sporze o kompetencje Nadab musiał ustąpić; najpierw ukazane jest jego podporządkowanie Aaronowi ujęte w formę genealogii, kiedy określany jest on mianem syna Aarona (1 Krn 5,29). Złożył on nieprawomyślną ofiarę (Kpł 10,1-5; Lb 26,61), na skutek czego zmarł bezdzietnie (Lb 3,4).
2) Pierworodny w szóstym pokoleniu Judy (1 Krn 2,28) i praojciec kolejnych pokoleń.
3) Niejasna genealogia ukazuje jego powiązania z pokoleniem Beniamina (1 Krn 8,29n); wydaje się być wujem króla Saula (1 Krn 8,33).
4) Syn Jeroboama I (1 Krl 14,20), który przejął rządy w Królestwie Północnym po swoim ojcu (909 r. przed Chr.); jego panowanie trwało tak krótko, ponieważ Basza zamordował króla, kiedy ten oblegał filistyńskie miasto Gibbeton (1 Krl 15,25-27). Deuteronomistyczne dzieło historyczne interpretuje ów atak jako skutek tego, że Nadab (podobnie jak jego ojciec) niezbyt zdecydowanie występował przeciw prądom synkretycznym w religii.
5) Siostrzeniec Tobita, który wyrażał radość z uzdrowienia oczu swojego wuja i uczestniczył w siedmiodniowym świętowaniu zaślubin młodszego Tobiasza (BT podaje inne imię tego człowieka: Nabad; Tb 11,18n); z kolei Tb 14,9-11 nawiązuje do całkiem innej sceny, gdzie Nadab ukazany jest jako wychowanek Achikara. Nadab zdradził swego opiekuna i żywiciela, niemalże sprowadzając na niego śmierć. Ostatecznie jednak nieszczęście dotknęło samego winowajcę.
6) Zamieszkujące Zajordanie prawd, arabskie plemię, które - podobnie jak wiele innych - zostało pobite przez pokolenia Rubena, Gada i Manassesa (1 Krn 5,18-20). fr [ts]
Nadabat (prawd. gr. transkrypcja aram. nazwy Nebo przy Medebie). Ważna miejscowość zaprzyjaźniona z arabskim plemieniem Jambriego; ponieważ członkowie tego rodu obrabowali tabory Machabeuszy, ci się zemścili, kiedy synowie Jambriego szli w orszaku weselnym z Nadabat na własne tereny (1 Mch 9,37-40). fr [ts]
Nadanie imienia ► Narodziny.
Nadużycie/sprzeniewierzenie.
Nadużycie powierzonego dobra. St. Prawo (Wj 22,6-14; Kpł 5,20-26) przewidywało w sytuacji umyślnego nadużycia poza oddaniem pieniędzy dodatkowo karę zwrotu jednej piątej wartości sprzeniewierzonej sumy oraz złożenie ofiary pokutnej. Jeśli jednak doszło do utraty powierzonego dobra bez woli i winy danej osoby, można było ogłosić swą niewinność na drodze przysięgi i odejść bez kary. Jeżeli szkoda dotyczyła wypożyczonego zwierzęcia, należało zadośćuczynić stracie, przy czym od zwracanej sumy wartości zwierzęcia można było odjąć zapłaconą wcześniej sumę za wypożyczenie zwierzęcia. Szczegółowe rozwiązania kazuistyczne przedstawione w Wj 22,6-14 dowodzą, jak często zdarzały się podobne przypadki. W obrazowym języku religijnym terminu sprzeniewierzenie używa się na określenie nadużycia darów Bożych (por. Łk 16,10-12). me ...
nbogdanus